e-<strong>edukacja</strong> w <strong>kraju</strong>Nauczanie języków obcychz zastosowaniem wirtualnychświatów oraz serwisówspołecznościowychUrszula Świerczyńska-KaczorWirtualne światy oraz serwisy społecznościowe („socialnetworks sites”), pierwotnie stworzone jako narzędzie nawiązywania„wirtualnych przyjaźni”, obecnie w coraz większymzakresie są wykorzystywane do celów edukacyjnych.W obu wskazanych typach serwisów bogate możliwościkomunikacji między użytkownikami oraz możliwość kreacjiinternetowych materiałów stały się podstawą do prowadzeniazajęć przez instytucje edukacyjne, w tym przezszkoły językowe. W artykule omówiono zmiany procesunauczania, jakie wiążą się z wprowadzeniem do e-edukacjijęzykowej serwisów trójwymiarowych (Second Life), jaki innych serwisów społecznościowych (Facebook, MySpace,Moja Generacja). W artykule omówiono zmiany w zakresiekształtowania relacji nauczyciel – student, student – student,student – technologia oraz serwis – technologiealternatywne. Wskazano również ograniczenia związanez implementacją serwisów w e-edukacji, m.in. problemyoceny jakości kształcenia, konieczność przełamania barierybraku znajomości serwisów.Wirtualne światy stanowią interaktywne, [...]przestrzenne, trójwymiarowe, multimedialne i stworzonedla wielu uczestników symulowane środowisko, w którymkażdy użytkownik przyjmuje swoje alter ego i komunikujesię z innymi uczestnikami w czasie rzeczywistym 1 . Wirtualneświaty już na początku lat 90. XX w. służyłycelom edukacyjnym 2 , ale dopiero wraz ze wzrostemdostępności sprzętu o wysokich parametrach technicznychoraz szerokopasmowego internetu stałysię popularne wśród internautów. Obecnie do celówedukacyjnych najczęściej wykorzystywany jest wirtualnyświat Second Life (SL), zaliczany do tzw. światówkreacyjnych, tj. takich, których zawartość jest tworzonaprzez samych użytkowników serwisu. W tymwirtualnym świecie działania edukacyjne prowadzązarówno organizacje istniejące wyłącznie wirtualnie,jak i tradycyjne szkoły szukające nowych drógdotarcia do potencjalnego słuchacza. ImplementacjaSL nie tylko w edukacji, ale w szeroko rozumianymbiznesie, spowodowała, że pojawia się coraz więcejopracowań, analiz oraz książek prezentujących różneaspekty zastosowań wirtualnych światów 3 .Mimo rosnącej popularności wirtualne światywciąż znajdują się w pierwszej fazie rozwoju, przyciągającużytkowników wcześnie akceptującychinnowacje internetu. Znacznie bardziej liczną wirtualnąspołeczność tworzą użytkownicy serwisówspołecznościowych. Serwisy społecznościowe (socialnetworks) skupiają głównie ludzi młodych, szukającychmożliwości nawiązania i podtrzymania przyjaźni orazprezentacji własnej osoby. W ciągu ostatnich dwóchlat liczba użytkowników serwisów społecznościowychzwiększyła się dynamicznie – zarówno w skali globalnej,jak i na poszczególnych rynkach geograficznych.Liczba użytkowników międzynarodowych serwisów,m.in. Facebook czy MySpace, szacowana jest naponad 100 mln osób 4 , natomiast polskie serwisy społecznościowe(Nasza-klasa.pl, grupa Fotka.pl, grupaGadu-Gadu, serwis Moja Generacja) plasują się wśródnajbardziej popularnych polskich witryn 5 .W niniejszym artykule poddano analizie możliwościwykorzystania wirtualnego świata oraz serwisów1Ch. Wagner, Learning Experience with Virtual Worlds, „Journal of Information Systems Education” 2008, t. 19, nr 3,s. 263–266.2E. Brown, M. Hobbs, M. Gordon, A Virtual World Environment for Group Work, „International Journal of Web-BasedLearning and Teaching Technologies”, styczeń–marzec 2008, t. 3, nr 1, s. 1–7.3Omówienie przykładów edukacji z wykorzystaniem wirtualnych światów można znaleźć w wielu artykułach,np. B. Eschenbrenner, F. Fui-Hoon Nah, S. Keng, 3-D Virtual Worlds in Education: Applications, Benefits, Issues, andOpportunities, „Journal of Database Management”, październik–grudzień 2008, t. 19, nr 4, s. 91–110; S. Cleaver, BeyondBlackboard and Into Virtual Communities, „Diverse: Issues in Higher Education”, 16.10.2008, t. 25, nr 18, s. 32. Ukazała sięrównież książka poświęcona zastosowaniu SL w edukacji: L. Bell, Rh. Trueman, Virtual Worlds, Real Libraries: Librariansand Educators in Second Life and Other Multi-User Virtual Environments, [za:] „Information Today”, 20.10.2008.4Dane za: comScore – Social Networking Explodes Worldwide as Sites Increase their Focus on Cultural Relevance,http://www.comscore.com/press/release.asp?press=2396, [12.08.2008].5Według rankingu z sierpnia 2008 roku – Google na czele, w czołówce bez zmian, www.wirtualnemedia.pl,[27.10.2008].40 e-<strong>mentor</strong> nr 1 (28)
Nauczanie języków obcych z zastosowaniem wirtualnych...społecznościowych w nauczaniu języka obcego.Wskazane zostały korzyści oraz ograniczenia, jakiewiążą się z prowadzeniem kursów językowych z wykorzystaniemobu społeczności wirtualnych. Zaprezentowanewnioski wynikają z przeprowadzonej analizyprzykładów działań edukacyjnych zaczerpniętychz wirtualnego świata Second Life oraz wybranych serwisówspołecznościowych: międzynarodowych – Facebook,MySpace oraz polskiego – Moja Generacja.Wybór serwisu Second Life 6 z ogromnej liczby wirtualnychświatów podyktowany był dwoma czynnikami.Po pierwsze, najwięcej organizacji edukacyjnych, któreistnieją w rzeczywistym świecie, prowadzi działaniaw SL, który – po drugie – jest obecnie największymwirtualnym światem skierowanym do osób dorosłych(Second Life skupia ponad 15 mln zarejestrowanychużytkowników, przy liczbie około 1 mln osób aktywnychw ciągu miesiąca 7 ). W artykule omówione zostałyjedynie serwisy społecznościowe o charakterze otwartym8 , nie zaś społeczności, które powstają na ściśleedukacyjnych platformach e-edukacyjnych.Międzynarodowy charakter wielu serwisów społecznościowychoraz wielokulturowość wirtualnychświatów stwarzają dobrą podstawę do nauczaniajęzyka obcego, choć oba środowiska znacząco różniąsię od siebie pod względem możliwości zastosowaniaich w edukacji. Wirtualne światy są stworzone dozabawy i eksperymentowania, zaś serwisy społecznościowesłużą przede wszystkim nawiązywaniunowych znajomości. Mimo odrębności celów w obuspołecznościach znajdziemy wielu użytkowników,którzy pobyt w wirtualnej przestrzeni traktują jakookazję do pogłębiania znajomości języka obcego.Wspólną cechą serwisów społecznościowychi wirtualnych światów jest ich otwartość, co istotnieodróżnia je od tradycyjnego e-learningu. W tym ostatnimistnieje możliwość interakcji między słuchaczamiróżnych narodowości i kultur (np. w trakcie szkoleniapracowników firmy globalnej czy prowadzenia zajęćw wirtualnej uczelni), jednak grupa słuchaczy najczęściejma charakter zamknięty. Wirtualny świat SecondLife czy międzynarodowe serwisy społecznościowerozwiązują owy problem – oba serwisy mają otwarty,bezpłatny charakter. Ich użytkownicy, pochodzącyz różnych kultur, współtworzą własną wirtualną rzeczywistość(stając się digital natives 9 ), która dynamiczniesię zmienia – dołączają zarówno nowi użytkownicy, jaki nowe podmioty oferujące usługi edukacyjne, z drugiejzaś strony niektórzy uczestnicy wirtualnych społecznościzaprzestają aktywności w danym serwisie.Z punktu widzenia technologii prowadzone rozważaniadotyczą możliwości nauczania języków obcychz zastosowaniem Web 3.0 oraz Web 2.0. Obie technologiesą najczęściej wykorzystywane przez młodychinternautów, dla których serwisy społecznościoweoraz wirtualne światy stają się codziennymi narzędziamikomunikacji i mogą również stać się narzędziemciągłej edukacji. Ponieważ młodzi ludzie, a zatemi najbardziej perspektywiczni klienci szkół językowych,już tam funkcjonują, to pytanie, które powinnyzadawać sobie placówki edukacyjne, nie dotyczy tego,czy rozpoczynać działania, ale w jaki sposób efektywnienauczać języka obcego, wykorzystując nowemożliwości komunikacji internetowej 10 .Instytucje edukacyjne w Second LifeObecnie w Second Life działa ponad 20 uczelniznanych ze świata rzeczywistego 11 . Swoje siedzibyotworzyły między innymi takie uniwersytety, jak: EdinburghUniversity (rysunek 1), Ohio University, SheffieldUniversity 12 , Digital Worlds Institute (Universityof Florida), Gerald D. Hines College of Architecture– University of Houston, Idaho State University,Massachusetts Institute of Technology, NottinghamUniversity, Polytechnic University (Brooklyn, NowyJork), University of Southern California, Virginia Tech 13 .Badania wskazują też, że 75 proc. brytyjskich uniwersytetówjest już obecnych w różnorodnych formachwirtualnej rzeczywistości 14 . W Second Life funkcjonująrównież muzea oraz galerie, m.in.: InternationalSpaceflight Museum, Abyss Museum of Ocean Science,TOC Art Gallery. Zdecydowana większość wskazanychuniwersytetów w wirtualnym świecie stworzyła6Wirtualne światy różnią się celem funkcjonowania. Obecnie funkcjonuje ponad 50 wirtualnych światów, ponadtowiele nowych jest dopiero w fazie wprowadzania. Przeważająca część wirtualnych światów jest kierowana do osóbbardzo młodych – poniżej 20 roku życia, http://www.kzero.co.uk, [15.09.08].7Dane za: „Economic Statistics”, http://secondlife.com/whatis/economy_stats.php, [03.11.2008].8Tj. bezpłatne serwisy tworzone z myślą o zakładaniu przez użytkowników własnych profili oraz budowaniu internetowychprzyjaźni przez przeszukiwanie profili innych użytkowników.9K. Haycock, J.W. Kemp, Immersive Learning Environments in Parallel Universes: Learning through Second Life, „SchoolLibraries Worldwide”, lipiec 2008, t. 14, nr 2, s. 89–97.10Korzyści z działań w serwisach społecznościowych jako pierwsi dostrzegli „detaliści”, tworząc swoje profileprzede wszystkim na Facebook oraz MySpace – eMarketer, Retailers Get Social with Facebook, www.eMarketer.com,[29.10.2008].11W Second Life funkcjonują również przedsiębiorstwa o różnym profilu działalności. Czytelnik może znaleźć opis zasadfunkcjonowania przedsiębiorstw Second Life w artykule: U. Świerczyńska-Kaczor, Przyszłość handlu internetowego: e-commerceczy vw-commerce?, „e-<strong>mentor</strong>” 2008, nr 4 (26), http://www.e-<strong>mentor</strong>.edu.pl/artykul_v2.php?numer=26&id=580,[01.12.08].12D. Griffin, Is Virtual a Virtue in Scholarship?, „Information World Review”, grudzień 2007, nr 241, s. 36–38.13Pełną listę uniwersytetów można znaleźć na stronie Universities and Privite Lands, http://www.simteach.com/wiki/index.php?title=Second_Life:_Universities_and_Private_Islands, [25.10.2008].14J. Sugden, Best brains struggle to see the future for virtual university, „The Times”, 14.08.2008.luty 2009 41
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualnościmetody,
- Page 4 and 5: metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: e-edukacja w krajuuczniowie powinni
- Page 26 and 27: e-edukacja w krajuBadania brytyjski
- Page 28 and 29: e-edukacja w krajuIT literacy), obe
- Page 30 and 31: e-edukacja w krajuspersonalizowaneg
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuŚrodowisko tworz
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuz założonymi ce
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuniezbędne jest u
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuPrzykładowa stru
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajusiedziby odwzorow
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuMożliwości zast
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajuczy różnymi rod
- Page 48 and 49: e-edukacja w krajuPrzydatność ser
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajumających na celu
- Page 52 and 53: e-edukacja w krajuDla dydaktyki w s
- Page 54 and 55: e-edukacja w krajuw sieci, powstaj
- Page 56 and 57: e-edukacja w krajuE-learning w orga
- Page 58 and 59: e-edukacja w kraju(24,3 proc. odpow
- Page 60 and 61: e-edukacja w krajuWykres 6. Ocena p
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząw przedsiębior
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząTabela 4. Mapow
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedzącyjnej w zarzą
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząTabela 1. Przyk
- Page 72 and 73: zarządzanie wiedząAnaliza sieci s
- Page 74 and 75: zarządzanie wiedząorganization) k
- Page 76 and 77: zarządzanie wiedząSNA, wsparta od
- Page 78 and 79: kształcenie ustawicznePróbę odpo
- Page 80 and 81: kształcenie ustawicznesię z inter
- Page 82 and 83: e-biznesSpołeczne uwarunkowaniamar
- Page 84 and 85: e-biznesłem rynkowym w swojej nisz
- Page 86 and 87: e-biznesnowała rynek przewozów a
- Page 88 and 89: e-biznesZarządzanie transformacją
- Page 90 and 91:
e-biznesKrok 1: definiowanie strate
- Page 92 and 93:
e-biznes• dostarczonych i planowa
- Page 94 and 95:
e-bizneszarządzania portfelem proj
- Page 96 and 97:
e-edukacja na świecieing them from
- Page 98 and 99:
e-edukacja na świecie“Analytic P
- Page 100 and 101:
e-edukacja na świecieWithout surve
- Page 102:
e-edukacja na świecieGetting There