Pdf versie - Rhegie

instrumenten een andere intonatie hadden
en ander tongen materiaal. Wat uiterlijk
opvalt, is een slankere, hogere kast dan de
drukwindharmoniums en dat heeft wel met
de constructie te maken. Het levert andere
eigenschappen op. Een gedetailleerd,
expressief spel is op een zuigwind nauwelijks
mogelijk. De expressieve mogelijkheden
worden beperkt tot de kniezwellen, die
elementen als sforzato en bevingen
uitsluiten. Er is wel geprobeerd expressions
toe te passen op een zuigwindharmonium,
maar succesvol was dat vaak niet. Voor een
op het gebied van traptechniek niet
geoefende musicus is een
zuigwindharmonium dus eenvoudiger te
bespelen.
Prologement
3) Stemmen en onderhoud
Tegenwoordig gaan elektronische
muziekinstrumenten er prat op, dat ze nooit
gestemd hoeven te worden. Met akoestische
instrumenten ligt dat anders. De
stembeurten van een piano zijn te overzien
en betaalbaar. Bij een orgel zijn er vaak
honderden, zo niet duizenden pijpen en een
echte stembeurt is dan al gauw dagen werk
en dus erg kostbaar. Een beetje organist
stemt de tongwerken in ‘zijn’ instrument
regelmatig. Een klavecimbel is nog
stemmingsgevoeliger. Wat dat aangaande is
een harmonium veel minder gecompliceerd,
net als een harmonica en een accordeon. Er
zijn instrumenten, die na een halve eeuw nog
steeds zuiver klinken, ook al is een
herintonatie vaak wel zinvol! Een
harmonium is onder de akoestische
muziekinstrumenten zeer stabiel te noemen.
42
Toch gedraagt het zich volgens dezelfde
natuurkundige wetten als elk ander
instrument. In een koude droge ruimte
klinkt het wat hoger en in een warme
vochtige ruimte wat lager. Overigens is dat
niet storend, omdat de toegepaste materialen
gelijkwaardig zijn. Dit in tegenstelling tot een
orgel, waar de constructie van houten pijpen
en metalen pijpen, als ook labialen en
tongwerken, van materiaal verschillen en
onder de klimaatsinvloeden anders reageren.
Men kan een harmonium, dat ontstemd is,
zelf bij stemmen. Vandalisme en onjuist
gebruik daar gelaten is een ontstemming
vaak terug te voeren op een verbogen tong,
wat veroorzaakt kan worden door een te
roekeloos spel met de percussion. Natuurlijk
zijn er ook andere zaken die een rol kunnen
spelen. Voorkom roest op de tongen door
koude en vocht in de ruimte waar het
harmonium staat, niet toe te laten. Een
instrument, dat lang niet is onderhouden en
opgeslagen heeft gestaan op een zolder of in
een schuur, zal ongetwijfeld daarvan
problemen kunnen ondervinden.
Door achterstallig onderhoud en door het
instrument te weinig te bespelen, kunnen de
balgveren lui worden. Deze dienen dan
vervangen te worden. Ook windlekkages in
balgen en tongenraam bij de ventielen zijn
vaak oorzaken van slechte stemming, slechte
Alexandre 4-spels drukwindharmonium