Il - MaltaRightNow.com

More documents

Recommendations

Info

OPINJONI il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 2010 13 Minn swieq li ja[dmu a[jar igawdu l-konsumaturi u n-negozji Din il-le;i]latura se tibqa’ mfakkra g[all-ammont kbir ta’ bidliet g[all-a[jar u riformi li twettqu ming[ajr ma t[alla impatt negattiv fuq il-fibra so/jali tal-pajji]. Dawn id-de/i]jonijiet importanti qed jittie[du fi ]mien meta d-dinja g[addejja minn problemi kaw]ati minn ri/essjoni internazzjonali li [alliet warajha numru ta’ vittmi b[all-Gre/ja, Spanja u issa anki l-Irlanda. L-aktar de/i]joni konkreta u ri/enti hi t-twaqqif ta’ Awtorità ;dida li se tkun responsabbli g[allkompetizzjoni, l-affarijiet talkonsumatur u r-regolamenti tekni/i – l-Awtorità Maltija g[all-Kompetizzjoni u l- Affarijiet tal-Konsumatur (MCCAA). Abbozz ta’ Li;i dwar dan kien pre]entat lill- Parlament ftit tal-jiem ilu. It-twaqqif ta’ din l-Awtorità kienet wa[da mill-weg[di elettorali tal-Partit Nazzjonalista fl-2008. Ilprogramm elettorali kien spe/ifika li l-Partit Nazzjonalista fil-Gvern se ja[dem biex isa[[a[ irregolatur responsabbli mill- Konsumatur u l-Kompetizzjoni. L-Awtorità l-;dida se tkun responsabbli mill-obbligi kollha tas-suq intern filprovvista u l-bejg[ ta’ prodotti u servizzi. Se titmexxa minn Bord ta’ Gvernaturi mag[mul minn Chairman u seba’ membri. Dan il-bord se jie[u [sieb l- istrate;ija u d-direzzjoni tal- Awtorità. L-Awtorità se tibda ta[dem wara li ssir l-amalgamazzjoni tal-Awtorità Maltija g[all- Istandards, id-Dipartiment g[all-Konsumatur u l-Kompetizzjoni, u l-Laboratorju Nazzjonali. Posthom se jittie[ed minn erba’ entitajiet b’setg[at ta’ de/i]joni indi-pendenti floqsma rispettivi tag[hom. Dawn huma l-Uffi//ju g[all- Kompetizzjoni, l-Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur, id-Divi]joni g[ar-Regolamenti Tekni/i u l-Istitut g[all- Istandards u l-Metrolo;ija. L-g[anijiet ewlenin tal- Awtorità l-;dida jinkludu dawk li ssa[[a[ il-politika talkonsumatur, il-politika talkompetizzjoni, li ta;ixxi b[ala l-korp nazzjonali dwar l- istandards, li tipprepara u t[ejji l-istrate;ija nazzjonali tal-metrolo;ija, li tag[ti pariri u tipprovdi fa/ilitajiet lillentitajiet governattivi u lillindustrija, li tassigura t- traspo]izzjoni u l-addozzjoni ta’ regolamenti tekni/i u li tissorvelja s-swieq. Kummer/ u negozju ;ust iwasslu biex is-swieq ja[dmu a[jar u b’hekk jiggwadanjaw il-konsumaturi, in-negozji u l- komunità in ;enerali f’pajji]na. Il-konsumatur jistenna li s-suq [ieles joffrilu g[a]la wiesg[a ta’ prodotti u servizzi tal-og[la kwalità bla[jar prezzijiet possibbli. F’suq kompetittiv, innegozji jippruvaw jattiraw aktar klijenti min-negozji o[ra billi jkunu effi/jenti, innovattivi, u billi joffru prodotti ta’ kwalità tajba bi prezzijiet tajbin. Il-Gvern jemmen fi swieq miftu[in u [ielsa, fid-dritt talkonsumatur li jir/ievi l-aqwa servizz possibbli, filwaqt li n- negozji jing[ataw l-ispazju kollu biex jimir[u u jikbru. L-entitajiet li se jkunu jag[mlu parti mill-MCCAA se ja[dmu biex jassiguraw li l-konsumaturi jing[ataw fair deals. L-operaturi ekonomi/i, fosthom tal-[wienet, g[andhom ipo;;u fis-suq prodotti u jipprovdu servizzi li jissodisfaw ir-rekwi]iti tal-li;i biss. Fl-istess [in il-MCCAA se jkollha r-rwol li tg[in lil min jimmanifattura, lillimportaturi, lid-distributuri u lil tal-[wienet, biex ikunu kapa/i jissodisfaw dak li titlob il-li;i. L-Abbozz ta’ Li;i li jinsab quddiem il-Parlament ja[seb ukoll biex jitwaqqaf Tribunal tal-Appell dwar il- Kompetizzjoni u l- Konsumatur li se jie[u post il- Bord tal-Appelli g[all- Konsumatur u l-Kummissjoni g[all-Kummer/ :ust. G[aldaqstant Tribunal wie[ed se jie[u post tnejn bilvanta;; li tkun assigurata veduta [olistika tas-suq. Barra minn hekk se jkunu irduppjati l-ammonti ta’ danni morali li t-Tribunal se jkun jista’ jag[ti. Bil-li;i l-;dida se jit[affu l- pro/eduri li g[andhom iwasslu biex id-de/i]jonijiet jittie[du b’aktar effi/jenza. Intrapri]i li jammettu l- involviment tag[hom f’cartels se jkollhom il-possibbilità li jgawdu minn tnaqqis fil-pieni. Id-Direttur :enerali se jkun jista’ jo[ro; ittri gwida fuq kwistjonijiet jew sitwazzjonijiet ;odda li jkunu g[adhom qatt ma kienu de/i]i. L-Awtorità l-;dida se jkollha d-dmir li tissorvelja l- implimentazzjoni talle;I]lazzjoni li to[ro; midminn Chris Said chris.said@gov.mt Direttiva dwar is-Servizzi. Il-vanta;; ewlieni li dawn irresponsabbiltajiet kollha jaqg[u ta[t Awtorità wa[da hu mill-aktar ovvju. Il-MCCAA se jkollha veduta [olistika tasswieq u b’hekk tkun tista’ tassigura li tie[u de/i]jonijiet u azzjonijiet koordinati bl-g[an a[[ari jibqa’ li s-swieq ja[dmu u b’hekk igawdu l-konsumaturi u n-negozji. L-Abbozz ta’ Li;i jista’ jitni]]el mis-sit elettroniku www.opm.gov.mt#konsumatur. Is-su;;erimenti jintlaqg[u permezz tal-email konsumatur.opm@gov.mt. Fejn ma naqblux Il-kri]i ekonomika li [akmet lil parti kbira tad-dinja f’dawn l-a[[ar sentejn ;abet mag[ha numru ta’ konsegwenzi reali li laqtu lil miljuni ta’ persuni. Fallew azjendi /elebri u ntilfu mijiet ta’ eluf ta’ impjiegi. Kalat il-produzzjoni min[abba tnaqqis fil-konsum li konna drajna biha g[al tant ]mien. Dan kollu wassal g[al re/essjoni fuq skala li kien ilu ]mien twil li d-dinja kienet rat wa[da b[alha. Gvernijiet u Banek Centrali n[akmu minn kri]i ta’ fidu/ja fis-sistemi bankarji rispettivi u l-kollass ta’ Lehman Brothers feta[ kaxxa ta’ Pandora li wasslet g[al katina ta’ ;rajjiet li komplew jaggravaw issitwazzjoni. Prin/ipali fost ir-ra;unjiet li wasslu g[al din il-kri]i kien hemm bla dubju l-e//ess ta’ self u kreditu li kienu tg[abbew bih il-banek, ilkumpaniji u l-individwi. F’dan ix-xenarju gvernijiet madwar id-dinja kellhom jie[du r-riedni f’idejhom biex dan il-kollass finanzjarju ma jwassalx g[al xi [a;a ag[ar milli di;à kellna. L-azzjonjiet ta’ dawn ilgvernijiet wasslu biex [afna minnhom kellhom jisselfu aktar flus mis-soltu u dan wassal biex il-finanzi prekarji ta’ u[ud minnhom i;ibhom qrib falliment nazzjonali. Hekk kif is-sitwazzjoni finanzjarja kkalmat xi ftit kien evidenti li dan l-infiq straordinarju ried jitra]]an u dan wassal g[al ]ew; alternattivi li minnhom gvernijiet kellhom jag[]lu. Tal-ewwel u l-favorita spe/jalment mal-Amerikani kienet li l-Gvern jibqa’ jonfoq sakemm jistimola l-ekonomija biex tqum fuq saqajha. It-tieni alternattiva preferuta minn bosta pajji]i Ewropej kienet it-triq tal-awsterità. Din tal-a[[ar ma tfisser xejn [lief tra]]in tal-infiq, it-ti/rit tal- [ela u l-issikkar ta/-/inturin. Liema hi l-aqwa alternattiva ]-]mien biss itina parir. Sadattant pajji]na kellu j[abbat wi//u ma’ numru ta’ sfidi marbutin ma’ dawn il- ;rajjiet. L-amministrazzjoni mmexxija minn Lawrence Gonzi sabet, ftit biss wara r- reb[a tal-2008, din il-kri]i ma’ wi//ha. Il-Gvern kien tempestiv u [abat jissielet mal-kri]i immedjatament. Ittie[du numru ta’ mi]uri u inizjattivi li taffew il-pi] fuq l- intrapri]i u g[aldaqstant minn Caroline Galea info@carolinegalea.com ixejjen l-ispettru ta’ qg[ad g[oli fi g]iritna. Imma dan mhux kollox. Il- Gvern kien impenjat li jibqa’ g[addej b’numru ta’ pro;etti kapitali li ji;;eneraw ixxog[ol waqt li jtejjeb il-pajji] kemm f’pro;etti infrasttruturali imma wkoll il- [olqien ta’ iktar servizzi f’bosta oqsma b[alledukazzjoni u s-sa[[a. Min[abba t-tnaqqis flintrojtu tal-Gvern g[as-sena 2009 id-defi/it ta’ pajji]na sofra xi ftit g[alkemm kien ’il bog[od minn defi/its medji Ewropej. F’dan il-kuntest il-Gvern f’dan il-Ba;it kien kawt u indirizza l-i]bilan/ ming[ajr ma jtellef billi jkompli jinvesti b’sa[[a qawwija fis-sa[[a u l- edukazzjoni u ming[ajr ma jiskossja l-istruttura talbenefi//ji so/jali. Il-Ba;it wasal u g[adda u kien il-[in biex il-Partit Laburista jag[mel ir-reazzjoni tieg[u. Issa ma rridux ninsew li l-Partit Nazzjonalista ilu g[al dawn is-sentejn jissikka lil-Labour biex jieqaf jikkritika l-operat tal-Gvern. Dan spe/jalment meta ma jkunx hemm biex tissostanzja l-argumenti b’fatti u mi]uri konkreti ta’ alternattiva. F’dan is-sens [assejt li l- Labour ukoll beda ja//etta li l-kredibbiltà tag[hom kienet qed titnaqqar b’din il-kritika vojta u bla sustanza. Kostretti biex fl-a[[ar jie[du po]izzjoni, il-Mexxej Laburista [are; b’numru ta’ proposti ta’ kif kien imexxi hu kieku kien fil-Gvern. Issa m’iniex se nid[ol filkontroversja kemm dawn ilmi]uri kienu jiswew lil pajji]na. Issemmew [afna /ifri imma hu evidenti li l- Partit Laburista mhux ikun sin/ier jekk verament ja[seb li dawn il-mi]uri kienu se jiswew €65 miljun biss. G[alija dan hu kalkolu azzardat imma n[alli f’idejn l- esperti biex jikkonkludu fuq dan. Iktar importanti hu li issa almenu l-Partit Laburista kixef idejh u tana tog[ma talpolicies li forsi bi[siebu j[addan. Hu evidenti li hemm nuqqas kbir ta’ qbil ta’ kif in[arsu lejn l-ekonomija fil- Partit Nazzjonalista u dak tal- Labour. Waqt li Gvern immexxi minn Partit Nazzjonalista jimpenja ru[u biex ikun strate;iku biex jin[oloq il-;id u jistimola l-ekonomija bixxog[ol, il-Partit Laburista ried li f’mument kritiku jag[]el li jkun populist u jinsisti li jitnaqqsu t-taxxi ming[ajr ma jkun konkret kif se jkunu koperti dawn il-mi]uri. Din, u bosta proposti o[ra Laburisti, ikomplu jikkonfermaw nuqqas ta’ preparazzjoni u argumenti mla[[min jekk veru jixtiequ li xi darba l-poplu jag[tihom ilfidu/ja biex jiggvernaw dan il-pajji] bis-serjetà u bisser[an tal-mo[[.
14 il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 2010 OPINJONI Min ji//elebra u min jipprotesta! minn Ryan Callus ........................................... ryancallus@gmail.com Qed nikteb dan l-artiklu nhar il-{amis, 25 ta’ Novembru 2010. Il-gazzetti lokali ta’ dan il-jum huma karatterizzati minn kuntrast evidenti g[alla[[ar. G[allinqas ]gur g[allgazzetti In-Nazzjon, The Times, The Malta Independent u The Malta Business Weekly (b’e//ezzjoni biss ta’ l-orizzont). Rappurta;;i li w[ud minnhom juru ]ew; ritratti ma;enb xulxin. Wie[ed talgradwati Maltin f’pajji]na ji//elebraw fil-Belt u ie[or juri karti jaqbdu mal-art f’Londra u bus shelter ivvandalizzata bil-kliem No to sky-high fees! — b’referenza g[a]-]ieda qawwija fil-mi]ati universitarji. Il-;img[a l-o[ra, l-istudenti kienu sa[ansitra di;à vvandalizzaw il-kwartieri ;enerali tal-Partit Konservattiv, li b[alissa hu fdat mit-tmexxija talkoalizzjoni. Aktar ritratti fil-pa;ni ta’ quddiem kienu juru studenti f’Ruma quddiem is-Senat jipprotestaw b’sa[[a u mi]muma mill-forzi tal-ordni tal-istat milli jid[lu fil-bini. Dawn kienu l-imma;ni li kkaratterizzaw u[ud millibliet Ewropej. F’pajji]na wkoll kien hawn ftit konfu]joni… jekk tista’ ssej[ilha hekk wara kollox! Ftit storbju, g[ajjat u tisfir fittoroq tal-Belt i]da r-ra;uni kienet [afna differenti. ?elebrazzjoni Kienet /elebrazzjoni ta’ snin ta’ [idma f’livell terzjarju, u li sa fl-a[[ar [alliet il-frott. ?elebrazzjoni li donnu wkoll kellha l-b]onn tirrikonoxxi de/i]jonijiet me[uda lbiera[ u li llum qeg[din jissarrfu. Forsi kien propju g[alhekk li ]-]g[a]ag[ waqfu quddiem l-Uffi//ju tal-Prim Ministru u [arbtu forsi xi ftit mil-laqg[at li kienu g[addejjin. Madankollu, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi [ass li kellu jieqaf g[al ftit Il-mod kif The Times ta’ nhar il-{amis li g[adda rnexxielha to[ro; il-kuntrast bejn dak li qed ise[[ f’Malta u fl-Ingilterra b[alissa minn dak li kien qed jag[mel u jin]el biex jiltaqa’ malgradwati l-;odda. M’hemmx dubju li f’mo[[u kellu l-[sieb li jawguralhom g[as-su//ess li kisbu wara s-sagrifi//ji li g[amlu. U m’g[andniex xi ng[idu… i]-]g[a]ag[ [atfu l-opportunità u refg[u lill- Prim Ministru fuq spallejhom propju fuq it-tara; ta’ Kastilja. Xena, li m’hemmx dubju, ftit minna raw b[alha jew forsi jiftakruha, sakemm ma kinitx f’mumenti differenti minn dan. Il-;urnali komplew ukoll b’rappurta;;i mix-xena ekonomika u finanzjarja Ewropea, fejn t[abbar li l- Irlanda se tkun qed tissellef €85 biljun mill-Unjoni Ewropea u mill-Fond Monetarju Internazzjonali. Qed tissemma’ l-possibbiltà li l-Portugall jista` jkun riesaq lejn sitwazzjoni simili. U f’dan ix-xenarju kollha, f`pajji]na ni//elebraw ilgradwazzjonijiet talistudenti. Dan filwaqt li nag[tu fejn nistg[u g[ajnuniet jew garanziji finanzjarji lil s[abna, l-Istati Membri. Malta, l-i]g[ar [uta flakwarju tal-UE, tg[in lil dawk akbar minnha. Pajji] maqtug[ g[alih bil-ba[ar li jdawru, ming[ajr ri]orsi naturali u xorta jkampa u kapa/i jfendi g[al rasu. Ha;a tal-iskantament, i]da, f’din il-pittura kollha, tag[raf id-daqqa sewda ta’ pinzell tal-Oppo]izzjoni. Kif Oppo]izzjoni li tikkunsidra lilha nnifisha serja ma tikkummentax dwar il-fatt ba]iku li pajji]na relattivament sejjer [afna a[jar minn s[abu hi xi [a;a tal-meravilja. Li l-orizzont tie[u po]izzjoni simili, fejn l- ewwel pa;ni tag[ha rari rreferew g[al din issitwazzjoni straordinarja flistorja ekonomika moderna hu daqstant ie[or fatt li diffi/li tikkon/epixxi. Opportunitajiet {alli nkun /ar. Mhux kollox ward u ]ahar f’pajji]na. Hemm min f’pajji]na g[adu mhux qed jasal sal-livell terzjarju taledukazzjoni u, wisq inqas, jasal biex jiggradwa. Jistg[u jkunu problemi familjari jew sitwazzjonijiet o[ra so/jali li hemm b]onn inkomplu nindirizzaw. I]da [add ma jista’ jg[id li l-opportunità mhix hemm. L-edukazzjoni f’pajji]na hi b’xejn mill-bidu tag[ha salog[la livell terzjarju u possibbilment anke f’livell ta’ ri/erka permezz ta’ boro] ta’ studju. Mhux talli hi b’xejn i]da ni;u meg[juna bi stipendju [alli nixtru l-kotba u b]onnijiet o[rajn. Altru mis-sitwazzjoni f’Londra fejn il-mi]ati g[olew bil-kbir. Altru mis-sitwazzjoni fl- Irlanda fejn il-pajji] kien im;ieg[el mis-sitwazzjoni jiddejjen sostanzjalment biex ma jispi//ax f’rovina. Il-fatti huma /ari mir-ritratti li naraw. Min ji//elebra u min jipprotesta!
Page 1 and 2: € 0.50 www.media.link.com.mt il-
Page 3 and 4: AÓBARIJIET LOKALI il-Óadd, 28 ta
Page 9 and 10: 10 il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 201
Page 11: 12 il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 201
Page 23 and 24: il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 2010 C
Page 41 and 42: 42 Ari Vatanen (nofs) jitkellem mal
Page 43: SPORT il-Óadd, 28 ta’ Novembru,
Page 46: 48 il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 201

Il - MaltaRightNow.com

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?