Untitled - Stichting Papua Erfgoed

over tot de verwantengroep van de man. De kinderen behoren
vanzelf tot de clan van de man. Zo is het bijv. bij de Toba-
Bataks (Noord-Sumatra). Het is begrijpelijk dat de man of zijn
familie voor deze aanwinst een bruidsprijs moet betalen. Bij de
parentale familiegroepering komt ook wel de bruidsprijs voor,
al is hij niet zo hoog als in het eerste geval; ook is hij moeilijker
te verklaren. Van de andere kant zijn de rechten van de man op
de kinderen bij het parentale huwelijk, vooral bij het matrilokaat,
niet zo voor de hand liggend en kan de man juist door de
bruidsprijs die hij betaalt, zich meer rechten op de kinderen verzekeren.
Om begrijpelijke redenen echter treft men het verschijnsel
van de bruidsprijs bij het matrilokaat minder aan. Bij het
matrüineale huwelijk blijft de vrouw in haar verwantengroep,
maar blijft ook de man meestal in de zijne; de kinderen echter
behoren tot de clan van de vrouw. Zo is het bijv. bij de Minangkabauers.
Ook dit huwelijk gaat gepaard met geschenkenruil,
maar de uitwisseling van geschenken is hier van ondergeschikt
belang. 4 Vandaar dat er in de matrilineale gemeenschappen
van Indonesië van een eigenlijke bruidsprijs nauwelijks sprake
is: o.a. bij de Minangkabauers op Sumatra, bij de Daja's van
Landak en Tajan op Borneo, bij de Wemale op Ceram, op de
Zuidwester-eilanden, op Lati en Tanimbar 5 . Zelden komt de
bruidsprijs voor bij de matrilineale verhoudingen in Afrika;
maar deze matrilineale verhoudingen komen niet veelvuldig
voor. Men treft ze o.a. bij de Yao in het Nyassaland: de man
gaat inwonen bij de ouders van zijn vrouw en de kinderen behoren
geheel tot de vrouwelijke groep. De man heeft dan geen
verplichtingen tegenover zijn schoonvader. Hij werkt op het
land van zijn vrouw. Hij heeft weinig gezag; dit wordt meer uitgeoefend
door de oudere broer van de vrouw. Bij de Wamakonde,
een matrilineale stam van Tanganjika, bemerkt men een
duidelijke tendens naar patrilineale verhoudingen; veelal heeft
men het systeem van de bruidsprijs overgenomen, waardoor
het matrilokaat in het gedrang komt, want dan wordt de vrouw
dienstbaar aan de man die voor haar de bruidsprijs betaalt. 6
Het dorpshoofd vormt natuurlijk een uitzondering; zijn vrouw
komt steeds bij hem inwonen; hij moet dan ook aan zijn schoonouders
een bruidsprijs betalen.'
Gewoonlijk wordt het betalen van de bruidsprijs in Afrika
pas dringend, wanneer de man zijn vrouw wil meenemen naar
zijn eigen woning. Tevoren woont het jonge gezin bij de ouders
165