Untitled - Stichting Papua Erfgoed

tot elkaar staan, maar die toch de sociale functie van de vrouw
en de moeder bij de schriftloze volken nader belichten.
De oudere cultuurhistorische richting, zoals wij die nog vertegenwoordigd
vinden in het posthuum uitgegeven werk van
P. W. Schmidt 24 , beschouwde de moederrechtelijke landbouw
als een afzonderlijke 'cultuurkring'; deze opvatting is in haar
conservatieve vorm prijsgegeven, omdat matrilineale kenmerken
niet alleen bij de landbouw voorkomen en bij de landbouwculturen
in zo verschillende variaties worden aangetroffen.
Trouwens men spreekt over het algemeen liever niet meer van
'moederrecht', omdat met deze term te eenzijdig de juridische
zijde van het vraagstuk wordt belicht. Het is beter de term 'matrilineaat'
te bezigen, die een meer algemeen maatschappelijke
strekking heeft.
Men treft soms missionarissen en zendelingen die vanuit de
visie van hun Westers christendom te gemakkelijk de matrilineale
verhoudingen van de stammen, waaronder zij werken,
verwerpen als onverenigbaar met de christelijke zedenwet en
vooral met de christelijke huwelijksopvatting.
Op de eerste plaats moeten wij steeds begrip tonen voor het
cultuurpatroon van andere volken en dit niet gauw veroordelen.
Wel zullen er correcties in hun maatschappelijke verhoudingen
moeten worden toegepast, als ze naar het christendom overgaan.
Het zou merkwaardig zijn, als dit niet moest gebeuren! Maar
voor sociale structuren moet men altijd respect weten op te
brengen. Men moet zich bewust zijn dat de onderdrukking
daarvan een desintegratie van heel het cultuurpatroon veroorzaakt
: een proces dat bij de missionering steeds funeste gevolgen
heeft. Tenslotte moeten wij kritisch staan ten opzichte van
de invoering van nieuwe sociale structuren, alleen omdat wij
menen dat slechts deze de onderbouw zouden leveren voor een
integrale onderhouding van de christelijke zedenwet. De culturele
antropologie is goed op weg om vele kenmerken van dat
zg. integrale christendom niet meer als natuurrechtelijk of christelijk,
maar als Westers te typeren.
114