Untitled - Stichting Papua Erfgoed

grote gebieden zijn bijna onbewoond. De stammen komen dan
ook weinig met elkaar in aanraking en blijven tegenover elkaar
vreemd, d.w.z. vijandig. De geringe bevolkingsdichtheid, verbonden
met het agrarische karakter van de autochtone bevolking,
heeft ertoe geleid dat de dorpen binnen het stamverband
autonome eenheden vormden, autonoom in politiek opzicht
(bestuurd door een niet-erfelijk dorpshoofd, gewoonlijk bijgestaan
door een raad van ouderlingen die wel een erfelijk karakter
bezitten), in economisch opzicht (met eigen grond, bossen
en visplaatsen), in godsdienstig opzicht (in de verering van de
voorouders en de religieuze plechtigheden voor de landbouw)
en ook in sociaal opzicht door de endogamie. Deze eenheid gaat
gewoonlijk terug op de stichter van het dorp. 24
De endogamie is een dorpsendogamie. Het normale huwelijk
wordt er dus binnen de dorpsgemeenschap gesloten en niet tussen
leden van dorpen die tot verschillende stammen behoren,
want met vreemde stammen wordt geen relatie onderhouden.
Omdat het huwelijk matrilokaal is, zou de man in geval van
dorpsexogamie in een vreemd dorp moeten gaan wonen; dit
betekent dat de vader praktisch geen rechten op zijn kinderen
kan doen gelden; ook voor de dorpsgemeenschap zelf zou dit
een aanzienlijk verlies betekenen.
Bij een huwelijk in een bilaterale gemeenschap echter kan de
man dikwijls zelf bepalen bij welke ver wan tschapsgroep hij wil
gaan wonen: bij die van zijn vader of die van zijn moeder. 26
Het bilaterale stelsel versterkt allereerst het sibbe-verband
en groeit vervolgens uit tot stamverband, want dit is een bilaterale
groep van personen die zich als gezamenlijke afstammelingen
beschouwen van een mythisch voorouderpaar; de sociale
verbinding bestaat vooral in de gemeenschappelijke taal en hetzelfde
gewoonterecht. Een stamhoofd is als bestuursvorm daarbij
niet altijd aanwezig (vgl. de uiteenzetting over de 'stam')-
Volledige cognatische of zuiver parentale systemen, waarin dus
vadersbroer en moedersbroer, vaderszuster en moederszuster
evenveel familie zijn, komen zelden voor. Alleen unilaterale
groeperingen verdelen de gemeenschap in georganiseerde verwantengroepen.
26
C. HET UNILATERALE KARAKTER
De afstamming is uiteraard bilateraal, d.w.z. uitgaande van
88