Untitled - Stichting Papua Erfgoed

meisjes. Hierdoor trekt hij ook hun vrijers aan en verbindt deze
aan zijn huis als subsidiaire echtgenoten. Hij moet deze nu en
dan (en soms op wens van de vrouwen zelf) toegang tot deze
vrouwen verlenen, maar omgekeerd moeten deze mannen voor
hem werken. Door deze huwelijksvorm stijgt het aanzien en de
macht van dat familiehoofd. 72 Hij beoefent door zijn huwelijkssluiting
met meerdere vrouwen de polygamie, maar deze vrouwen
beoefenen de polykoitie. Sociaal-economisch kan het hoofd
deze mannen niet missen; daarom moet hij liberaal in zijn huwelijksmoraal
zijn, want anders gaan ze iemand anders behulpzaam
zijn bij het werk. Arme familiehoofden moeten genoegen
nemen met één vrouw; hun invloed en prestige zijn dan ook
veel minder. De arme jonge mannen kunnen niet trouwen, maar
worden subsidiair echtgenoot bij een rijkere man. Van de kant
van deze vrouwen van dit familiehoofd kan men niet van een
polyandrisch huwelijk spreken, maar enkel van polykoitie en
dit geschiedt met goedvinden van hun legale man. De mannen
die zich bij het huishouden van deze rijke man aansluiten,
leven niet in een huwelijksverhouding met deze vrouwen, maar
enkel in een maatschappelijk erkende seksuele verhouding en
tegelijk in een verhouding van wederkerige economische bijstand
tegenover de eigenlijke man. De oudste zoon erft vaders
rijkdom en kan zijn levenspraktijk op dezelfde voet voortzetten;
de jongere zonen moeten zich wederom als subsidiaire echtgenoten
bij het huishouden van een ander aansluiten.' 3
2. Een bepaalde vorm van polykoitie is het zg. cicisbeïsme,
waarbij zowel economische als sociale redenen in het spel zijn.
Het is een door de gemeenschap getolereerde seksuele verhouding
van een getrouwde vrouw met meerdere mannen. 74 Men
vindt dit verschijnsel o.a. bij de Kpelle in Liberia. 75 . De opperhoofden
praktiseren hier de grote, simultane polygamie; het is
een teken van rijkdom en macht. De eerste vrouw is de hoofdvrouw,
maar deze stuurt er dikwijls op aan dat haar echtgenoot
nog een bruidsprijs betaalt voor andere vrouwen. Van deze
vrouwen leven er slechts 2 a 3 in zijn nabijheid; de anderen wonen
in zijn gebied verspreid. Ze hebben hun eigen grond, woning
en huishouding en alleen op doorreis overnacht het opperhoofd
bij hen. Bij zijn afwezigheid hebben deze vrouwen een
maatschappelijk toegelaten seksuele verhouding met andere
mannen; deze betalen hiervoor aan het opperhoofd, voor wie
dit een bron van inkomsten betekent.
158