Il - MaltaRightNow.com

28
il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 2010
COLLAGE INTERVISTA
G[ajnuna konkreta mill-Kleru
g[all-vittmi ta’ diskriminazzjoni u fastidju
minn Roberta Leprè
...................................
Hu stmat li kull sena, mijiet
ta’ persuni jisfaw vittmi ta’
diskriminazzjoni jew fastidju
min[abba s-sess, ir-razza, l-
età, l-orjentazzjoni sesswali,
ir-reli;jon jew xi di]abbiltà li
jista’ jkollhom.
Madankollu, ftit minn dawn
iressqu ilment lejn l-awtoritajiet
kompetenti, i]da, skont
studju li sar mill- Kummissjoni
Nazzjonali g[all-Promozzjoni
tal-Ugwaljanza (NCPE),
jirri]ulta li dawn ifittxu l-
g[ajnuna minn persuni jew
entitajiet o[ra, fosthom
counsellors u anki qassisin.
Tkellimna ma’ Fr Joe
Borg, membru tal-kleru
mag[ruf, biex jaqsam mag[na
l-[sibijiet tieg[u dwar dan issu;;ett
tant delikat.
Persuna li tkun sfat vittma
ta’ diskriminazzjoni jew
fastidju, x’tip ta’ g[ajnuna
tkun tixtieq^
Ma tistax tag[ti twe;iba
wa[da g[al mistoqsija b[al
din, g[aliex jiddependi millpersuna
u mil-livell ta’ fastidju
jew diskriminazzjoni li din
tkun ;arrbet – jekk kinitx
]g[ira jew kbira, jew jekk kiex
ka] i]olat jew xi [a;a
kontinwa.
Pere]empju, li xi [add ji;i
kontinwament bullied jew
im]ebla[ min[abba l-
orjentazzjoni sesswali jew xi
karatteristika o[ra hi [a;a
serja [afna, spe/jalment jekk
din il-persuna ma jkollhiex
personalità qawwija [afna.
Esperjenza b[al din tista’
tag[mlilha [afna [sara, bilkonsegwenza
li din twa[[al
fiha nnifisha u tid[ol
f’qoxritha. Hemm persuni
o[ra, i]da, li jirrea;ixxu u
ji;;ieldu g[ad-drittijiet
tag[hom.
Fl-ewwel ka], diffi/li li tkun
tista’ toffri l-g[ajnuna
sakemm xi [add ma jindunax
b’dak li jkun g[addej; fit-tieni
ka] wie[ed jista’ jing[ata
informazzjoni dwar ir-rimedji
skont il-li;i.
Hu importanti [afna li l-
media tassumi responsabbiltà
f’dan il-kamp u tevita li to[loq
stampa li tag[ti x’tifhem li
dawk li jag[tu fastidju huma
n-norma u g[andhom ra;un,
filwaqt li tag[ti x’tifhem li
dawk li jkunu qed ji;u
diskriminati j;orru xi tip ta’
[tija g[aliex ji;;ieldu g[addrittijiet
tag[hom.
Il-media g[andha r-
responsabbiltà li tibg[at ilmessa;;
lil dawk li
m’g[andhomx l-ener;ija jew
il-kura;; li ji;;ieldu g[addrittijiet
tag[hom li jistg[u
ja//essaw l-g[ajnuna biex
jiksbu ;ustizzja.
L-entitajiet ;udizzjarji minna[a
tag[hom g[andhom ilkompitu
li jinfurzaw il-li;i blaktar
mod g[aqli biex ilvittma
ma ter;ax ti;i abbu]ata
fil-pro/ess – madankollu dan
il-bilan/ bejn id-drittijiet u d-
dmirijiet mhux dejjem
jintla[aq fa/ilment. Kultant issentenza
li ting[ata tkun da[ka
meta mqabbla mas-serjetà tal-
[a;a u g[alhekk jintbag[at ilmessa;;
li dawn il-ka]ijiet ma
jitti[dux bis-serjetà.
Fl-esperjenza tieg[ek, ;ieli
osservajt li hemm xi persuni
li huma aktar suxxettibbli
g[ad-diskriminazzjoni jew
fastidju minn o[rajn^
Sfortunatament, na[seb li
dawk l-iktar suxxettibbli huma
persuni li jew ikollhom stima
baxxa tag[hom infushom, jew
inkella jemmnu li jinsabu
f’po]izzjoni so/jalment
inferjuri meta mqabbla ma’
o[rajn. Tal-ewwel hi self
esteem baxxa psikolo;ika
personali, u l-o[ra hi so/jali.
Wara dawn imbag[ad,
hemm dawk li jinsabu
wa[edhom jew f’minoranza,
b[al xi [add li jkun qieg[ed
wa[du f’pajji] barrani, jew
[addiema li tkun l-unika mara
fuq il-post tax-xog[ol.
Ir-ri/erka turi li l-Maltin
g[adhom i;ibu ru[hom
b’mod li jista’ jitqies b[ala
razzist. X’tikkummenta^
Sfortunatament nemmen li
vera – i]da din hi xi [a;a li
wie[ed g[andu jipprova
jifhimha. Parti mir-ra;uni g[al
dawn l-attitudnijiet razzisti hi
/-/okon tag[na, g[aliex iktar
ma tkun ]g[ir, iktar t[ossok
mhedded. {a;a li mhijiex innorma
tikkaw]a fil-persuna
umana sensazzjoni ta’ stress
jew theddid.
Fir-rigward talimmigrazzoni
irregolari, irrazzi]mu
mhuwiex istigat
mill-kattiverja i]da g[aliex
in[ossuna mhedda.
“Esperjenza b[al din tista’ tikkaw]a lill-persuna kon/ernata [afna
[sara, bil-konsegwenza li din twa[[al fiha nnifisha u tid[ol f’qoxritha.”
Veru li dawn l-immigranti
waslu Malta f’numri kbar i]da
l-media pin;iet stampa [afna
ag[ar mis-sitwazzjoni reali li
wasslet biex il-poplu Malti
[assu b[allikieku dawn qed
jinvadu pajji]na u se jimponu
fuqna kultura u reli;jon
differenti minn tag[na.
Ftit ing[atat informazzjoni
dwar il-fatt li fir-realtà dawn
huma nies vulnerabbli u li ;ew
biex ja[arbu minn persekuzzjoni.
G[aldaqstant, filwaqt li
ma ni;;ustifikax l-attitudnijiet
razzisti, nemmen li hemm
spjegazzjoni g[alihom.
Il-Knisja spiss tkun
kkritikata li mhijiex
sensittiva bi]]ejjed g[allb]onnijiet
ta’ persuni
omosesswali. F’ka] li tkun
avvi/inat minn persuna gay
li tkun qed ti;i fastidjata jew
umiljata fuq il-post taxxog[ol
min[abba l-orjentazzjoni
sesswali tag[ha,
x’tip ta’ parir tag[ti^
Il-parir tieg[i hu li persuna,
hi min hi, g[andha d-drittijiet
tag[ha. Madankollu mhux
kul[add ikollu l-istess
b]onnijiet, allura importanti li
tinstab l-a[jar tip ta’ g[ajnuna
biex teg[leb din il-problema,
skont il-b]onnijiet u x-xewqat
ta’ dak l-individwu
partikolari.
F’ka] ta’ mara mi]]ew;a
li tkun qed ti;i fastidjata
sesswalment fuq il-post taxxog[ol,
temmen li din
g[andha tfittex xog[ol ie[or
jew ti;;ieled g[ad-drittijet
tag[ha skont il-li;i^
Kull ka] irid jittie[ed
g[alih. L-ideali hu li tikseb iddrittijiet,
g[aliex inkella jkun
aktar fa/li biex persuni o[ra
jer;g[u jisfaw vittmi tal-istess
tip ta’ abbu].
Persuna li ti;;ieled u
jirnexxielha tikseb id-drittijiet
tag[ha tkun g[amlet reb[a
g[aliha stess kif ukoll g[al
[addie[or li jinsab
f’sitwazzjoni simili.
Persuni ta’ età akbar, u
persuni b’di]abbiltà, spiss
ikollhom diffikultà biex isibu
impjieg ;did. Kif ta[seb li l-
employers jistg[u jg[inu
biex itaffu din il-problema^
Meta n[arsu lejn is-so/jetà
in;enerali, naraw li m’hemmx
g[arfien bi]]ejjed talb]onnijiet
ta’ persuni
b’di]abbiltà jew bi problemi
ta’ mobbiltà. Pere]empju,
nosservaw li f’[afna pro;etti
ta’ tisbi[ ta’ toroq naraw li
hemm problema ta’
a//essibbiltà g[al persuni li
ma jistg[ux ju]aw wheelchair.
Dawn il-pro;etti jie[du in
konsiderazzjoni l-b]onnijiet
ta’ persuni fuq wheelchair,
i]da g[al o[rajn li xorta
g[andhom problemi ta’
mobbiltà, g[alkemm ma
ju]awx wheelchair, m’hemmx
a//essibbiltà, g[aliex dawn
huma ftit u g[alhekk ma
jkunux kunsidrati.
L-employers, spe/jalment ilkbar,
g[andhom jag[rfu li
meta jo[olqu post a//essibbli
dawn ma jkunux qed jag[mlu
karità i]da g[andhom jag[rfu
r-responsabbiltà tag[hom li
jag[mlu ftit adattament biex
dawn il-persuni jkunu jistg[u
jaqilg[u l-g[ajxien tag[hom
bit-talenti tag[hom.
Il-Gvern u l-Knisja, b[ala
entitajiet kbar, g[andhom
ikunu mudelli po]ittivi g[al
o[rajn biex titrawwem din ittip
ta’ kultura inklusiva. L-
obbligu legali g[andu jkun l-
a[[ar rimedju.
Kif ta[seb li l-qassisin
jistg[u ja[dmu flimkien
mal-entitajiet tal-istat u l-
g[aqdiet volontarji biex
titra]]an id-diskriminazzjoni^
F’[afna modi. Hu
importanti li fil-Knisja jkun
hemm aktar impenn u vi]joni
/ara. Il-Kleru hu parti millkultura,
li fuq livell ta’
so/jetà in ;enerali, g[adha
kultura pjuttost macho.
G[alhekk il-formazzjoni
tal-qassisin g[andha tg[in
biex tag[raf /erti sitwazzjonijiet
ta’ abbu] jew
diskriminazzjoni biex ikunu
jistg[u jg[inu b’mod effettiv.
Il-qassisin g[andhom ikunu
wkoll konxji dwar l-g[ajnuna
offruta mill-entitajiet varji,
kemm tal-istat kif ukoll l-
g[aqdet volontarji, biex
jirreferu fejn ikun hemm
b]onn. Hemm b]onn li din ilmentalità
tkompli titkattar.
■ Dan l-artiklu ;ie kkummissjonat b[ala parti mill-pro;ett
‘Insa[[u l-Ugwaljanza lil hinn mil-Le;islazzjoni’, implimentat mill-
Kummissjoni Nazzjonali g[all-Promozzjoni tal-Ugwaljanza (NCPE).
Dan il-pro;ett hu appo;;at mill-European Community
Programme for Employment and Social Solidarity (2007-2013)
immexxi mid-Direttorat :enerali g[all-Impjiegi, l-Affarijiet So/jali u
l-Opportunitajiet Indaqs tal-Kummissjoni Ewropea. PROGRESS
(2007-2013).
L-informazzjoni mi;bura f’dan l-artiklu ma tirriflettix ne/essarjament
il-po]izzjoni jew l-opinjoni tal-Kummissjoni Ewropea.