Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose - Wageningen UR

Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose
Figuur 7 Schematische voorstelling van het HFE-eiwit, dat door mutaties in de genen niet zoals gewoonlijk wordt
aangemaakt. Voor de genmutaties C282Y en H63D zijn de locaties waar de mutaties betrekking op hebben
aangegeven [1].
gewoonlijk aangemaakt wordt op de plaats van het aminozuur*, zichtbaar gemaakt met de ‘SS’ bij 3. (De
H63D-mutatie geeft ook een afwijking in het HFE-eiwit*, maar op welke manier staat nog niet vast. Het kent
evenwel een vergelijkbaar gevolg.) Het anders gevormde, minder stabiele HFE-eiwit* heeft via TfR1 invloed op
de productie of vrijlating van hepcidine* 3 , dat geproduceerd wordt in de lever. Hoe dit kan is nog onduidelijk
[33]. In ieder geval wordt de ijzeropname in de darm door het ferroportine* niet geremd door de verminderde
hoeveelheid hepcidine* in het bloed [21] [34]. Daarnaast laten de (reticulo endotheliale) macrofagen* bij
hemochromatosepatiënten meer ijzer vrij dan bij niet-hemochromatosepatiënten het geval is. De macrofagen*
hebben door het defect zelfs een genetisch expressie*-profiel dat overeenkomend met een ijzergebrekssituatie
[30]. Vermoedelijk is deze laatste factor ook meer van invloed op de hoge serum-ferritine*-waarden, omdat de
bijdrage aan het circulerend ijzer in het bloed meer wordt beïnvloed door de macrofagen* dan door de
darmcellen [35]. (Het aandeel van ijzer van de voeding dat per dag door de darmcellen aan het bloed wordt
afgegeven, is slechts 1/20 van de totale hoeveelheid ijzer die per dag in het bloed terechtkomt (1-2 mg versus
20-25 mg ijzer respectievelijk [5]). Slechts tien procent van de behoefte aan ijzer – voor de aanmaak van rode
bloedcellen – wordt ingenomen via de voeding en is aanwezig is plasma; de rest wordt via de macrofagen*
aangeleverd. Er is dus een behoorlijk grote plasma turnover [5].)
Naast het defect dat verband houdt met de ferroportine*receptor, bestaan aanwijzingen dat ook het transport
aan de apicale zijde – de kant van de darm waar de voedselbrij zich bevindt – verstoord is. Gebleken is dat bij
hemochromatosepatiënten de expressie* van de ijzer-transporters aan de apicale zijde – de DMT1 – hoger is
3 Hepcidine wordt gevormd als pro-hormoon [32].
Wageningen UR, Wetenschapswinkel -14- Bijlagen bij rapport 279