e-edukacja w kraju - E-mentor

Wykorzystanie analizy sieci społecznych (SNA)...schematu organizacyjnego czy podejmowanychdziałań z zakresu zarządzania wiedzą lub badaniupotencjału poszczególnych pracowników (opartegona przykład na wykształceniu czy doświadczeniuzawodowym). Tego rodzaju badanie jest z reguływspierane analizą jakościową, mierzącą poziomzadowolenia poszczególnych członków organizacjiz komunikacji wewnętrznej, współpracy pomiędzywybranymi osobami czy też z użyteczności narzędziwspierających te procesy (np. intranet, wiki). Nie dajeto jednak możliwości odtworzenia „dynamicznejtkanki społecznej” będącej odbiciem organizacji,w której wiedza – poprzez codzienną współpracę– przepływa między pracownikami.Mapowanie i analizę wspomnianych relacji zachodzącychpomiędzy członkami organizacji umożliwianatomiast analiza sieci społecznych (Social NetworkAnalysis, SNA) 10 . Jest to narzędzie badawcze, którewywodzi się między innymi z matematycznej teoriigrafów 11 , algebry macierzowej 12 oraz statystyki 13 .Od wielu lat jest ono z powodzeniem stosowanew wielu dyscyplinach naukowych, a doświadczeniaostatnich lat wskazują, iż może być ono z sukcesemimplementowane również w obszarze studiów nadorganizacją i zarządzaniem wiedzą. Świadczyć możeo tym gwałtownie rosnąca liczba prowadzonych badańprzy wykorzystaniu SNA w rozwiniętych gospodarkachrynkowych, takich jak w Stanach Zjednoczonychczy Wielkiej Brytanii. W konsekwencji w literaturzeprzedmiotu analiza ta, wykorzystywana do badaniaorganizacji, coraz częściej jest określana jako OrganizationalNetwork Analysis (ONA) 14 .Jak wspomniano, główną zaletą SNA jest możliwośćodtwarzania, wizualizacji i analizy złożonych,wielopoziomowych relacji społecznych, biorąc poduwagę zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie kontaktypomiędzy pracownikami. Zgodnie ze specyficznąterminologią SNA każda sieć społeczna składasię z tzw. węzłów (w tym przypadku pracownikówlub grup pracowniczych) oraz łączących ich relacji(np. współpraca, przyjaźń, przynależność do tegosamego działu). SNA od konwencjonalnych narzędzibadań społecznych odróżnia fakt, iż w centrumzainteresowania tej metody znajdują się tzw. danerelacyjne, a nie atrybuty 15 . W przypadku badania siecispołecznych w przedsiębiorstwie najistotniejsze sąrelacje poszczególnych osób i grup (np. działy czywspólnoty praktyków), a nie ich formalne usytuowaniew strukturze organizacyjnej. To właśnie współpracaczy komunikacja w kwestiach merytorycznych wskazująfaktyczną rolę danej jednostki (lub grupy osób)w ramach procesu tworzenia wiedzy, a nie jej (ich)zaszeregowanie, wykształcenie czy doświadczeniezawodowe. W praktyce bowiem o pozycji poszczególnychpracowników stanowią często czynnikiindywidualne, takie jak otwartość, bezpośredniośćczy doświadczenie, które nie zawsze są dostrzeganeprzez menedżerów.W oparciu o tę metodę możliwe jest przeprowadzenieaudytu zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie,który stanowi punkt wyjścia do inicjowania dalszychzmian nakierowanych na budowanie organizacjiuczącej się. Samo odtworzenie i mapowanie siecirelacji społecznych ma dużą wartość poznawczą dlamenedżerów, którzy, jak wykazują badania, często sązaskoczeni strukturą współpracy swoich pracowników,która bywa odmienna od ich dotychczasowychwyobrażeń 16 . Nie dysponują bowiem narzędziamipozwalającymi na poznanie rzeczywistego przebiegugłównych procesów w przedsiębiorstwie, rozpatrywanychz punktu widzenia codziennych kontaktówi współpracy pomiędzy członkami organizacji.Tego rodzaju badanie wydaje się być cennymźródłem wiedzy przede wszystkim dla średnichi dużych przedsiębiorstw, zatrudniających powyżejstu pracowników. SNA jest również bardzo ciekawąpropozycją dla organizacji o rozproszonej strukturze(wielooddziałowej czy skonstruowanej w formiegrupy kapitałowej), jak też dla przedsiębiorstw restrukturyzowanychbądź dynamicznie rozwijającychsię. SNA może znaleźć również istotne zastosowaniew przedsiębiorstwach kształtujących na nowo swojąstrukturę organizacyjną po dokonaniu przejęcia lubfuzji.Badanie oparte na analizie sieci społecznychpozwala określić relacje społeczne w danym przedsiębiorstwiena różnym poziomie szczegółowości.Audyt może zostać poświęcony całej organizacji lubzawężony do mniejszych grup np. osób zaangażowanychw konkretny proces lub projekt ważny dla przedsiębiorstwa,osób posiadających konkretną wiedzę,istotnych pracowników zlokalizowanych w różnychbiurach czy pracowników o kluczowym znaczeniu dlapotencjału innowacyjnego przedsiębiorstwa.10O metodzie (Social Network Analysis), http://www.episteme.com.pl/obszary-wiedzy/SNA/o-metodzie, [02.01.2009].11J. Scott, Social Network Analysis. A Handbook, SAGE Publications, Londyn 2000, s. 8–16.12R.A. Hanneman, M. Riddle, Introduction to social network methods, University of California, Riverside 2005,http://faculty.ucr.edu/~hanneman/, [12.11.2008].13S. Wasserman, K. Faust, Katherine, Social Network Analysis. Methods and Applications, Cambridge University Press,Cambridge 2007, s. 15.14P. Anklam, Net Work. A Practical Guide to Creating and Sustaining Networks at Work and in the World, Butterworth-Heinemann, Oxford 2007, s. 53.15J. Scott, dz.cyt., s. 3–5.16R. Cross, A. Parker, The Hidden Power of Social Networks. Understanding How Work Really Gets Done in Organizations,Harvard Business School Press, Boston 2004, s. 7.luty 2009 69