Pdf versie - Rhegie

pianoharmonium, dat nu nog te bewonderen
is in het Lisztmuseum. We moeten echter
gissen naar specifieke Liszt-muziek voor
deze instrumenten.
.
Het piano-harmonium in het Liszt-museum
Welk harmonium te gebruiken bij welke
muziek
Er zijn veel uitgaven, vooral van latere
datum, waarin de registratieaanwijzingen
verwijderd zijn.
Men tast dan vaak war betreft de registratie
in het duister.
Het is dus min of meer noodzaak altijd
originele partituren te bemachtigen,
bijvoorbeeld via bibliotheken of recente
heruitgaven, waarin naast de notentekst ook
de registratieaanwijzingen (opnieuw) zijn
opgenomen!
Omdat een verkeerde interpretatie grote
gevolgen kan hebben, is het aan te bevelen
dit advies nog meer ter harte te nemen dan
wanneer men ‘Urtexte’ van bijvoorbeeld
barokke werken wil gaan spelen.
59
Door het type registratiecodes is vaak
meteen ook duidelijk voor welk instrument
de muziek gedacht is. Ook zijn vermeldingen
van registerdelingen in de partituur beter
herkenbaar.
Opmerkingen als ‘quasi Oboe’ zijn van grote
betekenis.
Let op de klavieromvang (ambitus), die het
muziekstuk vraagt alvorens zomaar een
willekeurig harmonium aan te raken.
Schiedmayer stelt in zijn betoog van rond
1850, dat het harmonium bij uitstek geschikt
is voor gedragen spel. De ‘durende’ toon,
zoals ook bekend van het pijporgel, in
tegenstelling tot de percussieve klank van de
piano, moedigt dit ook aan, evenals de
tooninzet.
Pianowerken met arpeggiofiguren zijn niet
geschikt, maar toccata-achtige werken
kunnen wel degelijk uitmuntend klinken.
In de Heures Mystiques van Léon Boëllmann
is het 4 e sortie in d een goed voorbeeld.
Voorwaarde is dat een instrument in een
goede staat verkeert, dat wil zeggen met een
goede aanspraak van de tongen.
In de aard van het harmonium past geen
non-legato-articulatiespel en dienen
versieringen als trillers en prallers niet
toegevoegd te worden.
Het harmonium is een romantisch
instrument en barokke uitvoeringspraktijken
horen daar niet bij. Evenals een warme
soepele klank is ook een soepel spel,
bijvoorbeeld met rubato, van belang.
Metronomisch strak in de maatspelen hoort
daar niet bij, maar zwabberen in de maat
natuurlijk net zo min.
Ook wanneer het harmonium gebruikt
wordt voor gebruik met andere
instrumenten dient men de functie van het
harmonium als begeleidingsinstrument niet
te onderschatten.
De componisten hebben het harmonium
vaak een grote rol toebedeeld, die meer
inhoudt dan enkele begeleidende akkoorden.
Een goede partij tegen de piano wordt
vooral door het drukwindharmonium
geboden. Door het contrast tussen piano en
harmonium zijn er voortreffelijke duo's voor
deze instrumentencombinatie geschreven.