Bruggen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

10
A F B E E L D I N G 2 . 1
S P O O R B R U G O V E R D E M A A S T E
M A A S T R I C H T ( T R A L I E L I G G E R -
B R U G 1 8 5 6 )
H O O FD S T U K 2 P E R IO D E TOT 1 9 4 0
een aantal bruggen over de Twentekanalen gebouwd in gewapend beton: dit
waren boogbruggen met overspanningen variërend van 47 tot 68m. De
ontwikkeling van het beton als materiaal voor (de bovenbouw van) bruggen
ging echter langzamer dan die van ijzer en staal: het gebruik van beton voor
de bouw van de grotere bruggen kwam in Nederland pas goed op gang in het
begin van de jaren vijftig.
In de bijlage 7 wordt meer in detail hierop ingegaan. Ook wordt ingegaan op
de voor beton belangrijke aspecten, zoals kruipen (het veranderen van de
lengte van een betonelement door de belasting in de tijd), krimp (het
verkorten van een betonelement tijdens de verharding) en de duurzaamheid
van het beton.
2.3 VOORSCHRIFTEN EN BEREKENINGSTECHNIEKEN
Tot halverwege de 19 e eeuw bestonden er in Nederland geen voorschriften
voor het berekenen van bruggen. Bij het ontwerp maakte men, naast de zelf
ontwikkelde eigen ervaring, vaak gebruik van buitenlandse voorbeelden.
Voor de kleinere bruggen was dit voldoende, maar het werd anders toen men
voor de opgave stond om bruggen over de grote rivieren te bouwen. De
Nederlandse Spoorwegen liepen bij het ontwerp van de grote spoorbruggen
voorop om ook in Nederland te komen tot het formaliseren van voorschriften
en berekeningstechnieken en hebben hierbij een belangrijke inbreng gehad.
DE BEGINTIJD VAN DE BEREKENINGSMETHODEN
In het buitenland was omstreeks 1850 de zogenaamde traliebrug het
aangewezen type voor bruggen met grote overspanningen. Van oorsprong
was dit een houten brug waarvan de constructie uit een boven- en onderregel
bestond met daartussen kruislings geplaatste planken. Ithiel Town verkreeg
hierop in 1820 in Amerika het patent. Omstreeks 1850 werden de traliebruggen
uitgevoerd in smeedijzer en als zodanig veelvuldig toegepast voor grote
bruggen. In Nederland werd in 1856 voor het eerst een smeedijzeren
traliebrug toegepast: de spoorbrug over de Maas bij Maastricht (afbeelding
2.1).