Pdf versie - Rhegie

vast een kast van waaibomenhout zou
hebben. Een ander reden, die voor hen
doorslaggevend was bij de aankoop van een
instrument, was het aantal knoppen. Men
dacht dat hoe meer knoppen het instrument
had, des te afwisselender de klank zou zijn.
Een logische gedachte toch? Ach, vul het
instrument met een paar stenen en zet er een
dozijn knoppen met de nodige afleidingen
bij en het lijkt fantastisch. Het is mogelijk,
dat een instrument 20 registers heeft, maar
slechts 2 of 3 sprekende stemmen, die over
het klavier doorlopen! Om te weten wat
voor vlees men in de kuip heeft bij het zien
van een onbekend harmonium, tellen we de
speelhulpen en de afgeleide klanken niet
mee. Wat resteert zijn de sprekende
registers. Verder rekenen we een
bas/discant-paar als één spel en registers,
die alleen in de bas of alleen in de discant
klinken tellen, als half spel. Het getal waarop
we uit komen, geeft exact de hoeveelheid
tongenrijen aan. Zo zegt het dus meer dat
men te maken heeft met een 7-spels
harmonium dan met een harmonium, dat 25
registers telt.
5) Trappers
Er wordt wel gesteld, dat trappen net zo
simpel is als rustig fietsen. Vergeet het maar.
Voor subtiel spel is een goede traptechniek
vereist. Goede traptechniek is gebonden aan
het instrument, waarop gespeeld wordt. Op
een zuigwindharmonium is het trappen
relatief eenvoudig, maar op een
drukwindharmonium is een egale
windvoorziening moeilijker te geven, zeker
wanneer het expressions-register getrokken
is. Dat is al te merken, wanneer er geen
sprekend register open staat. Als de
schepbalgen vol zijn, ontstaat er, wanneer er
getrapt wordt, weerstand. Er mag dan niet
doorgetrapt worden om beschadigingen aan
de windvoorziening te voorkomen. Ook
wanneer men gewend is op een bepaald
drukwindharmonium te spelen en men een
goede traptechniek voor dat instrument
heeft ontwikkeld, is dat nog geen garantie
dat die traptechniek ook op een ander
38
Trappen met de punten van de voeten kan gebruikt
worden voor bevingen en andere nuances in de klank
drukwindharmonium zonder meer gebruikt
kan worden. De windinhoud van de balgen,
de longen van het instrument, kan sterk
verschillen.
Een goede harmoniumspeler, en dan
bedoelen we iemand, die geraffineerd met de
expressieve middelen om weet te gaan, kan
beslist op ieder behoorlijk harmonium goed
presteren, maar de windvoorziening van een
instrument kan hem toch parten spelen. Een
speler kan een persoonlijke band met zijn
instrument opbouwen. Die levendige,
persoonlijke windvoorziening is voor veel
harmoniumbezitters een van de belangrijkste
redenen, waarom zij hun instrument boven
een elektronisch orgel stellen, naast
natuurlijk de artistieke kwaliteiten.
Goed trappen gebeurt niet vanuit het
kniegewricht, maar vanuit het enkelgewricht.
De voeten zijn volledig op de trappers, maar
het trappen gebeurt met het voorste deel van
de voet; de hiel is in rust. Wanneer een
tremolo bereikt moet worden, alleen met de
Expression is dat goed realiseerbaar, wordt
het achterste deel van de voet opgetild en
wordt slechts met de teenspits getrapt.
Vanuit de knieën wordt een trilling op de
spieren gegenereerd. De voeten mogen de
trappers nooit loslaten. Of zoals
Schiedmayer stelt: Bij harmoniumspel moet
men het gevoel niet alleen in de handen en
de vingers hebben, maar ook in benen en
voeten; dit gevoel is slechts tot uitdrukking
te brengen, wanneer voet en trapper als een
eenheid lijken te zijn samengegroeid! Bij het