e-edukacja w kraju - E-mentor

Dydaktyka w środowisku elektronicznym 3D• edukacja międzynarodowa – programy: Erasmus,Sokrates. Dodatkowym elementem decentralizacjii profilowania systemu edukacjijest możliwość zdalnego prowadzenia zajęćze studentami na studiach międzynarodowych.Chodzi o sytuację, kiedy student niemoże uczestniczyć w zajęciach odbywającychsię w świecie fizycznym w rodzimej uczelni– wówczas jedynym rozwiązaniem dla zachowaniawartości procesu edukacyjnego jestzdalne uczestniczenie w zajęciach. Prowadzącyma przecież prawo wymagać obecności nawykładach, ale z drugiej strony student maprawo korzystać z systemu edukacji międzynarodowej.Powstaje wobec tego pytanie, jakdopasować system edukacji międzynarodowejdo jakiegokolwiek systemu edukacji wynikającegoz centralizacji w stosunku do rodzimejuczelni? Wydaje się, że uczestniczenie w zajęciachza pośrednictwem takich programów,jak Skype lub Messenger, mogłoby częścioworozwiązywać tego typu problemy, niezależnieod konsultacji czy egzaminowania.Mówiąc o systemie edukacji w sieci, należy wziąćpod uwagę zagadnienie opracowania zasad – głównieprawodawstwa – i sposobów działania, które umożliwiałybytaki rodzaj edukacji. Uniwersytety mogłybymieć swoje miejsca w sieci 2 , tak jak dzieje się to np.w Second Life – filie działające na podobnych prawach,chociaż na innych zasadach niż w przestrzenifizycznej. Tworzenie podobieństw – „kalkowanie”świata realnego – nie musi być najlepszą drogą,jeśli w ogóle jest możliwe. Edukacja w sieci możewręcz zdominować działania pedagoga, kiedy próbujeon stworzyć mechanizmy nauczania podobnedo tradycyjnych. Zbyt dalekie porównywanie dydaktykiw sieci do tradycyjnej może powodowaćniekorzystne formatowanie dydaktyki w środowiskuelektronicznym. Fakt wykorzystania sieci w celachdydaktycznych zmienia zakres wiedzy dostępnejpodczas wykładu. Sytuacja taka może wpływać np.na chęć zachowania przez prowadzącego linearnościwykładu, co może ograniczać proces dydaktyczny.Chodzi na przykład o możliwość weryfikacji treściprzez studentów na bieżąco, jak również poszerzanieporuszanej tematyki o informacje odnajdywanena stronach w internecie podczas trwania wykładu.Pedagog staje się nie tylko źródłem wiedzy, ale takżekieruje procesem poznania, tworzy całościowyobraz dla danego tematu, wykorzystując inicjatywęstudentów. Podobną sytuacją jest zaakceptowanieprzez prowadzącego wykorzystania komputerówpodłączonych do sieci podczas wykładu w świecie fizycznym,dzięki czemu studenci mogą konfrontowaći uzupełniać na bieżąco informacje będące treściąwykładu z materiałami dostępnymi w internecie. Jestto sytuacja, w której edukacja sieciowa ma możliwośćformatowania edukacji tradycyjnej. Powyższa zmianaw procesie dydaktycznym wiąże się z potrzebąprzyjęcia przez pedagoga otwartej postawy. Stajesię to wręcz koniecznością współczesnego sposobunauczania z wykorzystaniem otwartego środowiskasieci.Potrzeby wynikające z wielokierunkowości naukii specjalizacji dyscyplin mogą stać się z jednej stronypodłożem dla działań edukacyjnych, jakie daje środowiskoelektroniczne – zwłaszcza 3D, z drugiej zaśmogą być przyczyną ewoluowania i krystalizowaniasię samych praktyk edukacyjnych.System edukacji w sieci zawiera jednak pewneniejasne aspekty, związane np. z anonimowością– identyfikacją studentów. Pewnym utrudnieniemjest również wpis do indeksu. Ogólnie jednakkwestie techniczne wydają się być drugorzędne– nie ograniczają, ale antycypują potrzeby technicznegorozwiązania. Nie pytamy, dlaczego nie dasię dokonać wpisu lub zidentyfikować w obecnejsytuacji osoby logującej się pod postacią awatara,lecz zmierzamy do znalezienia rozwiązania dla tychproblemów, gdyż trudno sobie wyobrazić, by krytyczneargumenty miały ograniczać ideę sieciowejedukacji 3 . Dotyczy to również konstrukcji systemupod względem jego wydolności wobec liczby zalogowanychosób, czyli istnienia „lagów” (opóźnieńw działaniu systemu) lub „crashy” (tzw. wieszaniasię systemu lub nieoczekiwanego zamykania sięprogramów). Negatywne aspekty (a jest ich pewniewięcej), które są wynikiem rozwoju sieci i edukacji2Uniwersytety posiadają swoje filie w Second Life: http://secondliferesearch.blogspot.com/2007/07/current-listof-universities-in-second.html.Z polskich ośrodków akademickich akces do Second Life zgłosił Uniwersytet MariiCurie-Skłodowskiej oraz Instytut Nauk o Kulturze Uniwersytetu Jagiellońskiego.3Przykładem prac poszerzających problematykę możliwości i ograniczeń dotyczących e-learningu jest Kwestionariuszoceny kursu internetowego, przygotowany przez Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego (www.sea.edu.pl/kwestionariusz).Pokazuje on wielość i różnorodność problemów, które wiążą się z edukacją w sieci, np. dotyczących sprawtechnicznych. Można by poszerzyć spektrum zagadnień o kwestie zjawisk przynależnych do środowiska elektronicznego,nie tyle nawet jako „narzędzia”, ale w znaczeniu uczestniczenia w różnych relacjach wynikających z sytuacjiedukacyjnej w sieci. Chodzi o uwzględnienie ogólnych cech dydaktyki w sieci, które odnajdywane są jako nowe.Można tu wymienić np. gotowość prowadzącego do przyjęcia postawy związanej z dyskursem, a nie nastawionejna postulatywność wygłaszanych treści. Ponadto, zmienia się sposób budowania autorytetu w sytuacji edukacyjnejw sieci, np. zanikanie struktury: ex cathedra-audytorium oraz, co wiąże się z bardziej złożonymi kwestiami, z brakiemfizycznego zaistnienia osób. Stąd problematyka edukacji sieciowej winna uwzględniać zagadnienia z takich dziedzin,jak filozofia, psychologia czy pedagogika. Trudniej jest użytkować sieć, nie uwzględniając jej odmienności odśrodowiska świata fizycznego oraz sposobu zaistnienia w nim człowieka niż biorąc pod uwagę jej złożoność, w tymnp. aspekty antropologiczne lub egzystencjalne.luty 2009 53