Bruggen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

30
H O O FD S T U K 4 P E R IO D E 1 9 5 0 -1 9 7 0
Ook zijn de gelaste constructies onderhoudsvriendelijker: met name de
conservering werd eenvoudiger als gevolg van de betere toegankelijkheid en
de gladde oppervlakken.
De veranderingen in het uiterlijk van beweegbare bruggen hebben zich het
duidelijkst gemanifesteerd bij ophaalbruggen en hefbruggen.
Bij ophaalbruggen werd in de periode direct na de oorlog het
gebruik van het concept uit het begin van de twintigste eeuw,
het zogenaamde ‘Amsterdamse type’ voortgezet. Bij dit type
brug werden de draaipuntstoelen van de balans boven op de
hameistijlen geplaatst en draaide de balans in z’n geheel tussen
deze stijlen. De balanspriemen werden aan elkaar gekoppeld
door de ballastkist en door een dwarsverband ter plaatse van de
draaipunten (afbeelding 4.8). In de jaren vijftig verdween de
koppelligger tussen beide (verticale) hameistijlen, die het
vroegere poortgedeelte ten behoeve van zijdelingse stabiliteit
van de stijlen verving, steeds meer. De hameistijlen werden
weliswaar zwaarder uitgevoerd, maar konden als vrijstaande
stijlen nu zelf zorgdragen voor hun stabiliteit (afbeelding 4.9).
Ook bij hefbruggen waren de technische ontwikkelingen
duidelijk aan de nieuwe constructies af te lezen. De oudste
hefbruggen werden grotendeels geklonken (afbeelding 4.10). G E K L O N K E N .
Later werden de staalconstructies (grotendeels) gelast en de
verbindingen ofwel gelast of uitgevoerd met voorspanbouten. De heftorens
werden echter veelal uitgevoerd in beton (afbeelding 4.11).
Vanwege de beperking in de doorvaarthoogte werden hefbruggen overigens
steeds minder toegepast.
AD B: HET VAL EN DE EVENW ICHTSCONSTRUC-
TIE
Ook het val (het beweegbare brugdek) heeft een hele evolutie
ondergaan. Tot in de jaren vijftig bestond het val uit een
stapelconstructie, bestaande uit 2 of meer hoofdliggers, waarop
de dwarsdragers waren gemonteerd, die zelf weer de langsliggers
droegen. Boven op de langsliggers werden dan houten
planken bevestigd. Vanaf omstreeks 1960 werden de bestaande
houten rijdekken vervangen door stalen rijdekken, terwijl het
dek bij nieuwe bruggen geheel werd geïntegreerd in de
draagconstructie. Zo werd de orthotrope rijvloer, die elders in
dit rapport meer in detail is beschreven, ook bij beweegbare
bruggen toegepast.
Deze ontwikkeling leidde tot een aanzienlijke vermindering in
het gewicht van het val per vierkante meter (kg/m²). Een
voorbeeld:
de Keersluisbrug, een ophaalbrug uit 1950: gewicht van het val
ca 475 kg/m²
A F B E E L D I N G 4 . 8
H I N T H A M E R B R U G O / D Z U I D -
W IL L E M S V A A R T T E D E N
B O S C H : 1 9 4 7 G E R E N O V E E R D .
D E Z E B R U G I S N O G G E H E E L
A F B E E L D I N G 4 . 9
S C H R O E B R U G O / H K A N A A L
D O O R W A L C H E R E N ,
M I D D E L B U R G ( 1 9 6 9 ) .
D E Z E B R U G I S G E H E E L
G E L A S T .
A F B E E L D I N G 4 . 1 0
B O T L E K B R U G ( 1 9 5 5 ) . E E N N O G
G R O T E N D E E L S G E K L O N K E N
H E F B R U G .