voor tekstedities en intellectuele geschiedenis voor tekstedities en ...

in de wetenschap willen bestuderen en voor taalkundigen
die gespecialiseerd zijn in zeventiende-
en achttiende-eeuws Nederlands.
Het project bevindt zich thans in zijn afsluitende
fase. Er zijn tot nu toe vijftien delen van
Alle de Brieven van Antoni van Leeuwenhoek / The Collected
Letters of Antoni van Leeuwenhoek verschenen. De reeks
zal uiteindelijk negentien delen tellen. De bewerking
van de kopij van de laatste vier delen is naar
verwachting in 2005 klaar.
Internationaal is er van verschillende kanten
grote belangstelling voor Van Leeuwenhoeks
werk, in 2003 zelfs in Japan. Van 7 tot 10 november
werd onder auspiciën van het Japanse
Ministerie van Onderwijs, Cultuur, Sport,
Wetenschap en Technologie in Nagahama een
congres gehouden onder de titel: ‘Headwaters of
Science and Technology in Pre-Modern Japan:
Galileo, Leeuwenhoek, Ikkansai’. L.C. Palm verzorgde
bij dit congres een lezing.
º NEWTONIANISME IN DE REPUBLIEK
H.G.M. Jorink
‘Dat aller grootste vernuft onzer eeuw’ was de
kwalificatie van Betje Wolff voor Sir Isaac Newton
(1642-1727). De invloed van deze geleerde op
het geestesleven in de Republiek was enorm.
Newton is vooral bekend vanwege zijn formulering
van de universele gravitatiewet (Principia
Mathematica, 1687), die al snel de Aristotelische en
Cartesiaanse natuurfilosofie verdrong. Newtons
genie sprak echter ook buiten de kleine kring van
natuurkundigen zeer tot de verbeelding. Aan de
Engelsman toegeschreven ideeën bleken een rijke
bron voor dichterlijke ontboezemingen en voor
bespiegelingen over bijvoorbeeld Gods openbaring
in de Schepping, over de samenhang tussen
de Europese talen en over de aantrekkingskracht
tussen ‘zedelijke wezens’. Kortom: de achttiende
eeuw was de eeuw van Newton.
Om de complexe beeldvorming rond Newton
te bestuderen is in oktober 2001 dit project van
start gegaan. Oogmerk van het onderzoek, dat
wordt gefinancierd uit het Vernieuwingsfonds
van de KNAW, is om de invloed van Newtons werk
te analyseren, in het bijzonder op de niet-natuurkundige
aspecten van het intellectuele leven.
Het uiteindelijke doel van het onderzoek is een
Engelstalige monografie, die naar verwachting in
2006 gepubliceerd zal worden. Nadat het eerste
jaar van de aanstelling vooral werd besteed aan
een inventarisatie van het bronnenmateriaal, het
formuleren van een werkhypothese en het opstellen
van een hoofdstukindeling, werd in 2003
begonnen met het schrijven van de monografie.
Daarnaast verscheen een eerste artikel: een studie
waarin de problematische verhouding tussen theologie
en natuurfilosofie in de Republiek ten tijde
van de publicatie van Newtons Principia wordt
beschreven.
projecten 39