e-biznesSpołeczne uwarunkowaniamarketingu w interneciei e-biznesuTymoteusz DoligalskiW niniejszym opracowaniu przedstawione zostały najważniejsze,zdaniem autora, społeczne uwarunkowaniae-biznesu i marketingu w internecie. Należą do nich: demokratyzacjainformacji, tworzenie społeczności, globalizacja,konsumpcja postmodernistyczna, zjawisko luk cyfrowychoraz cykl życia rewolucji technologicznych, aczkolwiekz pewnością nie jest to lista wyczerpująca zagadnienie.Przedstawione uwarunkowania są na tyle wielowymiarowe,że mogą być tematami pojedynczych opracowań,a poniższy opis jest raczej próbą zasygnalizowania pewnychzjawisk, niż ich dogłębnym wytłumaczeniem. Z uwagina to, że koncepcja cyklu życia rewolucji technologicznychnie została jak dotąd opisana szerzej w literaturze polskiej,poświęcono jej najwięcej uwagi.Demokratyzacja informacjiRozwój internetu umożliwił niespotykany dotądw historii dostęp do informacji, który wcześniej byłdomeną wąskiej grupy, uprzywilejowanej ze względuna posiadane wykształcenie lub zamożność. Rozwójinternetu dokonał przełomu w tej dziedzinie, sprawiając,że osoby korzystające z tego medium mają dostępdo ogromnej ilości informacji i wiedzy. Wykorzystaniewyszukiwarek oraz innych narzędzi internetowychumożliwia niezwykle proste i szybkie dotarcie dodanego zagadnienia. Eric Schmidt, dyrektor generalnyfirmy Google, nazwał tę sytuację demokratyzacjąinformacji 1 . Użytkownicy internetu mogą odnaleźć,porównać i zweryfikować interesujące ich informacje,co ma kolosalne znaczenie nie tylko dla nich samych,ale również dla firm, przedstawicieli administracjipublicznej, polityków itp. Informacje umieszczonew internecie uważa się nie tylko za łatwo dostępne,ale również za niezniszczalne, co w konsekwencjipowoduje wzrost ich znaczenia.Kolejną cechą informacji zamieszczanych w interneciejest możliwość ich szybkiej aktualizacji. Mniej znanymfaktem jest możliwość odnalezienia wiadomościz najważniejszych serwisów informacyjnych za pomocąwyszukiwarki Google kilka minut po ich publikacji.Dzięki internetowi klienci zyskują możliwośćniezwykle łatwego poznawania, porównywania i weryfikowaniaofert firm. Za pomocą tzw. wyszukiwarekcenowych (porównywarek cen) mogą w prosty sposóbodnaleźć sklep internetowy oferujący wybrany produktpo najniższej cenie, a następnie poznać jego wiarygodnośćna podstawie opinii internautów. Weryfikacjaofert firm następuje również poprzez bezpośredniekomunikowanie się internautów z wykorzystaniemtakich narzędzi, jak fora lub listy dyskusyjne.Demokratyzacja informacji obejmuje równieżmożliwość aktywnego wpływania na informacje publikowanew internecie. Internauci tworzą i publikujątam własne treści, przyjmujące różnorakie formy – odpamiętników po tak zwane dziennikarstwo obywatelskie.Najbardziej popularną platformą do publikacjiwłasnych treści są blogi – kategoria ta obejmuje zazwyczajproste aplikacje umożliwiające publikowanietreści w serwisie internetowym. O popularności tegonarzędzia świadczy częste użycie pojęcia „blogosfera”,która nazywana bywa również piątą władzą,niejako w opozycji do czwartej władzy, jaką są mediatradycyjne. Często celem funkcjonowania blogów jestmonitorowanie działalności przedsiębiorstw, politykówczy też samych tradycyjnych mediów. W tensposób piąta władza nie tylko wyręcza czwartą, lecztakże ją rozlicza 2 .Użytkownicy internetu mają również wpływ natreści publikowane w nim przez firmy lub instytucjepubliczne. Wiele gazet udostępniających artykuływ formie elektronicznej umożliwia również ich komentowanie.Internauci wpływają na popularnośćopublikowanych informacji poprzez umieszczanieodnośników na swoich stronach oraz umieszczanieodnośników do nich w specjalnie stworzonychku temu serwisach internetowych.Demokratyzacja informacji sprawiła, że internetoweplatformy wymiany informacji stały się jednymz ważniejszych źródeł wiedzy na temat przedsiębiorstw,ich ofert i wiarygodności. Paradoksalnie, blogii inne narzędzia, które dały internautom przewagę1E. Schmidt, Demokratyzacja informacji, http://www.medianews.com.pl/info_media5119.php3, [16.11.2007].2C. Łazarewicz, Blogi, blagi, bluzgi, „Polityka” 2007, nr 41 (2624).82 e-<strong>mentor</strong> nr 1 (28)
Społeczne uwarunkowania marketingu w internecie...nad firmami, są wykorzystywane również przez teinstytucje. Wiele przedsiębiorstw używa blogów domniej formalnego komunikowania się z własnymiklientami oraz innymi interesariuszami. Komunikacjata, choć często przypomina oficjalne komunikatyfirmy, zmniejsza dystans pomiędzy firmą a klientami.Co więcej, istnieją firmy, które świadczą usługi poprzezumieszczanie wypowiedzi na blogach i forachdyskusyjnych, w których promowana jest firma lubjej produkty.Tworzenie społecznościW internecie zauważalna jest tendencja do tworzeniaspołeczności wokół wybranego zagadnienia,którym mogą być wspólne interesy, potrzeby czy doświadczenia.Jak podają C.K. Prahalad i V. Ramaswany:w ramach społeczności osoby dzielą się swoimi pomysłamii uczuciami bez zwracania uwagi na bariery geograficznelub społeczne, rewolucjonizując w ten sposób pojawiającesię rynki i przekształcając już istniejące 3 .Internetowe społeczności zyskały ostatnio na popularnościwraz z nurtem zwanym Web 2.0. Jego istotąjest rozwój serwisów, których treść jest generowanaprzez użytkowników. Cechą charakterystyczną tychżeserwisów są również interakcje pomiędzy twórcamitreści. Warto podkreślić, iż sprowadzanie społecznościinternetowych jedynie do miejsca wymiany informacjilub wiedzy jest jednak błędne. Społeczności internetoweprzyjmują wiele postaci. Obejmują m.in. internautówwymieniających się plikami w ramach siecipeer-to-peer. Innym przykładem jest społeczność osóbzaangażowanych w rozwój internetowej encyklopediiWikipedia. Ruch open source, zrzeszający twórcówotwartego oprogramowania, jest również przykłademspołeczności internautów.GlobalizacjaJak podaje N. Brenner, globalizacja jest przyśpieszonymprzepływem ludzi, dóbr, kapitału tożsamości i wizerunkóww globalnej przestrzeni, a także zwiększonąmobilnością ideologii, polityki, zasad ekonomicznychi stylów życia 4 . Według W. Szymańskiego globalizacjąekonomiczną jest proces likwidacji barier granicznychdla działania rynku, w którego konsekwencji następujeproces integrowania się gospodarki światowej 5 .Przytacza on również stwierdzenie L.C. Thurowa,zgodnie z którym [...] po raz pierwszy w dziejachludzkości wszystko może być produkowane i sprzedawanewszędzie 6 .Konsekwencji globalizacji jest wiele. Wartoprzytoczyć pesymistyczny pogląd Ritzera wyrażonyw monografii The Globalization of Nothing. Zauważaon, że brennerowski przyśpieszony przepływ tworzyspołeczeństwo globalne, w którym coraz większąrolę odgrywają zunifikowane wartości, takie jakhomogeniczne i pozbawione tożsamości miejsca,produkty, usługi czy nawet pracownicy, które nazywaodpowiednio: non-places, non-things, non-services i nonpeople7 . George Ritzer przedstawia tę koncepcje naprzykładzie kawy oferowanej w globalnych sieciachrestauracji, smakującej wszędzie tak samo, podanejw podobny sposób przez pozbawionego tożsamościpracownika, którego dobitnie nazywa wypranymz osobowości standardowym narzędziem usługowym 8 .Nie wszystkie kategorie produktów uczestnicząw równym stopniu w globalizacji. Jak podaje B. Mróz,do kategorii produktów o dużym stopniu podatnościna globalizację należą dobra wykazujące słaby związekz kulturą, produkty przemysłowe, produkty bazującena najnowszych technologiach oraz najnowsze kategorieproduktów 9 . Wśród konsumentów występujerównież zróżnicowanie ze względu na uczestnictwow globalizacji. Do konsumentów globalnych, zdaniemB. Mroza, należą osoby zamożne, które budują swójprestiż z wykorzystaniem globalnych produktów, osobymłode, które pozostają pod wpływem kosmopolitycznychtrendów oraz eksperci, którzy z racji swojejwiedzy wykorzystują globalne rozwiązania 10 .Trudno jest jednoznacznie podać kategorie firm,które są beneficjentami lub przegranymi globalizacji.Warto w tym kontekście przytoczyć publikacjęH. Simona pt. Lessons from Germany’s Midsize Giants,w której opisuje on ukrytych mistrzów (hiddenchampions), czyli średniej wielkości firmy niemieckie– przedstawicieli tzw. Mittelstand, będącychniekwestionowanymi liderami z 70–80 proc. udzia-3C.K. Prahalad, V. Ramaswany, Przyszłość konkurencji, PWE, Warszawa 2005, s. 120–136.4Por. N. Brenner, Globalisation as Reterritorialisation: The Re-scaling of Urban. Governance in the European Union, „UrbanStudies” 1999, nr 36(3).5W. Szymański, Interesy i sprzeczności globalizacji. Wprowadzenie do ekonomii ery globalizacyjnej, Difin, Warszawa 2004,s. 37.6Tamże, por. L.C. Thurow, Przyszłość kapitalizmu, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999, s. 157.7G. Ritzer, Globalization of Nothing, Pine Forge Press, 2003.8J. Żakowski, Siedzimy nigdzie, pijemy nic, „Polityka” 2007, nr 16 (2601), dodatek „Niezbędnik inteligenta”, [wywiadz G. Ritzerem].9B. Mróz, Globalizacja i współczesne trendy w zachowaniach konsumentów, materiały do wykładu w ramach PodyplomowegoStudium Marketingu Internetowego przy SGH, 24 października 2008 r.; por. K. Mazurek-Łopacińska, Uwarunkowaniamarketingowej strategii produktu w warunkach globalizacji, Otwarty Uniwersytet Ekonomiczny przy AE we Wrocławiu,http://www.wiedzainfo.pl/wyklady/694/uwarunkowania_marketingowej_strategii_produktu_w_warunkach_globalizacji.html,[25.01.2009].10B. Mróz, Globalizacja i współczesne trendy w zachowaniach konsumentów, materiały do wykładu w ramach PodyplomowegoStudium Marketingu Internetowego przy SGH, 24 października 2008 r.luty 2009 83
- Page 2 and 3:
3 Od redakcji3 Aktualnościmetody,
- Page 4 and 5:
metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7:
metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9:
metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11:
metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13:
metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15:
metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17:
metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19:
metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21:
metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23:
metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25:
e-edukacja w krajuuczniowie powinni
- Page 26 and 27:
e-edukacja w krajuBadania brytyjski
- Page 28 and 29:
e-edukacja w krajuIT literacy), obe
- Page 30 and 31:
e-edukacja w krajuspersonalizowaneg
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuŚrodowisko tworz
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuz założonymi ce
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuniezbędne jest u
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuPrzykładowa stru
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuNauczanie język
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajusiedziby odwzorow
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuMożliwości zast
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajuczy różnymi rod
- Page 48 and 49: e-edukacja w krajuPrzydatność ser
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajumających na celu
- Page 52 and 53: e-edukacja w krajuDla dydaktyki w s
- Page 54 and 55: e-edukacja w krajuw sieci, powstaj
- Page 56 and 57: e-edukacja w krajuE-learning w orga
- Page 58 and 59: e-edukacja w kraju(24,3 proc. odpow
- Page 60 and 61: e-edukacja w krajuWykres 6. Ocena p
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząw przedsiębior
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząTabela 4. Mapow
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedzącyjnej w zarzą
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząTabela 1. Przyk
- Page 72 and 73: zarządzanie wiedząAnaliza sieci s
- Page 74 and 75: zarządzanie wiedząorganization) k
- Page 76 and 77: zarządzanie wiedząSNA, wsparta od
- Page 78 and 79: kształcenie ustawicznePróbę odpo
- Page 80 and 81: kształcenie ustawicznesię z inter
- Page 84 and 85: e-biznesłem rynkowym w swojej nisz
- Page 86 and 87: e-biznesnowała rynek przewozów a
- Page 88 and 89: e-biznesZarządzanie transformacją
- Page 90 and 91: e-biznesKrok 1: definiowanie strate
- Page 92 and 93: e-biznes• dostarczonych i planowa
- Page 94 and 95: e-bizneszarządzania portfelem proj
- Page 96 and 97: e-edukacja na świecieing them from
- Page 98 and 99: e-edukacja na świecie“Analytic P
- Page 100 and 101: e-edukacja na świecieWithout surve
- Page 102: e-edukacja na świecieGetting There