Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Blikvanger <strong>ACV</strong> openbare diensten<br />
Van ziektecontrole tot ziekteverzuimbeleid<br />
Het voorbije jaar stelden federale<br />
parlementsleden meermaals<br />
netelige vragen over de graad van absenteïsme<br />
wegens ziekte bij de federale<br />
ambtenaren. De federale minister<br />
van ambtenarenzaken antwoordde<br />
hierop naar best vermogen. Minister<br />
Dupont gaf toe dat de inzameling van<br />
deze gegevens niet vanzelfsprekend<br />
was en dat de cijfergegevens niet sluitend<br />
zijn en vatbaar voor interpretaties.<br />
Iedere federale administratie registreert<br />
en meet op zijn eigen manier<br />
de aanwezig- en afwezigheden van<br />
zijn ambtenaren.<br />
Een centraliseerde en doordachte<br />
aanpak zal deze euvels in de toekomst<br />
trachten weg te werken. Zo besliste de<br />
minister van ambtenarenzaken tot de<br />
ontwikkeling van een registratiemethodiek<br />
en een meetinstrumentarium<br />
gemeenschappelijk voor alle federale<br />
overheidsdiensten en instellingen.<br />
Gelijktijdig worden de ziektecontroles<br />
verscherpt en tekenen de eerste elementen<br />
van een ziekteverzuimbeleid<br />
zich af.<br />
Economisch denken<br />
In Vlaanderen zijn werknemers gemiddeld<br />
vijf dagen op honderd door ziekte<br />
afwezig. Dit absenteïsme heeft voor de<br />
werkgever fi nanciële en organisatorische<br />
problemen. Er is de doorbetaling van het<br />
gewaarborgd loon. Verder zijn er een aantal<br />
indirecte kosten omdat het werk niet<br />
wordt uitgevoerd of de dienst niet wordt<br />
verzekerd. Organisatorisch stellen zich<br />
problemen omdat het werk moet worden<br />
opgevangen door collega’s. Bij een<br />
vaak terugkerende of langdurige afwezigheid<br />
wegens ziekte kan dit leiden tot<br />
stijging van de werkdruk bij de vervanger<br />
en als men de taken toekent aan iemand<br />
die niet over de juiste vaardigheden beschikt,<br />
gaat dit ten koste van de motivatie<br />
en de werklust van de medewerker.<br />
Werkgevers, ook overheidswerkgevers,<br />
benaderen afwezigheden wegens ziekte<br />
en arbeidsongeschiktheid dan ook voor-<br />
al als een economisch probleem. Meestal<br />
gaat hun aandacht primair uit tot het<br />
terugdringen van de omvang van deze<br />
vorm van afwezigheden. Het woordgebruik<br />
dat zij en wij met zijn allen hanteren<br />
benadrukt deze economische benadering.<br />
Afwezigheden wegens ziekte en<br />
arbeidsongeschiktheid noemt men ziekteverzuim.<br />
Aan dat woord kleeft een negatieve<br />
bijklank: want wie iets verzuimt,<br />
gaat in de fout.<br />
Wit, zwart en grijs ziekteverzuim<br />
De werknemer die niet op het werk verschijnt<br />
omdat hij ziek is, schiet tekort in<br />
zijn verplichtingen, lijkt de redenering.<br />
Toch is er duidelijk onderscheid te maken<br />
in soorten ziekteverzuim. Ziekteverzuim<br />
om geldige medische redenen, het zogenaamde<br />
wit verzuim, staat uiteraard niet<br />
ter discussie.<br />
Een geldige afwezigheid kan langer duren<br />
dan de gezondheidsredenen voorschrijven.<br />
Iemand die drie dagen ziek is, maar<br />
vijf dagen weg blijft, pleegt twee dagen<br />
grijs verzuim. Wordt ook aanzien als grijs<br />
verzuim: er is wel sprake van klachten,<br />
maar de arbeidsongeschiktheid is dubbelzinnig;<br />
de beslissing van al dan niet<br />
te gaan werken wordt beïnvloed door de<br />
verzuimbehoefte en de verzuimdrempel.<br />
Dit verzuim is hierbij sterk afhankelijk van<br />
de jobtevredenheid, de arbeidsomstandigheden<br />
en de motivatie.<br />
Bij zwart verzuim of ‘frauduleus’ verzuim<br />
zijn er geen duidelijke gezondheidsproblemen<br />
of –klachten. Men meldt zich dus<br />
ziek om andere redenen dan arbeidsongeschiktheid,<br />
bijvoorbeeld om in de<br />
tuin te werken of om op de kinderen te<br />
passen. Men maakt dus moedwillig en<br />
onterecht gebruik van het recht op ziekteverlof.<br />
Omstandigheden als oorzaak<br />
van ziekteverzuim<br />
De oorzaken van ziekteverzuim en de<br />
verandering van de mate waarin het zich<br />
manifesteert zijn complex. Vanuit empirisch<br />
onderzoek komt men tot een dertigtal<br />
kenmerken en omstandigheden<br />
(verdeeld over vijf groepen):<br />
1. persoons- en persoonlijkheidskenmerken<br />
(leeftijd, man/vrouw, belastende<br />
thuissituatie…)<br />
2. arbeidsinhoud en -organisatie (taakvariatie,<br />
verantwoordelijkheid, afdelingsgrootte..)<br />
3. arbeidsomstandigheden en –verhoudingen<br />
(fysieke arbeidsomstandigheden,<br />
stijl van leidinggegeven, collegialiteit…)<br />
4. arbeidsvoorwaarden (werktijden, loon,<br />
promotiemogelijkheden, werk(on)zekerheid…)<br />
5. ziekteverzuimcondities (ziektecontrole,<br />
gewaarborgd loon, terugkeergesprek…)<br />
7
Change language