De raad en burgerparticipatie - Vereniging van Nederlandse ...

16
De raad volgt een burgerparticipatieproces meestal op afstand, na eerst voorafgaand de
kaders en randvoorwaarden te hebben gesteld. De manier waarop burger participatie de
representatieve democratie aanvult, is cruciaal voor de rol die raadsleden spelen.
In ‘t Veld pleit er in een interview in Binnenland Bestuur 3 voor de burger een andere
rol te geven dan tot nu toe gebeurt. Er moet een plek komen voor de burger in het
openbaar bestuur en dan niet alleen als adviseur of klankbord, “maar hem ook laten
meebeslissen”.
In ‘t Velds voorkeur ligt bij de kennisdemocratie, waarin een grotere rol is voor burgers
als onderzoekers. Dat vergt tegelijkertijd een bescheidener opstelling van bestuurders.
In Nederland wordt het politieke bestuur teveel door verantwoordingsangst beheerst,
stelt In ‘t Veld. En in het kleine bestuurlijke wereldje houdt men elkaar daarmee in een
klem: “De verantwoording is er vooral om de politiek bestuurder te beschermen tegen aantijgingen
van volksvertegenwoordigers die ’s ochtends bij het benzine station een krant kopen en van de inhoud
daarvan laten afhangen wat ze de rest van de dag doen.”
Hij pleit voor herontwerp van de representatieve instituties. En van de besluitvormings -
processen. Hij wil daarbinnen ruimte creëren voor de burger door het invoeren van
meer vormen van directe democratie. Dan valt aan referenda te denken, maar ook aan
“via internet raadplegen van burgers en organisaties op onderwerp”.
In zijn bijdrage aan het Festival In Actie Met Burgers! gaat hij verder in het
herontwerpen van representatieve instituties en van processen. Om namelijk deze
verandering echt te implementeren, is een vergelijk met de bestaande representatieve
organen noodzakelijk. In ’t Veld wil “dat deze laatste niet meer het laatste woord spreken maar
wel het eerste woord. Daarmee bedoel ik aan te geven dat bij de aanvang van participatieve processen
raad en college bepalen over welk probleem het ongeveer gaat
– de framing – , welke randvoorwaarden in acht dienen te worden genomen en welke spelregels
ongeveer zullen gelden voor het proces”. Naderhand is het aan raad en college om te toetsen
of randvoorwaarden en spel regels zijn gerespecteerd. Wil je mensen betrokken en
gemotiveerd houden om actief te blijven meedoen en meedenken aan processen in je
lokale samenleving, dan moet je voorkomen dat “achteraf met zevenmijlslaarzen de resultaten
van een proces waarin zij hebben geïnvesteerd, worden vertrapt”.
De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) breekt in zijn onlangs aangeboden advies
Vertrouwen op democratie 4 een lans voor ‘verbonden verticaal bestuur’. Volgens de
raad gaat het bij de veel beschreven kloof tussen burger en bestuur niet zozeer om
gebrek aan nabijheid en contact, maar om het verschil tussen “de politieke en de
maatschappelijke realiteit – de manier waarop de politiek functioneert en de manier waarop mensen
3 ‘Hans Bekkers en Henk Bouwmans: Bekwame burger redt democratie. Interview met Roel in ’t Veld’
In: Binnenlands Bestuur, week 34, 21-08-2009, pp 26-31
4 Vertrouwen op democratie. Raad voor het openbaar bestuur. Februari 2010