Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose - Wageningen UR

Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose
opnamesystemen voor het heem- en niet-heem-ijzer. Er zijn aanwijzingen dat het heem-ijzer wordt
opgenomen ongeacht de serum-ferritine-waarde. Het terugkoppelingsmechanisme voor opname van ijzer
gaat waarschijnlijk dus niet of minder op voor heem-ijzer.
Ook andere voedingsstoffen kunnen invloed uitoefenen op de opname (zie Tabel 1). Deze stoffen worden
enhancers en inhibitors genoemd, respectievelijk opnamebevorderaars en -remmers. Hoewel uit studies
naar het effect bij een enkele maaltijd vaak wel een verminderde of vermeerdere opname blijkt, wijzen
studies ook uit dat deze effecten minder duidelijk zijn op de lange termijn. Onderzoeken naar de effecten
van deze stoffen bij hemochromatose kennen te veel haken en ogen om advies hierover goed te
onderbouwen. Voor het effect van voedingsstoffen die de ijzeropname bevorderen of verminderen, zijn dan
ook – met uitzondering van alcohol - geen harde adviezen op te stellen. Evenwel kan door een aantal kleine
aanpassingen in de voeding, die rekening houden met het effect van de enhancers en inhibitors, een positief
effect op de ijzerstatus verkregen worden.
5.3 Voedingsaspecten die niet direct gerelateerd zijn aan de ijzeropname
Naast aspecten die direct te maken hebben met de ijzeropname, zijn enkele voedingsadviezen te geven die
te maken hebben met andere ziekten die verband houden met hemochromatose: Overgewicht is
gerelateerd aan hogere serum-ferritine-waarden en vandaar dat het verstandig is overgewicht te voorkomen
of te ‘bestrijden’. Zeker omdat hemochromatosepatiënten mogelijk een grotere kans op hart- en vaatziekten
hebben en overgewicht ook een risicofactor daarvoor is. Het voedingsadvies ter voorkoming van ziekten
van hart en bloedvaten geldt vandaar zeker ook voor hemochromatosepatiënten.
Besmetting met de bacterie Vibrio vulnificus kan fatale gevolgen hebben. Het gevaar op besmetting met
deze bacterie is aanwezig bij consumptie van rauwe schaal- en schelpdieren of voedsel dat besprenkeld is
met zeewater en vooral in Amerika en Azië.
5.4 Voedingsadvies bij HFE-hemochromatose
De basis voor het voedingsadvies bij hemochromatose is hetzelfde als die van gezonde voeding voor
mensen zonder hemochromatose. Met uitzondering van de hoeveelheid ijzer zijn er geen specifieke
richtlijnen bij hemochromatose. Om te zorgen dat er voldoende voedingsstoffen ingenomen worden kunnen
de normale aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen van het Voedingscentrum
(http://www.voedingscentrum.nl/nl/eten-gezondheid/gezond-eten/hoeveel-per-dag.aspx) aangehouden
worden. Door voor specifieke voedingsmiddelen te kiezen binnen de voedingsmiddelengroepen kan de
inname en/of opname van ijzer beperkt worden.
Het effect van voedingsveranderingen is erg persoonsafhankelijk en niet binnen een dag merkbaar. Het
effect hangt in ieder geval samen met de mate en snelheid van ijzerstapeling. Personen met de
C282Y/C282Y en C282Y/H63D afwijkingen hebben naar verwachting daarom over het algemeen meer
profijt van het opvolgen van het voedingsadvies dan personen met mutaties die minder aanleiding tot
ijzerstapeling geven (H63D/H63D en C282Y/wt). Toch is het mogelijk dat de personen met de laatst
Wageningen UR, Wetenschapswinkel -54- Bijlagen bij rapport 279