Bruggen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

12
H O O FD S T U K 2 P E R IO D E TOT 1 9 4 0
VOORSCHRIFTEN VOOR SPOORBRUGGEN
De eerste voorschriften voor de belastingen van spoorbruggen verschenen in
1877 en werden herzien en 1917. In 1938 wordt de belasting voor spoorbruggen
opgenomen in het algemene Voorschrift voor het Ontwerpen en
Vervaardigen van Stalen Bruggen (VOSB 1938). In deze periode zijn de
voorgeschreven belastingen op bruggen steeds hoger geworden. Het
maximale gewicht van de locomotief is bijvoorbeeld van 50 ton in het
voorschrift van 1862 opgelopen tot 124 ton in de VOSB van 1963. De
aslasten zijn in deze zelfde periode opgelopen van 11 ton naar 24 ton.
De toelaatbare spanningen in een staalconstructie, een belangrijk aspect voor
de bepaling van het draagvermogen van een brug, ondergingen eveneens in
de loop van deze periode grote wijzigingen. Vóór 1900 werd voor smeedijzer
vrij algemeen een maximale spanning van 700kg/cm² (kilogram per
vierkante cm) aangehouden. Voor de eerste staalsoorten waren de toelaatbare
spanningen hoger en rond 1910 werd, afhankelijk van de overspanning,
spanningen van 750kg/cm² tot 1150kg/cm² aangehouden. De grootte van
deze spanningen was gebaseerd op een 5-voudige zekerheid ten opzichte van
de treksterkte. Ook was uit proeven gebleken dat indien deze spanningen
werden aangehouden er geen vermoeiing optrad.
Voor geklonken constructies en het destijds voorkomende treinverkeer
voldeden deze toelaatbare spanningen. In de latere VOSB 1963 werden de
nieuwe inzichten verwerkt, waarbij ook rekening werd gehouden met gelaste
constructies.
Bij de bepaling van de toelaatbare spanningen van op druk belaste staven,
speelde een rol dat er aanvankelijk slechts geringe kennis aanwezig was
betreffende het berekenen van op druk belaste staven. Aangezien op druk
belaste constructies zonder waarschuwing kunnen bezwijken, werd tot ca
1890 bij de berekening van de toelaatbare drukkracht een tienvoudige
veiligheid aangehouden. In 1891 werden in Zwitserland door Tetmajer op
uitgebreide schaal proeven genomen met op druk belaste staven. De
resultaten hiervan leidden tot meer inzicht in het knikprobleem en de te
hanteren veiligheidsfactor werd teruggebracht tot 5 à 6. In latere voorschriften
werd het mogelijk door een verbeterd inzicht de veiligheidsfactor
opnieuw te verlagen.
VOORSCHRIFTEN VOOR DE BRUGGEN VOOR GEWOON
VERKEER
Voor de verkeersbruggen verschenen pas omstreeks 1920 meer algemene
bepalingen voor de belasting. Daarvoor waren het de beheerders van de
bruggen die hun eigen belastingeisen formuleerden. Omstreeks 1920 werd
uitgegaan van voertuigen met een maximaal gewicht van 14 ton. Voorts gold
een gelijkmatig verdeelde belasting van 400kg/m¹ (kilogram per strekkende
meter). In 1927 werd het eerste Rijkswegenplan vastgesteld door het
Parlement. Voor de realisering van de hierin voorkomende bruggen werd in
1928 een afzonderlijk Bruggenbureau opgericht.