Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose - Wageningen UR

More documents

Recommendations

Info

Inhoud Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose Bijlage I: Fysiologie van het (verstoorde) ijzermetabolisme (bij HFE-hemochromatose) .......... 3 1.1 Algemene informatie over ijzer ............................................................................ 3 1.2 IJzermetabolisme in de gezonde situatie .............................................................. 5 1.3 IJzermetabolisme bij HFE-hemochromatose ....................................................... 13 Verklarende woordenlijst ........................................................................................... 15 Lijst van afkortingen .................................................................................................. 16 Referenties .............................................................................................................. 17 Bijlage II: Van voedingsonderzoek naar voedingsadvies bij HFE-hemochromatose .............. 20 Bijlage III: Overzicht interventie- en observationele studies voeding bij hemochromatose ..... 23 Referenties .............................................................................................................. 32 Bijlage IV: Voeding(smiddelen) met toegevoegd ijzer ....................................................... 34 4.1 Inleiding ............................................................................................................. 34 4.2 Feitelijke informatie ijzer-verrijking ........................................................................ 34 4.3 Toepassing ijzer-verrijking ................................................................................... 40 4.4 Noodzaak van ijzer-verrijking ................................................................................ 41 Referenties .............................................................................................................. 45 Bijlage V: Samenvatting voedingsadvies bij HFE-hemochromatose .................................... 52 5.1 Pathofysiologie HFE-hemochromatose ............................................................... 52 5.2 De opname van ijzer uit de voeding ................................................................... 53 5.3 Voedingsaspecten die niet direct gerelateerd zijn aan de ijzeropname .................. 54 5.4 Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose .......................................................... 54 Wageningen UR, Wetenschapswinkel -2- Bijlagen bij rapport 279
Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose Bijlage I: Fysiologische aspecten van het (verstoorde) ijzermetabolisme (bij HFEhemochromatose) 1.1 Algemene informatie over ijzer IJzer is een belangrijke voedingsstof voor ons lichaam. IJzer is namelijk betrokken bij veel levensbepalende processen. Zo is ijzer onder meer onderdeel van de stof hemoglobine* in de rode bloedcellen, die daardoor zuurstof kunnen binden en vervoeren door het lichaam. Daarnaast is het element betrokken bij diverse omzettingen in het lichaam en de aanmaak van desoxyribo nucleic acid (DNA)* [4, 7]. 1.1.1 Balans inname - uitgave Voortgang van de levensbelangrijke processen vraagt om een adequate voorziening van ijzer. Ons lichaam kan zelf geen ijzer aanmaken en dus moeten we het via de voeding binnenkrijgen. Een kleine hoeveelheid volstaat. Enerzijds omdat het lichaam veel hergebruikt; vermoedelijk is 95% van het ijzer dat gebruikt wordt bij de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen (de grootste ‘afnemer’ van ijzer in ons lichaam) eerder gebruikt [8]. Anderzijds omdat het lichaam maar kleine hoeveelheden – ‘spoortjes’ – nodig heeft. Vandaar dat dit mineraal ook wel als spoorelement wordt aangeduid [7]. Dagelijks verliezen we tussen de 0.9 en 1.0 mg ijzer via de ontlasting, door vervelling en transpiratie [10]. Voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd is dit verlies groter (1-2.5 mg per dag) vanwege bloedverlies bij menstruatie [10]. Daarnaast is er een grotere behoefte vanwege zwangerschap, na de bevalling en bij het geven van borstvoeding [11]. Om deze verliezen te compenseren adviseert de Gezondheidsraad volwassen mannen 11 milligram en volwassen vrouwen 15 milligram ijzer per dag via de voeding in te nemen [11]. 1.1.2 Biobeschikbaarheid Het redelijk grote verschil tussen de dagelijkse ijzer-verliezen en de aanbevolen ijzerinname is te verklaren door de zogenaamde biobeschikbaarheid*. De biobeschikbaarheid* geeft aan hoeveel van een ingenomen stof beschikbaar is voor het lichaam. De chemische samenstelling van het ijzer maakt voor een groot deel uit wat de mate van biobeschikbaarheid* is. Zo kunnen we het ijzer via de voeding in een tweewaardige (ferrous; Fe 2+ ) en driewaardige (ferric; Fe 3+ ) vorm innemen [12]. De ‘waardigheid’ van het ijzer is gekoppeld aan de lading van het element: Het Fe 2+ mist twee elektronen, terwijl het Fe 3+ drie elektronen mist. De lading heeft invloed op de oplosbaarheid; het Fe 2+ is beter oplosbaar dan het Fe 3+ [3] en wordt daarom beter opgenomen. Daarnaast is onderscheid te maken tussen heem- en niet-heem-ijzer. Heem-ijzer is voor het grootste deel Fe 2+ en heeft (mede) daardoor een hogere biobeschikbaarheid* dan niet-heem-ijzer [4] (15-35% [13] versus 5-15% [14]). 1.1.3 Bronnen Voedingsmiddelen bevatten het heem- en niet-heem-ijzer in meer of mindere mate. Vlees is een grote bron van ijzer en levert voornamelijk heem-ijzer (30-70% van het ijzer in vlees is heem-ijzer) [3]. (Dierweefsel is als bron Wageningen UR, Wetenschapswinkel -3- Bijlagen bij rapport 279
Page 1: Bijlagen bij het rapport: Voedingsa
Page 5 and 6: Voedingsadvies bij HFE-hemochromato
Page 17 and 18: Referenties Voedingsadvies bij HFE-
Page 25 and 26: [4] (1) Controles: n=75 a. normale
Page 27 and 28: [7] (1) wt/wt: n=15 M, SF 62 (2) C2
Page 29 and 30: n≈30 a. Pre- + perimenoposaal: n=
Page 31 and 32: . V: n=20, SF 48.6 (4) H63D/wt a. M
Page 37 and 38: IJzer( 2+) succinaat Stabiel ≈ ij
Page 47 and 48: Overzicht van eigenschappen van een
Page 49 and 50: -49- gereduceerd elementair ijzerpo
Page 51 and 52: Kellogg’s Special K 3 Granen 4.8
Page 53 and 54:
Voedingsadvies bij HFE-hemochromato
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59:
Tabel 1 Overzicht effecten voedings
show all

Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose - Wageningen UR

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?