e-edukacja w kraju - E-mentor

Społeczne uwarunkowania marketingu w internecie...do trzeciej (z pominięciem drugiej – industrialnej 20 ).Sytuacja taka ma już częściowo miejsce w przypadkutechnologii komórkowej, która dostępna jest na terenach,na których nigdy nie było i prawdopodobnienigdy nie będzie telefonii stacjonarnej. Nie brakujerównież opinii, że lukę dostępu można szybko pokonać.Udowadnia to B.M. Compaine w publikacji TheDigital Divide: Facing a Crisis or Creating a Myth?, gdziewykorzystując dane dotyczące penetracji internetuz początkowych lat bieżącego stulecia w amerykańskichgospodarstwach domowych wskazuje, że problemten szybko zanikł, głównie wskutek odpowiedniejpolityki społecznej 21 .Cykl życia rewolucji technologicznychW zrozumieniu rozwoju i popularyzacji internetuprzydatny jest model cyklu życia rewolucji technologicznych,stworzony przez wenezuelską C. Perez.Pod pojęciem rewolucji technologicznej rozumie onapotężny i zauważalny klaster nowych, dynamiczniesię rozwijających technologii, produktów i gałęziprzemysłu, zdolny do przeprowadzenia wstrząsuw całej gospodarce i prowadzący do długookresowegowzrostu gospodarczego 22 . Charlot Perez wymieniacztery rewolucje technologiczne poprzedzającerozwój i popularyzację internetu: rewolucję przemysłową(1770–1829), rewolucję kolejową (1830–1873),rewolucję stali, elektryczności i przemysłu ciężkiego(1875–1918), rewolucję ropy, samochodów i masowejprodukcji (1908–1974) 23 .Autorka wyróżnia dwie główne fazy rewolucjitechnologicznych: instalacji (installation period) orazrozmieszczenia (deployment period). Faza instalacjiobejmuje dwa okresy: pojawienie się (irruption) orazzachwyt (frenzy). Po fazie instalacji następuje załamanie(crash), a po nim faza rozmieszczenia. Obejmujeona okres synergii (synergy) oraz dojrzałości (maturity)24 .Okres pojawienia się następuje po wprowadzeniunowej technologii na rynek. Przykładami nowychtechnologii były: maszyna tkacka w roku 1770, kolejw roku 1830 czy mikroprocesor firmy Intel w roku1971. W okresie tym produkty i usługi oparte na nowejtechnologii zaczynają zdobywać popularność narynku, na którym nadal dominują rozwiązania opartena starej technologii.W etapie zachwytu dominuje poczucie entuzjazmui chęć wykorzystania możliwości nowej technologii.Inwestorzy chętnie finansują liczne innowacyjneprojekty, które zwiększają popularność nowej technologiiw gospodarce. Wraz ze wzrostem pewnościsiebie oraz entuzjazmu inwestorów maleje racjonalnośćdecyzji dotyczących finansowania projektówinwestycyjnych. Przykłady przedsięwzięć o mniejszejracjonalności obejmowały np. próbę kopania kanałówłączących dwie dowolne rzeki oraz budowę torówkolejowych pomiędzy dwoma dowolnymi miejscowościami.Finansowanie przedsięwzięć o ograniczonejracjonalności prowadzi do powstania „manii” lub„bańki”, czyli sytuacji, w której postrzegana wartośćprzedsięwzięć opartych na nowej technologii jestdużo wyższa od wartości rzeczywistej.Faza zachwytu kończy się, gdy inwestorzy nabierająprzekonania, że ich oczekiwania nie mogą zostaćspełnione. Tracą wówczas zaufanie do finansowanychprzedsięwzięć i zaczynają się z nich wycofywać. Prowadzito do panicznej wyprzedaży akcji i gwałtownychspadków ceny akcji, a tym samym do załamania.Po załamaniu następuje faza rozmieszczenia, którejpierwszym okresem jest synergia. Zamiast licznych,lecz małych przedsięwzięć, charakterystycznych dlafazy zachwytu na rynku zaczyna dominować kilkudużych graczy czerpiących korzyści z efektów skalii zakresu. W strategiach firm większą rolę zaczynawówczas odgrywać powszechność, łatwość użycia i niskikoszt technologii niż związane z nią innowacje.Ostatnim okresem jest dojrzałość. Rozpowszechnieniedanej technologii jest wówczas na tyle duże,że możliwości wzrostu oraz dalszych innowacji z niejwynikających są ograniczone. Firmy koncentrują sięna zwiększaniu wydajności i redukcji kosztów, m.in.poprzez fuzje i przejęcia.Interesującym przykładem obrazującym cyklżycia rewolucji technologicznych jest rozwój koleiw dziewiętnastowiecznej Anglii. W latach 30. kolejzaczęła być popularna, co doprowadziło do licznychinwestycji. Pierwsze z nich charakteryzowały sięracjonalnymi przesłankami, niemniej po pewnymczasie, wraz z rosnącym entuzjazmem, inwestorzyzaczęli finansować również przedsięwzięcia o wątpliwejopłacalności. Należały do nich szczególniekosztowne i skomplikowane, a także nieuzasadnioneekonomicznie przedsięwzięcia, polegające np. nadublowaniu połączeń kolejowych pomiędzy miastami.W roku 1847 „bańka kolejowa” pękła, a akcje firmkolejowych straciły 85 proc. ze swoich najwyższychwartości. W wyniku załamania wiele firm kolejowych,w szczególności małych, zbankrutowało. Nieprzeszkodziło to jednak w dalszym rozwoju kolei.W przeciągu kolejnych pięciu lat liczba przewozówi podróżnych znacznie wzrosła, a przychody firm kolejowychpotroiły się. Rozwój kolei przyczynił się dowzrostu ekonomicznego Anglii, sama zaś kolej zdomi-20Por. A. Toffler, Trzecia fala, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2003.21B.M. Compaine, The Digital Divide: Facing a Crisis or Creating a Myth?, MIT Press, 2001.22C. Perez, Technological Revolutions and Financial Capital. The Dynamics of Bubbles and Golden Ages, Edward Elgar, Cheltenham2002, s. 9.23Por. K. Rutkowski, Między młotem technologicznych wyzwań e-biznesu a kowadłem możliwości jego logistycznej obsługi[w:] tegoż (red.), Logistyka on-line, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002, s. 13–15.24Tamże, s. 90–137; por. D. Briody, Talkin’ ‘bout Revolutions, „CIO Insight” 2006, nr 03, [wywiad z C. Perez].luty 2009 85