Borging van de constructieve veiligheid in 15 bouwprojecten

Dergelijke maatregelen kunnen voortvloeien uit een vooraf
gemaakte risicoanalyse. Dit was slechts bij een beperkt (vier)
aantal projecten het geval. Het bewust accepteren van een vooraf
bekend risico is in geen van de projecten gebeurd. Het vermijden
van vooraf bekende risico’s door een andere werkwijze of oplossing
te kiezen is in vier projecten gebeurd.
In veel andere projecten wordt de beperking van de gevolgen
van risico’s overgelaten aan de inzichten van de bij het project
betrokkenen op het moment dat constructieve risico’s manifest
worden. Er worden ad hoc maatregelen getroffen teneinde de
situatie weer in overeenstemming te brengen met het beoogde
veiligheidsniveau.
3.2 Systeemanalyse
Op basis van de 15 cases is gekeken wat over de bouw als
systeem gezegd kan worden. Voor het belang van systematisch
borgen zijn in de bouwpraktijk drie lijnen aanwezig 3 :
• de hiërarchische lijn, waar de opdrachtgever de hoogste in de
hiërarchie van het bouwproces is;
• de clanlijn (de beroepsgroepen), die de bouwopdracht uitvoeren;
• de marktlijn: de eindgebruikers, huurders, kopers, beleggers,
etc.
Op basis van het belang dat ze hebben bij constructieve veiligheid
hebben zij belang in de systematische borging daarvan en zullen
zij hierop toezicht wensen. In de onderstaande figuur is dit schematisch
weergegeven
Worden de drie lijnen op basis van de onderzoeksresultaten
bezien dan blijkt hieruit het volgende.
Figuur 1: schema actoren
Markt
Eindgebruiker
Hiërarchie
Opdrachtgever
Borging
constructieve
veiligheid
Clan
Bouwsector
18
In de hiërarchische lijn is de opdrachtgever de partij die de
systematische borging van de constructieve veiligheid kan dwingen.
Deze heeft het primaire belang en heeft hiervoor ook het in
de bouwpraktijk meest krachtige instrument: de contracten en
de financiering van de bouw. De opdrachtgever kan in contracten
de systematische borging van de veiligheidsnorm eisen, toezicht
houden op de goede uitvoering van de systematische borging en
bij een nalatigheid daadwerkelijk interveniëren door betaling stop
te zetten tot herstel heeft plaatsgevonden.
In de 15 onderzochte projecten is drie keer door de opdrachtgever
bewust gestuurd op systematische borging van de veiligheid
van het bouwwerk. Het betreft drie keer een project van
opdrachtgevers die voor het primaire proces een zeer hoge
veiligheidscultuur hebben en deze ook in de ondersteunende processen
gebruiken. In twee keer wilde de opdrachtgever ook om
andere reden dan veiligheid een hoge kwaliteit van de uitvoering
geborgd zien.
3 Analoog aan de driedeling die is gebruikt door de cie. Pennemans; het rapport
“Vreemde ogen” , Den Haag, 2004