Untitled - Stichting Papua Erfgoed

'Sinds overoude tijden heeft men de aarde beschouwd als de
grote Moeder, die alle levende wezens voortbrengt en voedt...
Het is zeer begrijpelijk, dat men de aarde als een moederlijk
wezen opvatte. De aarde is vrouwelijk-passief en geduldig. Zij
brengt een weelde van plantengroei voort, zij voedt de dieren en
maakt de mens sterker van zich afhankelijk dan hij zich bewust
is en wil erkennen, d.w.z. er is tussen de mens en de aarde een
band, die even primair, irrationeel en onverbrekelijk is als de
moederbinding.'
Cultuurhistorisch heeft deze band met moeder-aarde vooral
zijn vorm en rituele beleving gevonden, als de landbouw zich
ontwikkelde. Dan voelt de mens zich meer afhankelijk van de
grond, die door de regen telkens opnieuw wordt bevrucht. Dan
wordt bij vele stammen de overtuiging levendig dat ook de mens
eenmaal uit de aarde is gevormd of geboren en na zijn dood weer
tot de aarde zal terugkeren; het ritueel toevertrouwen van de
dode aan de aarde - de begrafenis - heeft dikwijls de betekenis
om de verbondenheid met de aarde tot uitdrukking te brengen.
13 In zijn boek "Das Heilige und das Profane" 14 schrijft
Mircea Eliade: 'De vrouw is op mystieke wijze met de aarde
verbonden', want de vruchtbaarheid van de grond staat in verband
met de vruchtbaarheid van de vrouw.
Daardoor heeft bij vele stammen de sibbe-moeder een zekere
priesterlijke functie: zij moet de agrarische riten vervullen en
zij brengt namens de gemeenschap de offers. Dit gebeurt dan
bij belangrijke fasen in de landbouw: bij de bewerking van de
grond, het uitplanten of uitzaaien, vóór en na de oogst. Voordat
deze rituele offers zijn gebracht, mag men niet van de producten
van de bodem gebruik maken.
Tie. grond is bij deze maatschappelijke verhoudingen geen privaat
eigendom, maar eigendom van de groep; en niet alleen van
de levende groep, maar van de genealogische groep die ook de
overledenen, de voorouders, omvat. Langs de voorouders
wordt immers de levende groep teruggeleid tot moeder-aarde
zelf; bij de rituele dansen voor de voorouders wordt deze opvatting
op duidelijke wijze tot uitdrukking gebracht. De sibbemoeder
is dan de verbindingspersoon tussen de lokale levende
groep en de bovenzinnelijke wereld, de stammoeder en tenslotte
moeder-aarde.
De bewerking van de grond gebeurt dan ook gemeenschappelijk
alsook het nuttigen van de maaltijd; ditzelfde doen zowel
110