Bruggen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

42
A F B E E L D I N G 4 . 2 8
P I J L E R M E T N A T U U R S T E E N
B E K L E E D ( B R U G O / D M A A S B I J
R O E R M O N D )
A F B E E L D I N G 4 . 2 9
V O O R B E E L D V A N E E N
S P R I N G W E R K V I A D U C T , D E
K R U I S B E R G 5 , O V E R D E A 6 7
N A B I J H E E R L E N
H O O FD S T U K 4 P E R IO D E 1 9 5 0 -1 9 7 0
PIJLERVORMGEVING
De vormgeving van de onderbouw van een brug kon meestal onafhankelijk
van het brugdek plaatsvinden. In het geselecteerde bruggenbestand is primair
gekeken naar de vorm van de brug zelf (de bovenbouw). Per type bovenbouw
kunnen meerdere pijlervormen gecombineerd worden.
Vóór ca. 1940 werden alle pijlers van bruggen over de grote rivieren tot de
hoogte van de hoogst te verwachten waterstand bekleed met natuursteen
(afbeelding 4.28). Dit vanwege het feit dat het beton van de pijlers geacht
werd onvoldoende duurzaam te zijn tegen ijsdruk en het continu langsstromend
water.
Met het toenemen van de sterkte van het beton, zijn de functionele bekledingen
met natuursteen komen te vervallen. Als er al pijlers met natuursteen
werden bekleed, werd dat uitsluitend om esthetische redenen gedaan.
Voor pijlers van viaducten in wegen en spoorwegen geldt dat ze kunnen
worden aangereden: de pijlers moeten hiertegen bestand zijn met een
aanvaardbaar risico tegen bezwijken. Door de sterke toename van de
gewichten van het zware vervoer en de toename van de snelheid van dit
vrachtverkeer, werd een mogelijke aanrijding een steeds grotere ontwerpbelasting.
Sinds de jaren zeventig werden pijlers zo uitgevoerd dat ze een
voorgeschreven 'botsbelasting' kunnen doorstaan. Dit had tot gevolg dat in
geval van een kruising met verkeerswegen pijlers tegenwoordig veelal
worden uitgevoerd als massieve wanden met dikten in de orde van 0,6m of
meer, of als kolommen met dikten van 1,0 à 1,5m. De functionele eis inzake
aanrijdingen beperkte echter wel de mogelijkheden van de vormgeving.
Voor pijlers van viaducten over wegen geldt verder, dat als automobilisten
het viaduct passeren met hoge snelheden vanuit de auto alleen het zijaanzicht
van de pijler te zien is. Vandaar dat voor die pijlers veel aandacht werd
besteed aan het zijaanzicht (afbeelding 4.29).
Qua vormgeving is vrij veel mogelijk voor pijlers, meer dan in de bovenbouw.
De hand van de esthetische adviseurs van bruggen is daarom vaak
meer te zien in de vormgeving van de pijlers (en landhoofden) van bruggen
dan in die van de bovenbouw.
5 De foto is genomen vóór de ingebruikname van de ondergaande weg.