Resultaatgericht management en planning & control - Prof. dr. AFA ...

De positie van de controller in kleinere gemeenten is onderzocht door De Kruijf in
zijn afstudeerscriptie bij de OpenUniversiteitNederland. De Kruijf publiceerde
hierover ook twee korte artikelen, namelijk in het tijdschrift Bestuursmiddelen uit
1996. De Kruijf was destijds hoofd van de hoofdafdeling financiën van de gemeente
Oegstgeest. Wat zijn zijn bevindingen? Hij richtte zich op 20 gemeenten met minder
dan 24.000 inwoners gespreid over Nederland. Van die gemeenten had een op de vijf
de controlfunctie in 1996 formeel geregeld, terwijl een kwart dat ‘binnenkort’ ging doen.
Ruim de helft van de onderzochte kleine gemeenten was in 1996 niet van plan een
controller aan te stellen. Welke motieven waren er voor invoering van een controller?
Welke motieven om ervan af te zien? Welke condities werken belemmerend voor de
uitoefening van een controlfunctie in een kleine gemeente?
Motivering invoering controlfunctie
Uit het onderzoek van De Kruijf (1996) bleek het volgende op het vlak van motieven
over de aanstelling van een controller in een kleine gemeente.
- ‘Het voldoen aan nieuwe verordeningen met betrekking tot de administratieve
organisatie, die aansluiten op de eisen van de nieuwe Gemeentewet omtrent onder
meer de doelmatigheid’.
- ‘De bevordering van produkt-/klantgericht werken, waartoe een
veranderingsproces is ingezet, dat ondersteund moet worden door de
controlfunctie’.
- ‘De bevordering van integraal management, waarbij verantwoordelijkheden lager
in de organisatie worden gelegd, waardoor er meer behoefte ontstaat aan planning
en control’.
- ‘De invoering van een sectorenmodel, dat moet leiden tot een efficiënter
middelenbeheer’.
Motivering om geen controlfunctie in te stellen
Uit het onderzoek van De Kruijf (1996) bleek het volgende op het vlak van motieven
om niet over te gaan op aanstelling van een controller in een kleine gemeente.
- ‘De noodzaak hiertoe is niet ter sprake gebracht’.
- ‘Een acute noodzaak wordt niet gevoeld in verband met een op handen zijnde
gemeentelijke herindeling’.
- ‘De organisatie is te klein’.
- ‘Elementen van de controlfunctie behoren reeds totde taak van het hoofd financiën
en een formele vastlegging kan om praktische redenen achterwege blijven’.
- ‘De invoering van de controlfunctie is wel ter sprake gebracht, maar wordt niet
gesteund door de gemeentesecretaris’.
Positie controller in een kleine gemeente
Uit het onderzoek van De Kruijf blijkt dat twee van de drie gemeenten het hoofd
financiën tot controller benoemen, de resterende gemeenten kozen voor een controller
die die functie niet met een andere combineert. Als het hoofd financiën of hoofd
middelen als controller fungeert, worden binnen de afdeling consulenten aangesteld
om de budgethouders te ondersteunen. Deze consulenten zijn remplacanten voor
decentrale controllers, die in kleine gemeenten niet voorkomen.