Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose - Wageningen UR

plaatsvindt [12], vooral ook omdat ook daar
ribonucleïnezuur (RNA)* is gevonden voor de
aanmaak van ijzer-transport-cellen [26]. (Lees voor
meer informatie over RNA* en aanmaak van cellen
Verklaring 1.)
Tot op heden is echter weinig bekend over de
opname van ijzer in de dikke darm. Hoe en in welke
hoeveelheid ijzer wordt opgenomen in de
duodenum, hangt onder andere af van het ijzer dat
wordt ‘aangeboden’ aan de darm, omdat de
verschillende ijzervormen (heem- en niet-heem-ijzer)
hun eigen transport-mechanismen hebben [3], zie
Figuur 1.
Heem-ijzer
Opname van heem-ijzer vindt waarschijnlijk plaats
door endocytose en/of een transport-cel. In het
verleden is gedacht dat heem-ijzer door enkel een
concentratieverschil werd opgenomen [4].
Onderzoek toonde echter aan dat bij de opname
toch ‘hulp’ gegeven wordt. Gedacht wordt dat heem-
ijzer via endocytose (zie Figuur 2) wordt opgenomen
met hulp van een specifieke receptor [4]. Daarnaast
wordt aangenomen dat de transport-cel heme
carrier protein 1 (HCP1) heem-ijzer de darmcel in
brengt. Hierover bestaan echter twijfels [4] [27].
Enerzijds vanwege de bevinding dat gen-expressie*
(Verklaring 1) geschat op basis van de hoeveelheid
RNA*, niet steeg bij ijzertekort [4]. Anderzijds
vanwege het feit dat de transport-cel veel efficiënter
foliumzuur opneemt dan heem-ijzer [25]. (Vandaar
wordt de cel ook wel aangeduid als proton-coupled
folate transporter (PCFT) [6].) Toch zijn er tekenen
dat HPC1 heem-ijzer opneemt: De transport-cel
Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose
Verklaring 1: DNA - RNA - aminozuren - eiwit
Eigenschappen die ‘aanwezig’ zijn op genen worden zichtbaar
door tal van processen die zich in het lichaam afspelen. Deze
worden in gang gezet of gestaakt door ‘vertaling’ van het DNA.
Het DNA is als het ware de basis voor de bouwstenen van ons
lichaam. Het DNA wordt bij de ‘vertaling’ omgezet in RNA. Het
RNA wordt weer omgevormd tot aminozuren* die aaneen
geregen worden en op die manier een eiwit* vormen. De
eiwitten* zetten bepaalde processen in gang en/of blokkeren ze.
Ieder eiwit* heeft een eigen aminozuurvolgorde. De volgorde van
DNA stukjes op een gen bepaald welke aminozuren* aaneen
worden geregen en daarmee welk eiwit* wordt aangemaakt en
zodoende welke processen zich in het lichaam afspelen. De
mate waarin het DNA vertaald wordt, wordt met ‘gen-expressie’
aangeduid.
bevindt zich namelijk bij een gebrek aan ijzer aan de Figuur 1 Schematische voorstelling van het ijzermetabolisme in
de darmcel [4].
Wageningen UR, Wetenschapswinkel -6- Bijlagen bij rapport 279