Resultaatgericht management en planning & control - Prof. dr. AFA ...

enchmarking vormen in beginsel een prikkel tot doelmatigheidsverhoging (Van
der Knaap en Van Hofwegen, 1999: 147).
2. Managementoplossing. De tweede weg waarlangs resultaat gerichte sturing kan
leiden tot meer doelmatigheid is geen meetoplossing maar een
managementoplossing: integraal management mogelijk maken door gedelegeerde
managementbevoegtdheden. Onderzoek leerde dat het verantwoordelijk maken
van decentrale managers voor de manier waarop ze middelen inzetten bij het
uitvoeren van taken, het kostenbesef versterkt, tot een hogere arbeidssatisfactie
leidt en grotere slagvaardigheid. Het werken met het agentschapsmodel wijst ook
in deze richting ( rapport ‘Verder met resultaat – Het agentschapsmodel 1991-1997’ ).
Verruimde decentrale beleidsvrijheid, daar gaat het dus om. Daarom is
overgestapt naar een baten-lastenstelsel. Dit stelsel behelst ‘een op
bedrijfseconomische grondslagen gebaseerde begrotingsssytematiek waarbinnen
het reserveren en lenen van middelen mogelijk is waarmee een beter inzicht
ontstaat in reële kosten’ (Van der Knaap en Van Hofwegen, 1999: 147).
Voor resultaatgericht sturen op een overheidsniveau en onderzoek hiernaar is een
conceptueel kader nodig. Dat heeft de minister van Financiën geformuleerd in
‘Aansturen op resultaat’ (1997). Dat leidde tot vier onderzoeksthema’s:
De meetbaarheid van de kwantiteit en kwaliteit en kosten van de door een dienst
geleverde producten en diensten;
De wijze van aansturing door een (vak)departement;
De wijze van besturing en beheersing binnen een dienst; en
De mogelijke meerwaarde van de invoering van een baten-lastenstelsel (Van der
Knaap en Van Hofwegen, 1999: 147).
Kengetallen
Werken met kengetallen is in de jaren negentig sterk gepushed door het ministerie
van Financiën. Zie de Miljoenenota’s. Er is door de Vereniging voor Bestuurskunde en
het aan het departement van Financiën gelieerde Platform Beleidsanalyse ook een
congres over gehouden, onder de titel ‘Produktiviteit in het openbaar bestuur’ (Korsten
e.a., 1992).
Kengetallen hebben betrekking op input, throughput, output of outcome of
relaties daartussen. Het zijn steeds verhoudingsgetallen, bijvoorbeeld tussen
prestaties (output) en input, tussen prestaties en throughput, tussen gewenste effecten
(outcomes) en prestaties (output), of tussen effecten (outcomes) en input.
In het navolgende komen onder meer de volgende aspecten van werken met
kengetallen aan bod:
wat het nut is;
wat laat de praktijk van het meetbaar maken van beleid zien?;
welke valkuilen zijn te formuleren?;
welke invoeraspecten zijn bij het werken met kengetallen relevant?;
welke uitdagingen bestaan er rond het werken met kengetalle?