e-<strong>edukacja</strong> w <strong>kraju</strong>mających na celu kształtowanie umiejętności czytaniatekstu można wykorzystać aplikacje w serwisach społecznościowych(np. zbudować aplikację, która przedstawiaćbędzie określony tekst, a następnie wyświetlaćróżne opcje odpowiedzi, czy zastosować podcastyz nagranym tekstem). Możliwe jest również jednoczesnewykorzystanie w projekcie e-edukacyjnym wirtualnychświatów oraz serwisów społecznościowych.Powstawaniu bardziej kompleksowych programówe-edukacyjnych sprzyja sytuacja, w której działania sąkoordynowane przez określony podmiot, np. szkołęjęzykową czy uczelnię. Należy bowiem zaznaczyć, żew wirtualnych światach, jak i w serwisach społecznościowychwiele działań edukacyjnych powstajeniejako „samoistnie”, z inicjatywy pojedynczychużytkowników, sympatyków i fanów danego serwisu,wyłącznie w oparciu o pracę społeczności wirtualnej,która tworzy się bez formalnych więzów i struktury.Wówczas uczący się stają się jedynymi współtwórcamitreści edukacyjnych. Również w ramach programówedukacyjnych prowadzonych w wirtualnych światach,czy serwisach społecznościowych, a koordynowanychprzez placówki edukacyjne, w prosty sposóbmogą zostać zastosowane materiały przygotowaneprzez samych studentów (student-generated content).Takie współtworzenie zawartości serwisów sprzyjazwiększeniu efektywności uczenia się studentów, jaki zwiększeniu ich zaangażowania 44 .Jaka będzie przyszłość e-edukacjiw serwisach społecznościowychoraz wirtualnych światach?W dobie dynamicznego rozwoju internetu stalepojawiają się nowe wirtualne światy oraz programyumożliwiające prowadzenie zajęć edukacyjnychw oparciu o trójwymiarową przestrzeń 45 . Warto zatemoddzielić zagadnienie wykorzystania wirtualnychświatów w edukacji od losów i rozwoju największegoobecnie serwisu Second Life. Być może Second Lifeza kilka miesięcy czy lat nie będzie funkcjonował.Nie zmieni to jednak przyszłości internetu – stopniowoprzekształcającego się z „płaskich” stronw trójwymiarową rzeczywistość, stanowiącą zupełnienowe środowisko nauki, do którego bardziej pasujeokreślenie virtual world’s – learning (vw-learning) niże-learning.Przyszłość zastosowania obu serwisów w edukacjizależy od tempa wprowadzania nowych narzędziinternetowych. W odniesieniu do edukacji w wirtualnychświatach czy serwisach społecznościowychokreślenie „piśmienność” nabiera zupełnie innegoznaczenia niż prosta umiejętność czytania i pisania,a obejmuje również umiejętności, takie jak:tworzenie własnych materiałów i zamieszczanie ichw internecie, komentowanie materiałów zamieszczonychprzez innych użytkowników 46 , a w odniesieniudo wirtualnych światów – umiejętność poruszaniai komunikowania się w serwisie. Współczesnapiśmienność to także umiejętność tworzenia wiki,mush-ups, pisania bloga, posługiwania się wyszukiwarkami,czytania stron internetowych czy wyboruodpowiednich hiperłączy i oceny informacji pochodzącychz różnych internetowych źródeł 47 . Współcześnistudenci nie są tymi, dla których system edukacji zostałzaprojektowany 48 , ponieważ młodzi ludzie są częstoznacznie bardziej zaawansowanymi użytkownikaminowych narzędzi informatycznych niż nauczyciele.W pierwszym kroku należy przełamać barierę nieufnościnauczycieli wobec nowych narzędzi internetu,a w następnie przygotować wartościowe programyedukacyjne oraz znaleźć formuły prowadzenia zajęćw nowej, wirtualnej rzeczywistości. Tradycyjne polskieszkoły językowe stopniowo wprowadzają jużnowe formy komunikacji internetowej. Przykłademsą pierwsze próby zastosowania Second Life przezkrakowską szkołę LinguaLand czy maile edukacyjnez serwisu Moja Generacja. Są to jednak nadal pojedynczedziałania i trudno mówić o kompleksowejofercie edukacyjnej skierowanej do polskiego odbiorcy.W przypadku serwisów społecznościowychbrakuje aktywności szkół językowych, które moderowałybyaktywność powstających grup. W takimdziałaniu mogą one upatrywać szanse na promocjęwłasnej marki. Rozpoczęcie działań edukacyjnychw wirtualnych światach lub serwisach społecznościowychprzez podmioty funkcjonujące na rzeczywistymrynku stanowiłoby też gwarancję jakości i ciągłościświadczenia usług edukacyjnych.Bibliografia dostępna jest w wersji internetowej czasopisma.44J. Sener, In Search of Student-Generated Content in Online Education, „e-<strong>mentor</strong>” 2007, nr 4 (21), http://www.e-<strong>mentor</strong>.edu.pl/artykul_v2.php?numer=21&id=467.45Jeden z takich programów, oparty na zastosowaniu kamer internetowych, jest obecnie testowany przez Universityof Wollongong ICT Research Institute – F. Foo, Lecturer learns to sort out the virtual classes, „The Australian”,23.09.2008.46K. Haycock, J.W. Kemp, Immersive Learning Environments in Parallel Universes: Learning through Second Life, „SchoolLibraries Worldwide” 2008, t. 14, nr 2, s. 89–97.47M. Asselin, R. Doiron, Towards a Transformative Pedagogy for School Libraries 2.0., „School Libraries Worldwide”,lipiec 2008, t. 14, nr 2, s. 1–18.48Today’s students are no longer the people our education system was designed to teach – M. Asselin, R. Doiron, Towardsa Transformative Pedagogy for School Libraries 2.0, „School Libraries Worldwide”, lipiec 2008, t. 14, nr 2, s. 1–18.50 e-<strong>mentor</strong> nr 1 (28)
Dydaktyka w środowiskuelektronicznym 3DMichał OstrowickiCelem artykułu jest pokazanie wartości środowiska 3Ddla dydaktyki. Łączy się to ze zwróceniem uwagi na cechyśrodowiska elektronicznego oraz z wyliczeniem z tejperspektywy kilku różnić w przebiegu procesu nauczaniaw środowisku 3D w stosunku do tradycyjnej dydaktyki.W tym celu posłużono się przykładem działania dydaktykiw elektronicznym świecie Second Life.Technologiczny wymiar dydaktykiWykorzystanie dla dydaktyki środowiska elektronicznego3D może zmienić proces dydaktyczny,co wiąże się z komunikacją i zaistnieniem w środowisku,które pod wieloma względami różni się odświata fizycznego. Chodzi nie tyle o poszerzenielub uzupełnienie tradycyjnej dydaktyki prowadzonejw przestrzeni fizycznej, ale o przeniesienie jej doalternatywnej rzeczywistości elektronicznej. Wiążesię to z wykształceniem zasad i praktyki w sytuacjiedukacyjnej, jaka powstaje w środowisku elektronicznym3D. Nie akcentuje się jednak roli samejtechnologii, zakładając jej powszechność, zmiennośći dostępność oraz przyjmując, że technologia samaw sobie jest ewoluującym podłożem lub źródłemprzemian tworzących nową sytuację komunikacyjną,która z kolei jest wykorzystywana do celówdydaktycznych. Chodzi tu raczej o wartościowy dlacelów edukacyjnych sposób zaistnienia w sieci: osób,elementów rzeczywistości i prezentowanych treści,umożliwiający powstawanie i funkcjonowanie systemuedukacyjnego. Dotyczy to procesu dokonującegosię w otwartym, powszechnie dostępnym i wspólnymśrodowisku, tworzonym w przestrzeni, która jestmożliwa do zagospodarowania przez aktywizującychw niej swoją działalność ludzi.Edukacja w sieci nie jest definiowana przez pryzmattechnologicznie domkniętego, niezależnegoi gwarantowanego systemu komunikacji komputerowej.Przyjmuje się, że system edukacji przenoszonyjest do otwartej przestrzeni elektronicznej – przeznaczonejdo kreowania celów edukacyjnych – podobniejak dzieje się to z innymi dziedzinami życia.Dzięki wykorzystaniu możliwości, jakie posiadaśrodowisko elektroniczne – zwłaszcza ewoluującewraz z technologią środowisko 3D – procesy dydaktycznedokonujące się na jego gruncie mogą okazaćsię konkurencyjne lub pod pewnymi względamibardziej wartościowe od dydaktyki tradycyjnej. Ideaedukacji w sieci ma na celu wykorzystanie możliwościśrodowiska elektronicznego w takim stopniu, w jakimnie jest to możliwe w tradycyjnym systemie edukacji– postrzega się ją jako cel sam w sobie, a nie jedyniejako proces wspomagający edukację tradycyjną. Jestona traktowana jako całościowy system edukacyjny– alternatywny i niezależny w stosunku do dydaktykitradycyjnej, samowystarczalny i zdolny do całościowegokształcenia, ale na odmiennych zasadach niż<strong>edukacja</strong> tradycyjna.Naturę środowiska elektronicznego 3D wyznaczającechy, które zmieniają znaczenia znane ze światafizycznego – w tym np.: interaktywność zmieniającalinearny przekaz w wielotorową komunikację z ludźmioraz z samym środowiskiem elektronicznym; teleobecność,czyli uobecnianie się osób i otoczenia podpostacią elektroniczną, co wiąże się z elektroniczną„cielesnością”, jak również może wpływać na budowanieelektronicznej tożsamości; telematyczność,czyli wykształcanie w środowisku elektronicznymdoświadczenia zmysłowego; immaterialność, którazmienia znaczenie fizyczności i czasoprzestrzeni.Własności te wpływają na rodzajowość kontaktu, jakrównież odróżniają go od kontaktu bezpośredniegow świecie fizycznym (własności te w ograniczonymstopniu występują w komunikacji posługującej sięjedynie kanałem wideo). Wzajemny kontakt w siecistwarza odmienny rodzaj kontaktu od kontaktu bezpośredniegow świecie fizycznym. Bardziej adekwatnebyłoby określenie „kontakt elektroniczny”, czyliwiążący się z aktywnością elektroniczną człowiekaprzed interfejsem komputera, co może wykraczaćpoza komunikację w znaczeniu jedynie użytkowymi np. zawierać inną ekspresję języka w stosunku dokontaktu w świecie fizycznym. Inne cechy, takie jaknp. hipertekstualność lub polisensoryczność, mająszerszy wymiar dla zjawisk w środowisku elektronicznymi dotyczą nie tylko środowiska 3D – wiążą się np.z bieżącą prezentacją stron w sieci i aktualizowaniemomawianych tematów za pomocą przesyłanych nabieżąco materiałów, co umożliwia dyskusję na tematkonkretnych przykładów.luty 2009 51
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualnościmetody,
- Page 4 and 5: metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: e-edukacja w krajuuczniowie powinni
- Page 26 and 27: e-edukacja w krajuBadania brytyjski
- Page 28 and 29: e-edukacja w krajuIT literacy), obe
- Page 30 and 31: e-edukacja w krajuspersonalizowaneg
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuŚrodowisko tworz
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuz założonymi ce
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuniezbędne jest u
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuPrzykładowa stru
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuNauczanie język
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajusiedziby odwzorow
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuMożliwości zast
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajuczy różnymi rod
- Page 48 and 49: e-edukacja w krajuPrzydatność ser
- Page 52 and 53: e-edukacja w krajuDla dydaktyki w s
- Page 54 and 55: e-edukacja w krajuw sieci, powstaj
- Page 56 and 57: e-edukacja w krajuE-learning w orga
- Page 58 and 59: e-edukacja w kraju(24,3 proc. odpow
- Page 60 and 61: e-edukacja w krajuWykres 6. Ocena p
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząw przedsiębior
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząTabela 4. Mapow
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedzącyjnej w zarzą
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząTabela 1. Przyk
- Page 72 and 73: zarządzanie wiedząAnaliza sieci s
- Page 74 and 75: zarządzanie wiedząorganization) k
- Page 76 and 77: zarządzanie wiedząSNA, wsparta od
- Page 78 and 79: kształcenie ustawicznePróbę odpo
- Page 80 and 81: kształcenie ustawicznesię z inter
- Page 82 and 83: e-biznesSpołeczne uwarunkowaniamar
- Page 84 and 85: e-biznesłem rynkowym w swojej nisz
- Page 86 and 87: e-biznesnowała rynek przewozów a
- Page 88 and 89: e-biznesZarządzanie transformacją
- Page 90 and 91: e-biznesKrok 1: definiowanie strate
- Page 92 and 93: e-biznes• dostarczonych i planowa
- Page 94 and 95: e-bizneszarządzania portfelem proj
- Page 96 and 97: e-edukacja na świecieing them from
- Page 98 and 99: e-edukacja na świecie“Analytic P
- Page 100 and 101:
e-edukacja na świecieWithout surve
- Page 102:
e-edukacja na świecieGetting There