de Moanne

55
de Moanne numer 7 septimber 2003
Bytsje provokatyf
lolkje hoekstra
en mei in hiel fette knypeach
De feuilleton ‘De Mussengang’ stie mear as tsien jier op de
achterside fan de universiteitskrante fan Grins en wie sûnder
twivel it alderearste en faaks ek wol it iennichste dat de studinten
yn de krante liezen. In suksesnûmer fan komsa, dat sels stal jûn
waard yn in rige teaterstikken mei soapy ynslach troch it selskip
Dastater. Wat in iepen doar ek. ‘De Mussengang’ - de titel
ferwiist nei it adres fan it studintehûs - hie alles wat foar
studinten en eks-studinten sa werkenber wie. De smoarge keuken,
it sûpen, de leafdesperikels, de diskusjes oer it iten en it himmelroaster.
It corpslid, it grifformearde famke, de biodynamysk
libjende, ûnsjogge frou, alle karikatueren waarden út ’e kast helle.
No hat de Martinistêd der wer in papieren hûs bykrigen. Huize
Tavenier. Hoewol, fan papier? Huize Tavenier bestiet echt. Wa’t de
stêd Grins in bytsje ken, ken Huize Tavenier ek. It stiet oan ien
fan de leaflike singels fan Stad, deun neist it Grinzer Museum.
Tavenier, neffens it buordsje dat it monumint taljochtet, it
prachtichste stikje art deco fan de stêd, is in draak. Gjinien dy’t
deromhinne kin. Grut yn protserichheid en grut fan formaat.
It hûs is, yn alle gefallen yn de roman fan Coen Peppelenbos en
Doeke Sijens, kocht troch Thomas, dy’t krekt stjonkend ryk
wurden is. Hy set him deryn nei wenjen mei syn partner Armin,
en omdat it hûs sa foars is, it is fansels ek geselliger mei mear
man, wurde der húsgenoaten socht. En fûn. It wurde Egidius
(Eeg) de putsjeman, Maarten de studint, Ewout de dumpte
hetero en Michiel de pianist dy’t it min troffen hat. No sjesa,
Tavenier sit fol. Op de dyk kuiert in buorfrou op jierren, Ada
Boelens, mei har hûntsje, en it sinnicht har net. Manlju dy’t mei
inoar tútsje binne tsjinoer har te wenjen kaam. It earste part fan
de soap sit derop.
Tavenier lit him as in senario yn fjouwerentweintich ôfleveringen
lêze. Hyltyd springt it perspektyf, it kamerastânpunt, fan
personaazje nei personaazje.
Yn it begjin is dat wol wat lestich. Want wa’t no krekt wa is,
en hoe’t de ferhâldingen no just yninoar sitte, is net sa hiel maklik
út te finen. It perspektyf wurket hjir as in soarte fan grapke, want
de manlju kenne inoar ek net en even kreas fûstkje is der faak net
by. Gelokkich krije de húsgenoaten krekt op ’e tiid troch wat
namme der by wat kop heart, en wat dy syn achtergrûn ek al wer
wie en dêrmei de lêzer ek. Oeps! Hast fuortzapt. Mar dochs mar
hingjen bliuwe, want it earste haadstik belooft hiel wat
ferdivedaasje. Seis flikkers en in hetero yn ien hûs, mei dûses dy’t
dield wurde moatte en ien keuken.
Drama wie beloofd en drama krije wy.
Humoristysk, mar net altyd like subtyl, giet it fan oerspul nei
leafdesfertriet, fan jaloezy nei freonskip, fan sûpe nei ferkrêfting, fan
falske beskuldiging fan oantaasting nei alkoholisme, fan ferealens
nei ien-wêzen. En dat allegear mei in dûbelfette gay-saus deroer.
Tavenier is in roman dy’t troch de eksplisite beskriuwing fan de
praktyk fan de heareleafde wankelt op it rântsje fan it oanstjitlike,
mar it troch de wy-hawwe-nergens-wat-fan-troch-earlik-net-toan
rom oprêdt. Benammen Eeg, dy’t yn oppikgedrach it homoklisjee
yn eigen persoan is, oan ien tried wei troch praat en tinkt yn
homo-heteroklisjees, is in pop fan in fint dy’t, nei’t er werris
suchte hat oer ‘dy homo’s ek altyd’, sels fuortendalik it tsjindiel
bewiist. Syn hiv-test wurdt yn part 25 ferwachte.
Stik foar stik bêste kearels, dy homo’s. Al soe it foar elkenien
better wêze as Michiel allinnich mar mei in ôfplakte kop achter
de piano sitte soe te spyljen. Want man o man, wat is it in sangeren
seurnicht. Der wol mar gjin ein komme oan syn soez’n, en dat
mei net yn Grins. Foar de roman hie it ek better west om syn
einleas refrein wat te beheinen. Op it lêst leauwe je it wol mei dat
karakter en hoopje je dat er ûnder de rûnfeartboat nukt.
Mar Michiel is noch in ingeltsje neist Ewout. Wa’t ‘De
Mussengang’ ken, sjocht fuortendalik Eduard de Bock. Eduard is
wat âlder wurden, mar gjin sprút feroare. In oerkommeling, in
yndolinte sûpkont, dy’t emosjoneel gjin groei belibje mei. Wetter
nei de see.
Ek de oare hetero’s komme der net sa bêst foarwei. De
dominante mem dy’t it grif net sa min mient, de ûnderdrukte
heit, selsynnommen brallers, de grimmitige buorfrou Ada, en de,
om it hiel freonlik te sizzen, ûnhandige eks fan Ewout, Desiree. Je
soene der net mei nei it kafee wolle.
Tavenier soe útrikt wurde moatte oan de earstejiers homostudinten
dy’t de stêd Grins bestoarmje. Dat besparret se aardich
wat ûndersyk nei de rekreative en stap-gelegenheden. Foar hetero’s
is it in pracht fan tolerânsjetest. Foar heiten en memmen dy’t
ynsitte oer in soan dy’t krekt út de kast is, moat it miskien noch
even achterhâlden wurde. Oant se wat oan it idee wend binne.
Huize Tavenier hat it ljocht sjoen en dat is goed. De foarkant,
in hiel, hiel moaie foto fan in soarte fan gay-wipkip, jout de
ynhâld goed wer. Waarm, sfearfol, bytsje provokatyf en mei in
hiel fette knypeach.
‘De Mussengang’ hat in opfolger krigen. In besten. No moat de
regisseur noch komme dy’t it senario yn in rige omsette wol.
Coen Peppelenbos en Doeke Sijens, Tavenier. Roman.
Uitgeverij kleine Uil, Grins 2003. 207 siden, 1 16,50.
Trotwaer