Il - MaltaRightNow.com

18
il-Óadd, 28 ta’ Novembru, 2010
ITTRI LILL-EDITUR
Fejnhom
ir-rg[ajja^
Sur Editur,
Dan l-a[[ar kont mistieden
f’wie[ed mill-programmi ta’
evan;elizzazzjoni li jtella’
Edward Spiteri.
Il-programm kien fuq ilfamilja.
Ix-xbieha li tilg[ab
parti importanti fil-[ajja talfamilja,
u li tul il-programm
approfondejnieha wa[da
sewwa kienet dik tar-rag[aj.
Is-silta li g[a]ilna u li
dawlet id-diskussjoni tag[na
kienet dik me[uda mill-
Van;elu skont :wanni
kapitlu 10, versi minn 7 sa
21
İl-;enituri fil-familja
huma msej[in biex ikunu
rg[ajja. Il-veru rag[aj huwa
dak li jag[ti [ajtu g[annag[a;
tieg[u. Il-mikri
mhuwiex rag[aj. Meta jara
l-g[aw; ;ej g[alih arah
idabbar u ja[seb g[al rasu.
Forsi mhijiex din ukoll irrealtà
li n[abbtu wi//ha
mag[ha fil-familji tag[na?
Kemm hawn ;enituri li
huma rg[ajja tassew.
Arahom meta uliedhom
ikunu g[addejjin minn
]mien ta’ diffikultà. Jin]lu
mag[hom fl-inkwiet u flg[elt
tal-[ajja basta
jissapportjawhom.
M’ilux smajt storja li
tassew tatni kura;; ta’ sur
biex nissokta ng[ix ilvokazzjoni
sa/erdotali tieg[i
b’[afna fidi u tama fil-Mulej
:esù. Omm separata ta’
]ew; ulied, ta[t l-erbg[in
sena, spi//at ittantata biex
t[allihom warajha u tmur
tiddeverti g[al ri[ha b[alma
jag[mlu o[rajn. Ng[iduha
kif inhi, lil din il-mara ma
tarmihiex. Hija persuna
mill-aktar intelli;enti u
grazzju]a.
Imma din il-mara hi
spe/jali. G[andha kuxjenza.
Meta [ar;et ma’ [abibitha,
li hi wa[edha b[alha, g[al
tliet Sibtijiet fil-g[axija
infila ,wa[da minn uliedha l-
bniet qalitlha: “Mummy!
Oqg[od mag[na s-Sibt.
T[alliniex wa[edna g[and
in-Nanna. Nimmissjawk
[afna!”
Fl-esperjenza tag[ha din l-
omm qalet: “Kif nippretendi
li g[al dawn uliedi nkun
rag[aj jekk jien nitlaqhom
ma’ ommi u mmur nag[mel
dak li g[andi f’rasi? Fuq l-
altar ma wieg[edtx li lil
dawn it-tfal se nie[u
[siebhom?”
U xi ng[idu mbag[ad
g[alina s-sa/erdoti? B[ala
sa/erdot jien tassew rag[aj
meta jkun hemm xi omm
b’tarbija /kejkna, li miskina
Alla biss jaf x’sagrifi//ji
g[amlet biex ;iet il-Knisja
g[all-Quddiesa tal-{add, u
jiena, s[un s[un g[ax nag[ti
kas ta’ xi erbg[a lsienhom
twil li g[ax it-tarbija tag[ha
bdiet tibki, s[un s[un
niksirha minn fuq l-altar!
G[idli x’jibqa’ fiha din ilpovra
mara! Jien naf
x’ji;ifieri. Anki jien kisruni
sa/erdoti minn fuq l-altar u
fis-sagristija. Tkun trid l-art
tibilg[ek bil-mist[ija!
Kemm [adt gost dan l-
a[[ar meta smajt b’sa/erdot
li meta kien f’din i/-
/irkustanza, flok qag[ad
jumilja lil omm inno/enti fi
knisja mimlija nies,
sempli/iment g[ax it-tarbija
tag[ha kienet qieg[da tibki,
baqa’ jqaddes qisu mhux hu,
u meta ;ew g[at-talba tal-
Missierna, dan is-sa/erdot
tal-Mulej stieden lin-nies
b’dawn il-kelmiet:
“Ejjew [uti nfa[[ru lill-
Mulej ma’ din it-tarbija billi
b[alha nitolbu minn qalbna
t-talba tal-Missierna!” Dak
sa/erdot!
F’dawn i]-]ew; stejjer
kemm l-omm kif ukoll issa/erdot
urew bi]ibilju
[niena. {nienet l-omm lejn
bintha biex tqatta’ [in
kwalitattiv mag[ha. Min jaf
dik it-tifla, meta tikber
kemm se tapprezza dak li
ommha kienet g[amlet
mag[ha!
Min-na[a l-o[ra, dan issa/erdot
wera [niena kbira u
fehem is-sitwazzjoni
skomda ta’ din l-omm
]ag[]ug[a. Minflok li
g[amel wirja biha, kif ]gur
kien ittantat jag[mel, [enn
g[aliha billi g[enha tissokta
tie[u sehem fil-Quddiesa.
It-tema komuni fi]-]ew;
e]empji hi li r-rag[aj ittajjeb
jag[ti [ajtu g[annag[a;
tieg[u. Ma jistenna
xejn lura imma biss jag[ti
kollox. Ir-rag[aj it-tajjeb filfamilja
hu dak li fejn hemm
il-mibeg[da jda[[al ilma[fra;
fejn hemm id-dubju
jda[[al il-fidi; fil-qtieg[ ilqalb
ida[[al it-tama; finniket
ixerred il-fer[.
B’[ajtu u bi kliemu jara li
ma ji;rilux li jkun imfarra;
i]jed milli jfarra;, li jkun
i]jed mifhum milli jifhem, li
jkun ma[bub i]jed milli
j[obb. Ir-rag[aj it-tajjeb
skont il-qalb ta’ Kristu jaf li
meta jag[ti se jaqla’, meta
se ja[fer se jin[afirlu u li
meta jmut se jg[ix g[all-
[ajja ta’ dejjem!
Mulej, g[amilna rg[ajja
ta’ dan it-tip u tina i]jed
rg[ajja b[alhom! AMEN!
PATRI MARIO ATTARD
OFM Kap
San :wann
I}-}WIE: U D-DIVORZJU…
Xi [sibijiet fuq in-Nota Pastorali tal-Isqfijiet
Sur Editur,
In-nota pastorali dwar i]-]wie;
u l-familja l-Isqfijiet tag[na
jistednuna biex fil-fidi nirriflettu
fuq ir-realtà ta]-]wie; u taddivorzju.
Hi fin-natura talbniedem
li meta j[ares lejn ittbatija
li j;ib mieg[u ]wie; fi
kri]i jfittex l-iqsar triq li twassal
biex titwarrab malajr dik ittbatija.
U hekk g[andu jkun.
Hi biss il-Fidi li tippre]entalna
toroq li mhumiex la qosra u
lanqas iwasslu malajr g[al
soluzzjonijiet fa/li kif ilbniedem
jixtieq.
Wie[ed irid jifhem allura
x’iridu jfissru l-Isqfijiet tag[na
meta g[amlulna l-istedina biex
nirriflettu fuq ir-realtà ta]-]wie;
u d-divorzju bil-g[ajnejn talfidi.
Li t[ares bl-g[ajnejn tal-fidi
jfisser li a[na obbligati nfittxu t-
tag[lim tal-ma;isteru tal-Knisja.
Jekk a[na veru nemmnu fi
Kristu u fil-Knisja tieg[u allura
g[andna obbligu li nirriflettu blumiltà
fuq it-tag[lim tal-knisja.
Din tista’ tkun bi//a xog[ol
iebsa li nsara ta’ fidi dg[ajfa ma
jaslux g[aliha.
Li wie[ed jirrifletti fuq ittag[lim
tal-Knisja ma jfissirx li
hu qieg[ed fuq xi programm
televi]iv fejn l-impressjoni hi li
kull opinjoni hi tajba.
Il-mistoqsija tag[na g[andha
tkun: “Dan it-tag[lim li qed
nircievi hu veru anke jekk
jin[ass diffi/li u qieg[ed insib
diffikultà biex jien na//ettah?”.
Li tirrifletti fuq it-tag[lim tal-
}wieg, divorzju u relazzjoni
Sur Editur,
Fl-intervall li Malta g[adha titnikker fuq l-
introduzzjoni tad-divorzju, g[alkemm issa jidher
li din l-issue se titqieg[ed fuq l-a;enda,
mentalitajiet o[ra ]viluppaw lil hinn minn dik
divorzista biex jag[tu lok g[al tipi ta’ relazzjoni
jew [biberiji.
G[alkemm xi darba f’[ajjet il-bniedem, kwa]i
kul[add ikun jixtieq iwettaq il-[olma li
ji]]ewwe;, donnu [afna minn dawk li ji;u
wa[edhom wara xi ]wie;, saru jippreferu li ma
jer;g[ux jintrabtu, g[al xi ra;uni jew o[ra. U
g[alhekk, wie[ed jazzarda jg[id, li kemm l-ewwel
]wie; naqqas mill-popolarità li kellu, u kemm
i]jed ]wi;ijiet o[ra wara tal-ewwel — kaw]ati
mid-divorzju jew le – m’g[adhomx jappellaw
daqskemm kienu qabel. I]da bl-ebda mod ma
jfisser li ]-]wie; g[ad jispi//a.
Wie[ed jippreferi ma jintrabatx g[ax hu mod
prattiku fih innifsu li jibqa’ awtonomu filwaqt li
jkollu jew i]omm relazzjoni ma’ sie[ba, g[aliex
hekk ikunu jitolbu l-esi;en]i ta’ tali individwi.
B’dan il-mod, l-aspirazzjonijiet tal-individwu
jkunu jistg[u jintla[qu, ming[ajr ma jkollu nd[il
]ejjed ta’ persuna o[ra mhux daqstant involuta fil-
[ajja tieg[u. Min-na[a l-o[ra, il-persuna ma
t[osshiex solitarja, g[ax b’xi mod, xorta t[ossha li
qed taqsam [ajjitha ma’ xi [add.
Minn meta nkunu ksibna l-awtonomija tag[na
— wara t-tmiem ta]-]wie; — sakemm nid[lu
f’relazzjoni o[ra, ikun tajjeb li wie[ed jag[ti /ans
igawdi din l-awtonomija u li din it-tran]izzjoni
tkun wa[da wkoll ta’ riflessjoni. Mela tajjeb li
wie[ed jg[arbel x’wassal biex i]-]wie; tieg[u
falla; fejn mar [a]in, u setax kellu xi ka;un jew
[tija li wassal g[al dan.
Jekk jag[ti l-lok li seta’ kien hekk, jag[mel sew
li jidderie;i ru[u a[jar, forsi mhux wa[du, imma
permezz ta’ nies im[arr;in.
F’waqtu wkoll, li wie[ed jag[raf sew lilu
nnifsu, min hu, ng[idu a[na, x’tip ta’ personalità
jew kif ja;ixxi a[jar f’sitwazzjonijiet jew
/irkustanzi differenti fil-[ajja, u i]jed… qabel ma
jer;a’ jikkommetti ru[u ma’ [addie[or. Imqar l-
Knisja jfisser li waqt li jien
qieg[ed nitg[allem jien inkun
qieg[ed ukoll nitlob l-g[ajnuna
t’Alla biex fejn ma twassalx irra;uni
tieg[i jien nag[raf dak li
hu sewwa u na//ettah bilg[ajnejn
tal-fidi. Kemm huma
sbie[ u veri l-kelmiet tal-
Isqfijiet tag[na meta jg[idulna
fl-istess nota pastorali;
“B’din l-ittra nixtiequ
nqieg[du lil kull nisrani li
g[a]el li jimxi wara Kristu,
quddiem :esù stess, qiesu
qieg[ed jisimg[u llum. Il-kliem
ta’ :esù jsir id-dawl talkuxjenza
li fuq[a jrid jimxi n-
nisrani: issir responsabbiltà
morali li jwettaqha. Hu quddiem
:esù li n-nisrani jrid jag[ti
rendikont ta’ kull g[emil tieg[u,
anki fil-ka] ta]-]wie; u d-
divorzju!”
Meta a[na jkollna l-kura;;
nersqu lejn :esù u n[arsu
f’g[ajnejh a[na hemm naraw l-
g[ajnejn ifawru bid-dmug[ talulied,
tar-ra;el u tal-mara feruti
g[all-mewt g[aliex il-familja
tkun qed tg[ix fi frakass.
Hawn g[andu jkollna l-umiltà
u l-kura;; biex filwaqt li
nistaqsu r-ra;uni g[aliex dan i]-
]wie; inkalja, ikollna umiltà
bi]]ejjed li ng[arfu fejn qed
ni]baljaw, nistaqsu x’kien ilkontribut
tag[na fit-tifrik.
Imbag[ad g[andu jkollna t-
tama umli li naqbdu t-triq talfejqan.
Dan irid [afna xog[ol.
Wie[ed irid jer;a’ jibda kollox
mill-;did g[ax il-[olma tkun
g[abet u dak li kien sabi[ filg[ajnejn
u li ji;bed lill-qalb
ikun spi//a g[al kollox.
Il-fidi tag[na tqawwilna t-
tama li minkejja li jidher li
kollox mitluf je[tie; na[dmu
g[aliex kull ]wie; jixraqlu li
jkun salvat.
Ir-ra;el u l-mara kienu
wieg[du lil xuxlin li jibqg[u
fidili fil-mard u fis-sa[[a finniket
u fil-fer[ sakemm il-mewt
tifridhom. Allura kif issa
g[andna dritt ng[idu li b’daqqa
ta’ pinna spi//a kollox? Mela l-
kliem li kienu wieg[du lil
xulxin, ir-ra;el u l-mara kien
fierag[, kienet weg[da fil-vojt!
Dan hu li spjegaw tant tajjeb l-
isqfijiet tag[na:
“Ma tistax – u dan jg[odd
f’kull [a;a – ma tistax tesprimi
valur u ta//etta realtà kontrih:
trid tag[]el ukoll it-triq biex
twasssal g[al dak il-valur. U din
it-triq qatt ma tista’ tg[addi
mid-divorzju. :esù kien qed
jg[idilhom li d-divorzju jbiddel
in-natura ta]-]wie;, ta’ kull
]wie;. Wara d-divorzju ma
tistax titkellem iktar fuq ]wie;
dejjiemi, stabbli, b[alma kien ilpjan
ta’ Alla fil-bidu: tkun qed
tibdel in-natura tieg[u.”
L-isfida li tpo;;ielna l-fidi
tag[na dwar i]-]wie; u d-
divorzju hi iebsa imma l-istess
fidi g[andha tkun il-g[ajn u l-
forza biex na[dmu favur ]wieg
b’sa[[tu u nag[mlu l-almu biex
insalvaw kemm jista’ jkun
]wi;ijiet mir-rovina.
NANCY GRECH
Victoria, G[awdex
g[a]la#g[a]liet li wie[ed jag[mel fil-bidu nett,
jafu jkunu determinanti; pere]empju ta’ persuni
jew x’/irkustanzi kienu dak i]-]mien!
G[al dan il-g[an, wie[ed m’g[andux jg[a;;el
jaqbad relazzjoni minn kmieni kif ikun g[adu
kemm spi//a minn ]wie;. G[ax jista’ jkun li dan
hu l-fattur, li skont statisti/i, ]wi;ijiet (middivorzju)
wara tal-ewwel, jirnexxu anqas u l-[a;a
tibqa’ tirrepeti ru[ha
Kultant a[na nifir[u b’xi kun/ett ;did jew
persuna ;dida li waslet biex tie[u kariga ;dida
g[ax ming[alina li l-affarijiet se jinbidlu mil-lejl
g[an-nhar, u jsiru a[jar, kif xtaqna jew [lomna –
b[al meta wie[ed se jibda jie[u kors ta’ pilloli
;odda bit-tama ta’ fejqan.
G[alhekk, kultant, din tista’ tkun biss
aspettativa mist[ajla; daqskemm irridu ne[ilsu
minn dak li qed itaqqalna. Biss wara nsibu li ma
;arax hekk. Daqshekk ie[or hu d-divorzju, b[al
kull [a;a o[ra ;dida, li wie[ed jista’ jaspira ru[u
g[aliha u wara jsib li kien illuda ru[u.
L-issue tad-divorzju ma g[andniex inqisuha
b[ala xi dritt sagrosant li jikkon/erna l-persuna
b[ala tali, imma aktar tinvolvi komunità jew a[jar
so/jetà li l-konsegwenzi ta’ wara se j;arrabhom
pajji] s[i[ mhux biss l-individwu kon/ernat,
;aladarba tkun g[addiet il-li;i. Ovvjament, imma
mhux korrettement, [add ma jag[ti kas tal-;id
komuni - jekk biss ji;ina f’mo[[na....imma
jimpurtana minn xiex inkunu g[addejjin.
Hu minn ewl id-dinja, li persuna ta[seb g[al
persunitha, filwaqt li pajji] irid ja[seb kif l-istess
issue se tolqot lill-poplu kollu li minnu ti;i s-sa[[a
ta’ pajji] kompatt. Persuna li [adet pillola, dak li
rri]ulta jkun laqat lilha biss, tajjeb jew [a]in.
Mil-lat so/jolo;iku, id-divorzju jirrendi so/jetà
jew pajji], mhux aktar omo;enju (mag[qud) u
allura jibda jisparpalja mir-ri]orsi li kienu
jg[aqqqduh – li f’dan l-aspett kienu j]ommuh
b’sa[[tu ekonomikament u so/jalment —
b’ri]ultat, li issa jikber l-infiq u l-[ru; ta’ flejjes
lejn il-welfare state.
SAVIOUR CAMILLERI
L-Isla