servisima u Srbiji

Prof. dr Dubravka Valić Nedeljković
Javni servis Vojvodine utvrđen je Zakonom o radiodifuziji
2002, ali tek četiri godine nakon toga, 2006, manje-više uspešno su
razdvajanjem iz tadašnjeg RTS-a nastala dva javna servisa ‒ RTV na
pokrajinskom ‒ i RTS na nacionalnom nivou. Od tada pa do jeseni 2016.
promenilo se na čelu RTV-a pet generalnih direktora od kojih ni jedan
nije ispunio zakonom propisani četvorogodišnji mandat. Sve promene
u menadžmentu RTV-a bile su politički indukovane i u visokoj meri
su korespondirale sa interesima političkih centara moći u pokrajinskoj
vladi.
Novim, sada baš direktno fokusiranim Zakonom o javnim
medijskim servisima (2014) 1 , u poglavlju I Osnovne odredbe, rubrumu
2, Javni medijski servis, članu 2, precizira se da u Srbiji postoje dva javna
servisa.
„Javni medijski servis (…) čine republički i pokrajinski javni
medijski servis. (…)
Pokrajinski javni medijski servis je javna medijska ustanova
„Radio-televizija Vojvodine” (u daljem tekstu: RTV), sa sedištem u
Novom Sadu.
RTS i RTV sarađuju u obavljanju svoje osnovne delatnosti”.
RTV signal pokriva, u 2016. godini, 99% teritorije Vojvodine čime
je u potpunosti ispoštovana zakonska obaveza za javne servise. Osim toga
signalom RTV pokriveno je i 60% Beograda i druga mesta u Srbiji, ali samo
u nivou Šapca. Ograničeno primanje signala RTV u Srbiji van pokrajine
Vojvodine u visokom stepenu koincidiralo je sa težnjom republičke vlasti
(od 2012. SNS je vodeća partija u nacionalnom parlamentu) da dođe do
smene i na političkom vrhu Vojvodine (Demokratska stranka je bila na
vlasti od 2000. do 2016.). Smanjivanjem dosega RTV signala na teritoriji
Srbije, ograničavale su se auditorijumu van Vojvodine informacije o
odnosu, pre svega, republičke i pokrajinke vlasti,.
1
Zakonom o javnim medijskim servisima (2014). Službeni glasnik RS, br. 83/2014 i
103/2015.
ANALIZA PROGRAMA JAVNE MEDIJSKE USTANOVE RADIO-TELEVIZIJE VOJVODINE
Kablovski operatori, gotovo svi od njih 50 koji rade u Vojvodini,
prenose signal RTV, osim samo nekoliko čija centrala je u Beogradu.
Na teritoriji cele Srbije SBB i IPTV preuzimaju RTV u celini, a ostali
samo RTV1. Za prenos RTV2 na kojem se emituju sadržaji na jezicima
nacionalnih manjina, ali se i repriziraju sadržaji sa TV RTV1, nisu
zainteresovani uopšte.
RTV je multijezički i multinacionalni javni servis koji emituje
sadržaje na srpskom jeziku (Prvi program radija, internetski O radio i
Prvi program televizije, po 24 sata) i na jezicima nacionalnih manjina po
modelu šera (Drugi i Treći program na radiju i Dugi program televizije)
na jezicima nacionalnih manjina.
RTV 2016. proizvodi i emituje sadržaje na čak 13 jezika uz stalne
pritiske da se broj jezika povećava, a uslovi za proizvodnju sadržaja su
ograničeni jer je televizija RTV u iznajmljenoj, nefunkcionalnoj, zgradi
već 17 godina. Valja istaći da je RTV u potpunosti izgubila zgradu
tokom NATO kampanje 1999, i tek 2016. aktualizovani su pregovori
za finansiranje izgradnje novog objekta na Mišeluku, prostoru gde je
postojao moderan proizvodno-produkcioni i emisioni centar Telelevizije
Novi Sad, od sedamdesetih godina XX veka pa do proleća 1999.
Prema podacima RTV-a iznesenim na javnim diskusijama sa
građanima, koje su organizovane u oktobru, novembru i decembru 2016,
od 1. 1. 2016. do 30. 9. 2016. realizovano je ukupno 794.111 minuta
televizijskih sadržaja. Od toga je informativno-politički program 15,93%,
program na mađarskom jeziku 8,94%, zatim na slovačkom, rumunskom
i rusinskom nešto ispod 4% (po programu), na romskom 4,25% a na
svim ostalim jezicima 2,69%. Kulturno-umetnički sadržaji čine 19,39%,
zabavni 10,84%, dokumentarni 3,02%, i obrazovni 1,43%. Televizija RTV
po zakonu ima pravo na 6 minuta ekonomsko-propagandnog programa,
međutim, za razliku od RTS, ni blizu ne uspeva da ostvari taj maksimum.
Prvi program televizije RTV na srpskom jeziku od ukupnog programskog
sadržaja u navedenom periodu emitovala je 0,91% reklama, a Drugi
program televizije RTV na jezicima nacionalnih manjina višestruko više
4,12 % jer se na tom programu emituje Telešop.
212 213