de Moanne

Kunsthistorica Rita Mulder Radetzky:
Moderne kunst en
cultureel erfgoed geven
de Moanne numer 7 septimber 2003
marita de jong
een interessant spanningsveld.
It past neffens har yn de ûntwikkelings fan de lêste tiid dat it
histoarysk ûndersyk wichtich is by in projekt as dit. ‘Een culturele
instelling ingebed in het cultureel erfgoed is een combinatie die
de laatste jaren wel vaker wordt toegepast. Een goed voorbeeld is
Insel Hombroich in Mönchengladbach. In Friesland gebeurt dit
voor het eerst. En ik zou ook niet meteen een Nederlands
voorbeeld weten. Het enige wat er qua concept enigszins in de
buurt komt is het Kröller-Müller Museum in Otterlo, dat stamt
uit de jaren twintig.’
De natoer en de boskige omkriten hawwe neffens Radetzky yn
Oranjewâld in wichtige rol spile by de kar foar it realisearjen fan
de histoaryske oanlis fan om-ende-by 1700. De túnarsjitekt fan
no hat yn oerienstimming mei de geast fan de omkriten besocht
om in keppeling te meitsjen tusken natoer en histoarje. ‘Het
project is dermate belangrijk dat ook vanuit Brussel geld is
gegenereerd. De historie is de rode draad, het fundament. Dat
geeft het project ook een duidelijke meerwaarde, die ook in de
toekomst gewaarborgd moet blijven.’
Oranjewâld hat in spesjaal plakje yn it hert fan Radetzky. Yn
1989 kaam de earste printinge út fan it boek Geschiedenis van
Oranjewoud. In standertwurk, dat tsien jier letter al in fyfde druk
belibbe. ‘Het is een lievelingsplek van me. Als je op de Prins
Bernhardweg loopt, richting Lindelaan, doemen Huize
Oranjewoud en Oranjestein op tussen de bomen. Het was een
van de bijzondere plekken die ik mijn moeder heb laten zien,
toen ze voor het eerst in Nederland was. In het begin kende ik de
bijzondere geschiedenis van Oranjewoud niet. Daar kwam ik mee
in aanraking in 1984 toen ik meewerkte aan een boek over Groot
Terhorne in Beetgum. Het was mijn allereerste publicatie en zo
kwam ik in aanraking met de buitenplaatsen. Toen diende zich de
mogelijkheid aan om studie te doen naar de bijzondere
buitenplaatsen in Oranjewoud.’
‘Toen het boek bijna af was, kwam er nog een belangrijke
brief uit het Koninklijk Huis- archief boven water, waarin
informatie stond, die onomstotelijk vaststelde dat Daniël Marot
de tuin rond het buitenverblijf in Oranjewoud had aangelegd. De
brief was geschreven door Henriëtte Amalia en gericht aan Marot.
Hij was van Franse afkomst en als hugenoot gevlucht naar
Nederland. Zijn vader was een bekende architect, die aan het hof
van de Zonnekoning werkte. Hij heeft de tuinarchitectuur van
het Franse hof in Nederland en Friesland geïntroduceerd.’
Dat betsjutte dat sa om 1700 hinne in bysûndere