e-<strong>edukacja</strong> w <strong>kraju</strong>spersonalizowanego środowiska kształcenia na platformieedukacyjnej 33 .Technologia mobilna w szkole umożliwia zmianęsposobu korzystania z technologii przez uczniówi nauczycieli – znajduje się ona wszędzie tam, gdziejest potrzebna, uczniom i nauczycielom. Poza szkołąrównież. Wymaga to wielu zmian w tradycyjnej szkole,zarówno w sposobach uczenia się (uczniowie) i nauczania(nauczyciele), jak i w organizacji pracy szkoły(personel administracyjny i zarządzający), a takżew społeczności lokalnej, której trzon stanowią rodzicei rodziny uczniów.Na bazie mobilnej technologii można określićmodel mobilnej edukacji, opisujący takie warunkikształcenia, w których edukacyjny rozwój ucznianastępuje nie tylko w warunkach systemu klasowolekcyjnego,ale (korzystając z wszelkich udogodnień)by kształcenie mogło przebiegać o dowolnym czasiei w dowolnym miejscu, jeśli tylko takie są potrzeby,zainteresowanie i wola uczących się.Model mobilnej edukacji można scharakteryzowaćponiższymi postulatami:• przeniesienie nacisku z nauczania (teaching) nauczenie się (learning);• przejście od modelu teacher centered do learnercentered, czyli głównym podmiotem edukacjistaje się uczeń;• istnieją daleko zaawansowane możliwościpersonalizacji, czyli tworzenia indywidualnychśrodowisk i ścieżek kształcenia;• uczący się gromadzi swoje indywidualne zasobyw osobistym archiwum i może tworzyć na ichpodstawie e-portfolia, będące materiałem dorefleksji nad własnym kształceniem i rozwojemoraz współczesną wersją wizytówki uczącegosię, ilustrującą jego rozwój i możliwości, suplementemcertyfikatów;• realizowana jest idea uczenia się o dowolnymczasie i w dowolnym miejscu, co wymaga świadomegozaangażowania ucznia;• proces kształcenia ma charakter asynchroniczny(nie wszyscy uczą się jednocześnie i tegosamego) i rozproszony (przebiega w różnychmiejscach i o różnym czasie);• system kształcenia jest oparty na ideach konstruktywistycznych,czyli budowania i rozwojuwiedzy przez uczniów w rzeczywistym środowiskuich przebywania i rozwoju.Wszystkie te postulaty mogą być spełnione w warunkachkorzystania z wirtualnego środowiska edukacyjnego,które w modelu mobilnej edukacji spełnia rolę,jaką w modelu tradycyjnym odgrywa szkoła, ponadtozapewnia mobilność i możliwości personalizacji. Środowiskiemtym jest platforma edukacyjna.Ważnym elementem projektu e-szkoły jest potraktowaniepobytu ucznia w szkole jako jednegoz epizodów w jego kształceniu się przez całe życie.Celem projektu jest również położenie podwalin podkształcenie ustawiczne w szkole i poza nią, a przedewszystkim po wypełnieniu obowiązku szkolnego.Za dwa najważniejsze aspekty w projekcie e-szkołynależy uznać: postawienie ucznia w centrum uwagii personalizację elektronicznych środowisk rozwojui kształcenia (na platformie edukacyjnej). Wyznaczająone kierunki działań oraz określają rolę i miejsce technologii.Dostęp uczniów do technologii powinien byćrozważany nie w kategoriach dostępu do komputerajako urządzenia, ale dostępu do elektronicznych środowisktowarzyszących edukacji, w których uczniowiesię kształcą – komputer to tylko „furtka” do tychśrodowisk i „okno” na świat. Taką furtką może byćrównież komputer stacjonarny w szkolnej pracowni,w domu 34 lub w innym miejscu. Dostęp do sprzętukomputerowego powinien być zapewniony w każdymmiejscu, w którym może być potrzebny i to nie tylkouczniom, ale także ich rodzicom, nauczycielom, personelowiszkoły czy organom prowadzącym.Najważniejszym wyzwaniem, decydującym o powodzeniuprojektu e-szkoły, jest odpowiednie przygotowanienauczycieli do sytuacji edukacyjnej, w którejkażdy uczeń będzie miał na lekcjach i poza nimiindywidualny dostęp do technologii, a zwłaszcza gdybędzie indywidualnie kształtował środowisko swojegorozwoju. Warto tutaj uwzględnić zarówno modelrozwoju informatycznych kompetencji nauczycieli,jak i standardy ich przygotowania – oczekiwany jestnowy typ nauczyciela – bardziej doradcy i moderatorawłasnego rozwoju uczniów niż <strong>mentor</strong>a.Celem indywidualnych szkoleń nauczycieli, w tymrównież w ramach rad pedagogicznych, jest przygotowaniedo:• efektywnego korzystania z mobilnej technologiiedukacyjnej, na którą składają się: komputeryprzenośne, bezprzewodowy internet i dostępdo platform edukacyjnych,• wykorzystania elektronicznych zasobów edukacyjnych,w szczególności znajdujących sięw internecie,• projektowania i prowadzenia zajęć edukacyjnychz wykorzystaniem mobilnej technologii,w szczególności na platformach edukacyjnych.33Platforma edukacyjna z odpowiednio zaprojektowanymi zasobami jest faktycznie najważniejszym elementemtechnologii mobilnej. Wystarczy, że laptop jest wyposażony w system operacyjny i wyszukiwarkę (oba programyw wersji wolnego oprogramowania), by obniżyć koszty.34Pod koniec 2008 roku, w ramach jednego ze szkoleń nauczycieli, prowadzonego w województwie kujawsko-pomorskimprzez RSEI na WMiI UMK w Toruniu, przeprowadzono ankietę wśród uczniów z blisko 70 klas w szkołachpodstawowych, gimnazjach i liceach. Okazało się, że tylko w nielicznych przypadkach, po kilku uczniów w klasienie ma w domu komputera, a w zdecydowanej większość 100% uczniów w klasie ma dostęp do komputera w domu.Było to olbrzymim zaskoczeniem dla prowadzących zajęcia. Zaskoczenie in minus przyniosła analiza scenariuszy lekcjiz wykorzystaniem technologii opracowanych przez słuchaczy tego studium, w których tylko jedna osoba uwzględniłazadanie do wykonania przez uczniów z pomocą komputera w domu.30 e-<strong>mentor</strong> nr 1 (28)
E-learning w szkoleZebrano już pierwsze doświadczenia z przygotowanianauczycieli do roli nauczyciela w e-kształceniu.Najważniejszy wniosek można było przewidzieć – tętechnologię kształcenia trzeba dogłębnie poznać, byprzełamać opory psychiczne i posiąść pełne zaufaniedo możliwości stosowania jej we własnej pracy 35 .Przy organizacji studium podyplomowego 36 naWMiI UMK w Toruniu oraz w metodyce prowadzeniazajęć tego studium wykorzystano modele rozwojutechnologii w edukacji i rozwoju kompetencji nauczycielii uczniów opisane wcześniej. Studium miałoformę mieszanego kursu na platformie edukacyjnejMoodle. Za nową technologię przyjęto wsparcietradycyjnych zajęć e-kształceniem, za kompetencjenauczycieli – posługiwanie się platformą edukacyjną,a za kompetencje uczniów – korzystanie z zasobówplatformy. Ponieważ głównym zadaniem słuchaczystudium było przygotowanie kursu na platformieMoodle dla swojego przedmiotu, naturalne było założenie,że słuchacze znajdują się na III etapie rozwojuswoich kompetencji informatycznych, czyli potrafiąintegrować technologię komputerowo-internetowąz nauczaną przez siebie dziedziną. Było to jednakzbyt optymistyczne założenie, dlatego za dodatkowycel studium przyjęto doprowadzenie słuchaczy doIII etapu swoich umiejętności integrowania technologiiz nauczaną dziedziną. Założono, że podczastrwania studium słuchacze znajdowali się na I etapiestosowania nowej dla nich technologii e-kształcenia– zapoznawali się z nią w roli uczniów, wtedy o absolwentachstudium można było powiedzieć, że osiągnęliII etap rozwoju swoich kompetencji w zakresiee-kształcenia. Ponadto zalecono słuchaczom, by swojekursy wykorzystali na zajęciach z uczniami w szkole– wtedy odbędą praktykę z II etapu, natomiast swoichuczniów wprowadzą do I etapu kształcenia umiejętnościkorzystania z platformy edukacyjnej. Dalszapraktyka szkolna powinna umożliwić nauczycielomprzejście do III etapu kompetencji posługiwaniasię e-kształceniem, integrującym tradycyjne formykształcenia z e-kształceniem, jednocześnie umacniająckompetencje uczniów na I etapie.Zarysowany tutaj projekt e-szkoły będzie wdrażanyw województwie dolnośląskim w latach 2009–2010i koordynowany przez Radę Naukową na szczebluwojewództwa, zaś główne działania będą przebiegaćw szkołach. Realizacja projektu będzie odbywać sięetapami, które są dość typowe dla projektów polegającychna wdrożeniu nowych rozwiązań w edukacji,zwłaszcza związanych z nowymi technologiami.Uwzględniono ponadto modele rozwoju technologiiw edukacji i modele rozwoju kompetencji nauczycielii uczniów, opisane powyżej.W realizacji projektu e-szkoły można wyróżnićnastępujące etapy, realizowane w ścisłym powiązaniuze sobą:1. Powołanie szkolnego zespołu ds. wdrożenia projektue-szkoły i opracowanie przez ten zespół programurozwoju szkoły w ramach tego projektu. Szkołaotrzyma od Rady Naukowej szablon programu, zawierającynajważniejsze punkty do uwzględnienia;2. Przygotowanie nauczycieli do pracy w środowiskuplatformy edukacyjnej i technologii mobilnej. Szkoleninauczyciele otrzymają laptopy do własnegoużytku. Szkolenie odbywać się będzie wedługprogramu opracowanego przez Radę Naukową– zostanie w nim wykorzystana platforma edukacyjnawypełniona odpowiednimi zasobami;3. Przygotowanie uczniów do pracy z technologiąmobilną. Może się ono odbywać w ramach wydzielonychzajęć informatycznych. Kontynuacja nastąpipo otrzymaniu pracowni mobilnej – w ramach zajęćw wybranego przedmiotu, wspartych platformąedukacyjną;4. Przygotowanie infrastruktury technologicznejw szkole do korzystania przez uczniów i przeznauczycieli z technologii mobilnej, czyli zainstalowaniebezprzewodowego dostępu do internetuoraz zakup przynajmniej jednej pracowni mobilnejdla pełnej klasy (ok. 30 stanowisk);5. Monitorowanie szkolnego programu realizacjiprojektu e-szkoła, ewaluacja działań, ewentualnakorekta zaplanowanych działań.Najważniejszym czynnikiem przesądzającymo powodzeniu projektu e-szkoły jest gotowość dozmian wszystkich osób, których ten program dotyczy:uczniów, nauczycieli, personelu administracyjnegoi technicznego, rodziców, ciał kolegialnych w szkole,personelu administracyjnego w organach prowadzącychszkoły.Bibliografia dostępna jest w wersji internetowej czasopisma.Autor jest matematykiem i informatykiem, jego zainteresowania naukowe obejmują kombinatorykę i teorięgrafów oraz matematykę dyskretną i algorytmikę. Od dwudziestu lat zajmuje się również dydaktyką i metodykąnauczania informatyki oraz technologii informacyjnej. Jest autorem koncepcji edukacji informatycznej w szkołach,twórcą i liderem zespołu edukacji informatycznej w Instytucie Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego, od kilkulat również na Wydziale Matematyki i Informatyki UMK w Toruniu.35A.K. Stanisławska-Mischke, E-learning: o co nie pytają wykładowcy? i M. Wilkin, E-nauczanie dla wielu czy dla nielicznych?,[w:] materiały z V Konferencji Rozwój e-edukacji w ekonomicznym szkolnictwie wyższym, AE w Poznaniu, listopad 2008,http://www.e-<strong>edukacja</strong>.net/index.php?konferencja=5&page=program, [13.01.2009].36Studium podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość, koordynowaneprzez COME UW na zlecenie MEN, 2007/2008.luty 2009 31
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualnościmetody,
- Page 4 and 5: metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: e-edukacja w krajuuczniowie powinni
- Page 26 and 27: e-edukacja w krajuBadania brytyjski
- Page 28 and 29: e-edukacja w krajuIT literacy), obe
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuŚrodowisko tworz
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuz założonymi ce
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuniezbędne jest u
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuPrzykładowa stru
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuNauczanie język
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajusiedziby odwzorow
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuMożliwości zast
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajuczy różnymi rod
- Page 48 and 49: e-edukacja w krajuPrzydatność ser
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajumających na celu
- Page 52 and 53: e-edukacja w krajuDla dydaktyki w s
- Page 54 and 55: e-edukacja w krajuw sieci, powstaj
- Page 56 and 57: e-edukacja w krajuE-learning w orga
- Page 58 and 59: e-edukacja w kraju(24,3 proc. odpow
- Page 60 and 61: e-edukacja w krajuWykres 6. Ocena p
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząw przedsiębior
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząTabela 4. Mapow
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedzącyjnej w zarzą
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząTabela 1. Przyk
- Page 72 and 73: zarządzanie wiedząAnaliza sieci s
- Page 74 and 75: zarządzanie wiedząorganization) k
- Page 76 and 77: zarządzanie wiedząSNA, wsparta od
- Page 78 and 79: kształcenie ustawicznePróbę odpo
- Page 80 and 81:
kształcenie ustawicznesię z inter
- Page 82 and 83:
e-biznesSpołeczne uwarunkowaniamar
- Page 84 and 85:
e-biznesłem rynkowym w swojej nisz
- Page 86 and 87:
e-biznesnowała rynek przewozów a
- Page 88 and 89:
e-biznesZarządzanie transformacją
- Page 90 and 91:
e-biznesKrok 1: definiowanie strate
- Page 92 and 93:
e-biznes• dostarczonych i planowa
- Page 94 and 95:
e-bizneszarządzania portfelem proj
- Page 96 and 97:
e-edukacja na świecieing them from
- Page 98 and 99:
e-edukacja na świecie“Analytic P
- Page 100 and 101:
e-edukacja na świecieWithout surve
- Page 102:
e-edukacja na świecieGetting There