Schip Recht door Zee. De octant in de Republiek in de ... - KNAW

156
Bijlage 1
zijn bij de slotbetaling door een klant een tweede maal opgevoerd. De meeste
klanten van Holm voldeden hun schuld in twee of meer termijnen, binnen een
periode van enkele jaren. Afgehandelde boekingen en die welke niet invorderbaar
waren, bijvoorbeeld door overlijden of desertie, zijn door Holm doorgestreept.
Die namen zijn tussen ( ) geplaatst. Soms staat er een B (betaald) achter
de naam met een datum of alleen een jaartal. Die datum heeft betrekking op de
slotbetaling. Doorgehaalde boekingen zonder datumvermelding waren direct
geheel voldaan en zijn eveneens tussen ( ) geplaatst.
Waar nodig en mogelijk zijn de persoonsnamen verbeterd of aangevuld aan
de hand van het Register [4-10]. Die aanvullingen zijn tussen { } gezet. Het
Register is niet overgenomen aangezien alle namen ook in het Grootboek voorkomen.
Het Grootboek bevat drie losse, dubbelgevouwen foliobladen met in
chronologische volgorde de namen van de personen die tussen 1743 en 1774 aan
Holm geld schuldig bleven. De lijst is na zijn overlijden opgemaakt door de
executeurs en getiteld ‘Openstaande Rekeningen getrokken uit het Boek van
wijlen Pieter Holm, hetgeen hem van de volgende personen op januari A° 1776
nog kwam voor lering van de navigatie en enig gereedschap daartoe dienende’.
De betreffende namen in het Grootboek zijn aan de hand van deze lijst van
‘Openstaande Rekeningen’ gecontroleerd en waar nodig verbeterd en tussen { }
aangevuld.
Het Grootboek is zoveel mogelijk met behoud van Holms woordgebruik
en zinsbouw in hedendaags Nederlands hertaald en waar nodig in voetnoten
toegelicht. Ter wille van de leesbaarheid zijn sommige zinnen of woorden tussen
[ ] aangevuld of toegelicht. Niet-leesbare (delen van) woorden, onverklaarbare
woorden en niet herkende afbrekingen zijn aldus [?] aangeduid. Afkortingen
zijn tussen [ ] aangevuld. De bedragen zijn weggelaten. De door Holm
gehanteerde tarieven bleven de hele periode nagenoeg onveranderd en ze zijn
in hoofdstuk 4 besproken.
Met gebruikmaking van gemakkelijk toegankelijke bronnen is naar aanvullende
informatie over de vermelde kapiteins, commandanten en schepen
gezocht. Behalve de in voetnoten genoemde literatuur is daarbij gebruik
gemaakt van Bruijn, Gaastra en Schöffer (eds.), Dutch Asiatic Shipping, van
Eekhout, Het Admiralenboek en van de manuscriptlijsten van koopvaardijkapiteins
en schepen Van Sluis en Vreugdenhil in de bibliotheek het Nederlands
Scheepvaartmuseum Amsterdam.