van doel naar middel - Index of - Het Financieele Dagblad

DOSSIER
SEPT 2009
54
DUURZAAM
RESPECT BOVEN GELD
Topmanagers niet vast te houden zonder hoge prestatiebonussen?
Veel succesvolle bedrijven doen het al jaren.
door PIETER COUWENBERGH
Het was een opmerkelijke
uitspraak voor een
bankdirecteur. De focus
op winst is misschien
wel de oorzaak van de
huidige ellende, sprak Ewout Goudswaard
van ASN Bank toen hij trots de
halfjaarcijfers toelichtte. Het aantal
klanten was fors toegenomen, net als
het toevertrouwde spaargeld. Prachtig.
En de winst? Daar praat ASN maar
één keer per jaar over. Want winst
is wat Goudswaard betreft niet het
criterium voor succes.
Duurzame banken zoals ASN hebben
het tij mee. De focus op rendement
en winst bij zijn beursgenoteerde
concurrenten is niet duurzaam gebleken.
Sterker, de afgelopen decennia
van markt- en aandeelhoudersfocus
hebben het klimaat geschapen voor
een megarecessie. Winst kan nooit een
doel op zichzelf zijn, het is altijd een
afgeleide. Voor familiebedrijven als
likeurmaker De Kuyper (sinds 1695)
of handelshuis SHV (sinds 1896) is het
een van de vele instrumenten om de
continuïteit van een onderneming te
borgen. Kern van de zaak is de zaak
zelf, en wat die betekent voor klanten
en de samenleving.
Er zijn genoeg bedrijven die geen
maximale winst hoeven na te streven,
om toch aantrekkelijk te zijn voor
goed personeel. Dat is een geruststellende
gedachte. Want bankiers en
beloningsadviseurs hebben jarenlang
met overtuigingskracht bepleit dat alleen
hoge prestatiebonussen de beste
werknemers garanderen. En welke
prestaties zijn gemakkelijker te me-
EBIT
Winst vóór aftrek
van rente en
belastingen
EBT
Winst vóór
aftrek van
belastingen
Motivatie: Unilever wil zijn werknemers meer gevoel van eigenwaarde geven.
ten dan winst? Beter, in elk geval,
dan zachte indicatoren als innovatie,
personeelsverloop of groei.
De commissie-Maas, die aanbevelingen
heeft gedaan om het vertrouwen
in de financiële sector te
herstellen, komt met een alternatieve
indicator: klanttevredenheid. Maar
ook dat heeft haar beperkingen. Wat
meet je precies? En hoe waardeer je
de employee die een klant een lening
heeft geweigerd omdat het risico te
groot is? Dat kost een tevreden klant
en het scheelt omzet. Risicobeperking
dan? Ook die kent haar keerzijde. Het
is als tegen een generaal zeggen dat
hij oorlog mag voeren zolang er maar
geen doden vallen.
De menselijke behoefte aan simpele
succesindicatoren is, hoe begrijpelijk
ook, riskant. Het is als met
een geneesmiddel: de bijwerkingen
BEIA
Winst vóór bijzondere posten,
afschrijving van goodwill en
immateriële vaste activa