40 Azınlıkça

DENGEİbram Onsunoğluibram@tellas.grRadovan Karaciç’in yakalanması ve savaş suçluları mahkemesine teslim edilmesi münasebetiyleGerçekleşen bir kehanet1993 veya 1994 olmalı, Bosna-Hersek’te içsavaşınbütün şiddetiyle devam ettiği yıllar, Selanik’in küçüküniversitesi Makedonya’nın merkezî amfisinde savaşındurdurulmasını talep etmek üzere bir etkinlik düzenlendi.Bu etkinlikte belleğimde yer eden bir olayı anlatacağımsize. On beş yıl sonra orada neler konuşulmuştu,konuşmacılar kimlerdi, etkinliği kimler düzenlemişti,katılımcılar nasıl tepki göstermişlerdi, hatta ben söz alıpneler söylemiştim, bunlardan pek az şey anımsıyorum.Düzenleyiciler, galiba “marjinal” sol örgütlerdi. “Savaşdurdurulsun, Sırpların yapmakta oldukları kırımlarınve etnik arındırmanın önüne geçilsin” diyebilecekbir başkası çıkamazdı o dönemde Yunanistan’da, hele busloganlarla etkinlik düzenlemeye hiç cesaret edemezdi,“marjinal sol” dışında.Yunanistan’da siyasetçiler ve siyasî partiler, Kilise,medya, gazeteleri ve televizyon kanalları, ve tabiî kamuoyu, koyu bir Sırp taraftarı idi. Bosna’dan gelen haberlerçoğunlukla Sırplar lehine tahrif edilerek veriliyor, karalarak gibi gösterilerek, ve kamuoyu manipüle ediliyordu.Bosnalı dindaş Sırplar, Balkanlar’da oluşan MüslümanYayına karşı savaş veren mücahitlerdi. Sırplar lehineyardım kampanyaları düzenleniyor, onların saflarındasavaşmaya koşan Yunanlı gönüllüler ülkede kahramanlargibi karşılanıyorlardı.Yugoslavya ordusunun ağır silâhlarını ele geçirmişolan Bosnalı Sırplar, bağımsızlığını ilan etmiş Bosna-Hersek’i başında Miloseviç’in bulunduğu Sırbistan’nındesteğiyle yavaş yavaş tümüyle işgal ediyor ve Sırbistan’ailhak etmeye hazırlanıyorlardı. Boşnaklar kırımdan geçiriliyor,kurtulanlar mülteci olarak dünyanın çeşitli ülkelerinekaçıyordu. Eşi görülmedik bir vahşet. Pek çokülkeler Boşnak mülteci kabul etmeye karar verdi. İsrail’ebile onlarca Boşnak aile sığındı. Yunanistan, komşu olmasınarağmen, Boşnak mülteci kabul etmeyen tek Avrupaülkesi olarak kaldı.Bosna’da iki yüz bine yakın Boşnağın kırımdan geçirildiğive yüzbinlercesinin etnik arındırmaya uğrayarakyurtlarından sürüldüğü hesap ediliyor.Bosna’daki savaşın ve sürdürülen kırımların ve etnikarındırmanın baş sorumlusu olarak üç kişi gösteriliyordu:Sırp devlet başkanı Miloseviç, Bosnalı Sırpların siyasîlideri Karaciç ve askerî lideri general Mladiç. Daha sonraüçü de savaş suçlusu ilan edileceklerdi. O dönemde üçüde, daha başka kırımcı Sırp paramiliter liderlerle birlikte,Yunanistan’da kahraman olarak kabul görüyorlardı.Karaciç, o kendini beğenmiş gösteriş meraklısı soykırımcıve ırkçı, liderliği döneminde iki ülkeye resmî ziyarettebulundu: Rusya’ya ve Yunanistan’a. Yunanistan’daonun şerefine stadyumlarda tören düzenlendi.Daha sonra Bosnalı Sırp militerler tarafındanBM’nin mülteciler için himayeli bölge olarak ilan ettiğiSebreniça’nın kuşatılması ve ele geçirilmesi kanallardannaklen verildi, saldırganların arasında Yunanlı gönüllülerde vardı ve Sırp bayraklarının yanında Yunan bayraklarıdalgalanıyordu. İkinci Dünya Savaşından sonraAvrupa’da gerçekleştirilmiş ilk soykırım olarak nitelendirilenSebreniça faciasında 8 bin Müslüman Boşnağın kırımı,Yunanistan’da gizlenmeye çalışıldı. Gizlenemediğiyerde küçümsendi. Küçümsenemediği yerde reddedildi.Bosna savaşının Yunanistan’da nasıl algılandığını venasıl karşılandığını anlatmaya çalışıyorum.Makedonya Üniversitesindeki etkinliğe gelelim. Selinakışına ters giden bir etkinlik. Pek az şey anımsıyorum.Öğrencilik yıllarımda 1973 Teknik Üniversite direnişindeyakalandıktan sonra bir hafta aynı hücrede yattığımGeorgos’la 20 yıl sonra orada yeniden karşılaşmıştım.Konuşmacı olarak Tuzla’dan bir Boşnak sendikacı davetedilmişti, adı İbrahimoviç. Adaş olduğumuz için adınıunutmadım. Beni sarsan ve unutamadığım olay şu:Konuşmacılar arasında bir de Yunanlı fotografçı vardı.Adını anımsamıyorum. Defalarca Bosna’ya gitmiş,savaştan fotograflar çekmiş, ekranda onları gösteriyordu,bir bir izah ederek ve Sırpların işledikleri cinayetleri kanıtlayarak.“Bu fotografları çekemezdim, çeksem bile dışarıçıkaramazdım, Sırplar müsaade etmezlerdi. Yunanlıolmam sayesinde bunu başardım, Sırp denetimindenkurtuldum. Ne yaptığımı keşfetselerdi hayatım tehlikeye8 Azınlıkça