Documentatiebundel deel 2 - Contrast :::. Law Seminars

Rechtskundig Weekblad 2011-12 | nr. 10 | 5 november 2011
de recente Bananen-beschikking van de Commissie. 66
In casu onderzocht de Commissie bilateraal prijszettingsoverleg
en uitwisseling van actuele prijsnoteringen
tussen bananenproducenten Chiquita, Dole en
Weichert. De Commissie oordeelde hierbij dat de uitwisseling
van actuele prijsnoteringen geen autonome
inbreuk vormde op art. 101, eerste lid, VWEU, maar
toch een mechanisme vormde om de kartelafspraken
n.a.v. het voorafgaande prijszettingsoverleg te monitoren.
Wanneer informatie-uitwisseling een kartel ondersteunt,
geschiedt de toetsing aan art. 101 VWEU
conform de algemene karteljurisprudentie. De informatie-uitwisseling
is in een dergelijke context vooral
relevant voor de bewijsvoering.
3° Opbouw
Voor het overige is de opbouw van het hoofdstuk
parallel aan de overige onderdelen van de richtsnoeren.
Zo identi ceert de Commissie de voornaamste
mededingingsbezwaren ten aanzien van informatieuitwisseling
tussen concurrenten; gee zij aan onder
welke omstandigheden sprake is van een inbreuk op
art. 101, eerste lid, VWEU; verduidelijkt zij wanneer
een informatie-uitwisseling tot e ciëntieverbeteringen
in de zin van art. 101, derde lid, VWEU kan leiden
en concretiseert zij de toepassing van deze algemene
principes aan de hand van diverse voorbeelden.
Als voornaamste mededingingsbezwaren 67 verwijzen
de richtsnoeren in eerste instantie naar het risico
op «heimelijke verstandhouding» tussen concurrenten.
Uitwisseling van strategische informatie kan immers
de transparantie op de markt kunstmatig vergroten,
wat samenhangende verwachtingen kan creëren
en tot afstemming van concurrentiegedrag kan leiden.
Informatie-uitwisseling maakt het voorts mogelijk bestaande
verstandhoudingen te versterken doordat zij
het mogelijk maakt om afwijkend gedrag op te sporen
en na te gaan waar en wanneer nieuwkomers de
markt proberen te betreden. In tweede instantie kan
informatie-uitwisseling aanleiding geven tot «concurrentieverstorende
marktafscherming» ten aanzien van
derden die uitgesloten worden van deelname aan de
uitwisseling. Meer bepaald kan een uitgesloten onderneming
een aanzienlijk concurrentienadeel oplopen
66 Beschikking van de Commissie, zaak COMP/39188 (Bananas), Pb.
2009, C 189/12, punten 273 en 315. Zie met name punt 318 voor wat
betre het onderscheid met «zuivere» informatie-uitwisseling zoals in
de UK Tractor-zaak.
67 Horizontale Richtsnoeren 2010, punten 64-71. Zie ook, voor een
beknopt overzicht van de voornaamste mededingingsbezwaren t.a.v
informatie-uitwisseling: M. Bennet en P. Collins, « e Law and Economics
of Information Sharing: e Good, the Bad and the Ugly»,
European Competition Journal 2010, 320-327.
472
indien de betrokken informatie van groot strategisch
belang is.
Van de andere kant erkennen de Richtsnoeren dat
informatie-uitwisseling ook tot e ciëntieverbeteringen
kan leiden. 68 Zo bevestigt de Commissie dat informatie
over de kosten van concurrenten ondernemingen
kan helpen om hun eigen prestaties te vergelijken
en zich e ciënter te organiseren (cf. benchmarking).
In geval van bederfelijke producten – de Commissie
verwijst bijvoorbeeld naar de verkoop van vers wortelsap
in essen 69 – kan informatie-uitwisseling ertoe
leiden dat onnodige voorraden worden afgebouwd,
zodat het aanbod beter afgestemd is op de vraag. Informatie
over wanbetaling door consumenten in de
bank- en verzekeringssector biedt de mogelijkheid om
de prijzen aan te passen met inachtneming van het risicopro
el van de klant (met lagere prijzen voor consumenten
met een lager risico tot gevolg). 70 Publieke
informatie kan consumenten ook helpen bij hun aankoopbeslissingen,
enz. Uiteraard is het vooruitzicht op
e ciëntieverbeteringen op zichzelf onvoldoende opdat
mededingingsbeperkende informatie-uitwisselingen
verenigbaar zouden zijn met het Verdrag. Art. 101,
derde lid, VWEU vereist immers bijkomend dat een
deel van de e ciëntieverbeteringen toekomt aan de
consument (bv. door lagere prijzen, meer keuze, betere
beschikbaarheid, …); dat de beperkingen t.a.v. de mededinging
niet verder gaan dan noodzakelijk en dat er
geen mogelijkheid tot uitschakeling van de mededinging
bestaat voor een wezenlijk deel van de betrokken
producten. De waarschijnlijkheid van doorgi e van ef-
ciëntieverbeteringen aan de consument is omgekeerd
evenredig aan de marktmacht van de bij de informatie-uitwisseling
betrokken partijen. 71 Wat de tweede
voorwaarde (namelijk de onmisbaarheid) betre , vereisen
de Richtsnoeren dat de informatie-uitwisseling
qua onderwerp, aard, frequentie, enz., 72 niet verder
gaat dan nodig.
68 Horizontale Richtsnoeren 2010, punten 95 e.v. Voor een overzicht
van de voornaamste pro-competitieve gevolgen, zie ook: M. Bennet
en P. Collins, o.c., European Competition Journal 2010, 314-320.
69 Horizontale Richtsnoeren 2010, punt 110 (voorbeeld 6).
70 Zie in deze context: HvJ 23 november 2006, Asnef-Equifax, zaak
C-238/05, Jur. 2006, I, 11125, rechtsoverwegingen 47, 55-56, 67-71
(m.b.t. databanken voor de uitwisseling van kredietinformatie).
71 Horizontale Richtsnoeren 2010, punt 103.
72 De onmisbaarheid wordt geëvalueerd op basis van dezelfde criteria
die ook worden aangewend voor de analyse van mededingingsbeperkende
gevolgen op grond van art. 101, eerste lid, VWEU. Zo gaat de
Commissie ervan uit dat de uitwisseling van geïndividualiseerde gegevens
over het algemeen niet onmisbaar is met het oog op benchmarking,
aangezien uitwisseling van geaggregeerde informatie normaliter
eenzelfde e ciëntieverbetering kan opleveren (punt 101), terwijl het
risico van een heimelijke verstandhouding in een dergelijk scenario
geringer is.