voor tekstedities en intellectuele geschiedenis voor tekstedities en ...

º HERMAN GORTER: CORRESPONDENTIE
J.A.W. Gielkens
Na twee jaar van inventarisatie stond 2003 voor
het project ‘Herman Gorter: Correspondentie’
voor een deel in het teken van de transcriptie. Er
werd een begin gemaakt met het tot stand brengen
van een zogenaamde ‘archiefeditie’: het is de
bedoeling dat van alle – ruim 2000 – bewaarde
brieven van en aan Herman Gorter (1864-1927)
een digitale versie wordt gemaakt. Tot nu toe is
ongeveer een derde van dit aantal getranscribeerd
of – als het om eerder gepubliceerde brieven gaat
– gescand en geredigeerd. De archiefeditie zal
in een later stadium als basis dienen voor (een)
publicatie(s).
Het grootste corpus dat in 2003 werd getranscribeerd
was dat van de brieven aan (en enkele
van) Gorters politieke vriend David Wijnkoop. De
in het verslagjaar 2002 in Moskou geraadpleegde
correspondentie – met bijna 300 brieven de grootste
die van Gorter bewaard is – werd in zijn geheel
overgeschreven. De ca. 65 documenten van een
andere uitvoerige correspondentie met een politieke
vriend, Barend Luteraan, werden getranscribeerd
door Irna van der Wekke (Universiteit
Utrecht) in het kader van haar stage bij de twee
Gorter-projecten van het CHI. Een andere, minder
omvangrijke correspondentie (met uitgeverij Van
Dishoeck) werd getranscribeerd door een andere
stagiair, Rebecca Lingstuyl, studente klassieke
talen aan de Universiteit Leiden.
Tijdens hun werk aan een kleine proefeditie
van brieven van Herman Gorter aan Augusta de
Wit (zie projectbeschrijving ‘Herman Gorter:
Lyrische poëzie’) haalden de stagiairs overigens
een tot nu toe onbekende opdracht van Herman
Gorter aan Henriette Roland Holst boven water,
die verborgen was gebleven in de collectie van
de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Gorter
schreef de opdracht in zijn brochure Het imperialisme,
de wereldoorlog en de sociaal-democratie (1915). Over
het vertalen van deze brochure in het Duits gaan
de meeste van de twaalf brieven van Gorter aan
Augusta de Wit.
Opdrachtexemplaren van Herman Gorter zijn
uiterst zeldzaam. Een klein aantal bevindt zich in
openbare collecties; uit de Gorter-literatuur en
uit andere bronnen is het bestaan van nog enkele
exemplaren te concluderen. Tot nu toe zijn
slechts zo’n vijfentwintig boeken met opdrachten
van Gorter bekend. Het was dan ook bijzonder
dat de uitvoerder van het project ‘Herman
Gorter: Correspondentie’ in het najaar van 2003
een exemplaar van de vijfde druk van Mei (1916)
in de antiquariaatsboekhandel kon kopen met
de volgende opdracht: ‘Aan Marie Hagemeijer /
van / Herman Gorter’. Ondanks navraag bij de
oorspronkelijke eigenaar van het boek kon nog
niet worden achterhaald wie Marie Hagemeijer
was en waarom Herman Gorter het boek aan haar
opdroeg.
projecten 45