Pdf versie - Rhegie

Salonharmonium van Packard uit ca.1890
Europa overspoelt door het “American
Organ”
De harmoniums in Europa waren tot
ca.1890 allen drukwindharmoniums, die in
kleine series werden geproduceerd.
Het was handwerk. En dat betekende dus
dat er een hoge prijs betaald moest worden
om eigenaar ervan te worden.
Daarnaast zijn drukwindharmoniums .- met
expression – niet zo gemakkelijk door
amateurs te bespelen. De traptechniek moet
je je wel eigen maken. Het kon dus niet
missen. De goedkope Amerikaanse
massaproducties zouden Europa gaan
overspoelen. De invasie werd rond 1890
ingezet en elk land zou daar op zijn manier
op gaan reageren.
Nederland, een land met geen
noemenswaardige eigen ‘grote’
harmoniumbedrijven - ook al zijn er wel
degelijk een aantal bedrijven geweest -
volgde in de negentiende eeuw de tendensen
in de andere Europese landen en met de
komst van het American Organ koos de
zuinige Nederlander massaal voor de
instrumenten van de andere kant van de
plas.
28
België richtte zich het meest op Frankrijk en
Frankrijk hield het meest (langst) vast aan de
eigen klank uit de Debain-traditie.
Het is misschien interessant om eens te
onderzoeken waarom de franse musetteaccordeon
zo populair is geworden in
Frankrijk.
Heeft het misschien iets te maken met de
keuze van de Fransen voor een accordeon
als betaalbaar alternatief voor een Mustel?
Een University Reed Organ (met pedaal) van
Spencer uit Manchester
Engeland: Splendid Isolation tussen
‘The Continent’ en Amerika – maar wel
met van beiden wat!
In Engeland werd de artistieke (Europese)
lijn op eigen wijze voortgezet vanuit het
Seraphin. Dat betekent, dat het Engelse
harmonium eerder aansloot bij het Debaintype
dan bij het Amerikaanse, dus ook lang
drukwind bleef.
We herkennen dat bijvoorbeeld bij William
Evans. Evans heeft gewerkt met de
beroemde orgelmaker Father Willis en is
bevriend geweest met de componist Samuel
Sebastian Wesley.
In Londen werd hij beroemd met de
drukwindharmoniums van het huis Alfred
Novello. We herkennen een duidelijke
overeenkomst met het Franse harmonium,
maar dan wel aansluitend aan de
breedklinkende Engelse romantische
pijporgels en dus niet zo accordeonachtig als
wel van de Franse instrumenten bekend is.