e-<strong>edukacja</strong> w <strong>kraju</strong>niezbędne jest utworzenie tzw. grafów powiązań.Na szczęście istniejące współcześnie rozwiązaniaprogramistyczne mogą tutaj przyjść z pomocą, gdyżna bazie coraz bardziej popularnego i rzeczywiścieuniwersalnego języka XML opracowano koncepcjęgrafów RDF (Resource Description Framework), któreznakomicie sprawdzają się w roli grafów powiązań.Jeżeli przyjmie się, że węzłami w tych grafach sąobiekty wiedzy, to wiązania – lub inaczej gałęziegrafów – pozwalają zdefiniować zależności pomiędzyposzczególnym węzłami (obiektami) w grafie. Takiepodejście zdecydowanie poszerza wachlarz wyborumożliwych ścieżek uczenia się, a w konsekwencjitworzenia wielu indywidualnych kursów.Obiekty wiedzy a personalizacjaDefiniując kolejne cechy opisujące obiekty wiedzy,nie brano dotychczas pod uwagę sposobu określaniaindywidualnych preferencji uczących się. Zagadnienieto zostało pominięte świadomie, gdyż z jednej stronyopracowane narzędzie do badania preferencji związanychz uczeniem się było już opisywane na łamach„e-<strong>mentor</strong>a” 6 , z drugiej strony kwestia odwzorowaniarozpoznanych (zmierzonych) cech indywidualnych naodpowiedni zestaw obiektów wiedzy jest problememna tyle złożonym, że powinna stanowić treść odrębnegoartykułu. Jednakże nie można równocześniezapominać, iż sposób badania preferencji rzutujena rodzaj cech opisujących obiekty w repozytorium.W tym kontekście pojawia się krótka dygresja na tematprzyjętego sposobu definiowania indywidualnychpredyspozycji uczących się. Na potrzeby opisywanychbadań został opracowany kwestionariusz stylówuczenia się (KS-TIW). Pozwala on rozpoznać siedemróżnych stylów uczenia się w oparciu o teorię inteligencjiwielorakich Howarda Gardnera (1983 r.).Style te zostały nazwane odpowiednio: tekstowym,wizualnym, słuchowym, logicznym i kinestetycznymoraz indywidualnym i grupowym. Pierwszych pięćnawiązuje do sposobu odbioru informacji, a dwaostatnie odnoszą się do relacji z innymi uczestnikamiprocesu uczenia się. Warto podkreślić, iż przynadawaniu polskich nazw nie zastosowano w śladza angielskim oryginałem określenia werbalny, gdyżoznacza ono po prostu przekaz słowny, który możebyć zarówno pisany, jak i mówiony. Dlatego styl słuchowyodnosi się do odbioru informacji za pomocązmysłu słuchu, co zazwyczaj wiąże się z odtwarzaniemnagrań w formacie audio, a styl tekstowy nawiązujedo przekazu w formie pisemnej. Istotną cechąopracowanego kwestionariusza, przejętą z oryginału,na którym był wzorowany 7 jest to, że nie wskazuje ondla badanej osoby jednego dominującego stylu uczeniasię lecz stopień wykorzystania każdego z 7 rozpoznawanychstylów. Stopień ten podawany jest zapomocą liczb z przedziału 0–20 i naturalnie większawartość powiązana z danym stylem oznacza większyjego „udział” w procesie uczenia się. Udział ten powinienznaleźć swoje odzwierciedlenie w elementachskładowych personalizowanych kursów, którychtworzeniu służą opisywane badania. Dlatego wśródcech opisujących obiekty wiedzy w repozytoriumzdefiniowano także współczynnik nazwany „stopniemnasycenia”. Odnosi się on do warstwy fizycznejelementów składowych kursu i określa, jakie są proporcjeobecności poszczególnych form w kursie, czyliwłaśnie jaki jest stopień nasycenia kursu elementamidanego rodzaju, a zatem jak wyglądają proporcjeprzekazu symbolicznego (obrazowego) względemsłownego, treści przeznaczonych do słuchania względemtreści odczytywanych itd. Współczynnik tenmożna określać za pomocą miary jakościowej w skali1–3, czyli odpowiednio stopień wysoki, średni, niski.Wydaje się jednak, że jakość dopasowania kursu doindywidualnych potrzeb będzie lepsza gdy przyjmiesię skalę pięciostopniową, a więc stopień nasycenia:bardzo wysoki, wysoki, średni, niski, bardzo niski.Oznaczając poszczególne wartości z tej skali kolejnymiliterami od A (bardzo wysoki) do E (bardzo niski),Rysunek 1. Kwestionariusz Stylów uczenia się oparty na Teorii Inteligencji WielorakichŹródło: opracowanie własne6M. Zając, E-learning „szyty na miarę”, czyli o indywidualizacji w nauczaniu online, „e-<strong>mentor</strong>” 2006, nr 5.7Kwestionariusz KS-TIW opracowano na podstawie Memletic Learning Styles Inventory, http://www.memletics.com.36 e-<strong>mentor</strong> nr 1 (28)
Środowisko tworzenia personalizowanych kursów online...Tabela 1. Interpretacja wartości współczynnika stopień nasycenia dla rozpoznawanych stylów uczenia sięPozycja Styl Wartość Znaczenie1 tekstowy A znaczenie opisów tekstowych w kursie jest niewielkie2 wizualny E preferowany jest przekaz w formie obrazu (ruchomego bądź nieruchomego np.tabele, schematy, fotografie)3 słuchowy B warstwa audio, podobnie jak tekst, nie ma wielkiego znaczenia, treści mogą zatembyć przekazywane np. w formie prezentacji4 logiczny C dość istotne jest nadanie treściom kursu logicznej, uporządkowanej struktury5 kinestetyczny D wyraźny udział poznawania przez działanie – liczą się zatem eksperymenty,symulacje online6 indywidualny A samodzielne zadania prawdopodobnie nie wpłyną znacząco na efekty uczenia się7 grupowy E zalecane aktywności wymagające pracy w grupieŹródło: opracowanie własneuzyskuje się zapis stopnia nasycenia kursu poszczególnymiformami prezentacji treści oraz rodzajamiaktywności w postaci łańcucha, który może wyglądaćnastępująco: ABBCDAE. Długość łańcucha wynikaz liczby cech, które stosowane są do definiowaniaprofili uczących się. Podany wyżej łańcuch siedmioelementowyodzwierciedla zatem proste przełożeniewyników kwestionariusza dla pewnej osoby uczącejsię na łańcuch stopni nasycenia – jego interpretacjęzawiera tabela 1. W rzeczywistości takie proste przypisanietypu 1:1 (jeden styl – jeden element łańcucha)może prowadzić do zbyt dużych uproszczeń, dlategoniezbędne jest opracowanie bardziej precyzyjnego,a co za tym idzie bardziej złożonego odwzorowania,ale jego opis, jak już wspomniano, wykracza pozaramy obecnego artykułu.Struktura metadanychPo omówieniu najważniejszych cech składającychsię na opis obiektów wiedzy pora na dokonaniesyntezy i zaprezentowanie struktury, jaką należałobyprzyjąć przystępując do tworzenia repozytorium treścidydaktycznych, które mogą zostać wykorzystane dotworzenia personalizowanych kursów online. Strukturętę przedstawia schemat na rysunku 2.Rysunek 2. Struktura metadanych opisujących obiekty wiedzynazwajęzykformatekstgrafikanagr. audionagr. wideotabelawykres...metadaneOWdanepodstawowedata utworz.autorprzekazinformacjiobiektudanerozszerzonerozmiarrolarangapowiązaniautrwalaniewiedzysprawdzaniewiedzyaktywizowaniezasadniczauzupełniającastopieńnasyceniaABCDEposzerzającaŹródło: opracowanie własnegraf RDFluty 2009 37
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualnościmetody,
- Page 4 and 5: metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: e-edukacja w krajuuczniowie powinni
- Page 26 and 27: e-edukacja w krajuBadania brytyjski
- Page 28 and 29: e-edukacja w krajuIT literacy), obe
- Page 30 and 31: e-edukacja w krajuspersonalizowaneg
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuŚrodowisko tworz
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuz założonymi ce
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuPrzykładowa stru
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuNauczanie język
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajusiedziby odwzorow
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuMożliwości zast
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajuczy różnymi rod
- Page 48 and 49: e-edukacja w krajuPrzydatność ser
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajumających na celu
- Page 52 and 53: e-edukacja w krajuDla dydaktyki w s
- Page 54 and 55: e-edukacja w krajuw sieci, powstaj
- Page 56 and 57: e-edukacja w krajuE-learning w orga
- Page 58 and 59: e-edukacja w kraju(24,3 proc. odpow
- Page 60 and 61: e-edukacja w krajuWykres 6. Ocena p
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząw przedsiębior
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząTabela 4. Mapow
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedzącyjnej w zarzą
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząTabela 1. Przyk
- Page 72 and 73: zarządzanie wiedząAnaliza sieci s
- Page 74 and 75: zarządzanie wiedząorganization) k
- Page 76 and 77: zarządzanie wiedząSNA, wsparta od
- Page 78 and 79: kształcenie ustawicznePróbę odpo
- Page 80 and 81: kształcenie ustawicznesię z inter
- Page 82 and 83: e-biznesSpołeczne uwarunkowaniamar
- Page 84 and 85: e-biznesłem rynkowym w swojej nisz
- Page 86 and 87:
e-biznesnowała rynek przewozów a
- Page 88 and 89:
e-biznesZarządzanie transformacją
- Page 90 and 91:
e-biznesKrok 1: definiowanie strate
- Page 92 and 93:
e-biznes• dostarczonych i planowa
- Page 94 and 95:
e-bizneszarządzania portfelem proj
- Page 96 and 97:
e-edukacja na świecieing them from
- Page 98 and 99:
e-edukacja na świecie“Analytic P
- Page 100 and 101:
e-edukacja na świecieWithout surve
- Page 102:
e-edukacja na świecieGetting There