3 januari 1928. Drie Surinaamse verstekelingen komen aan in ...

177
Zij kwam immers niet als gevierde danseres, noch als wereldberoemde pedagoge,
zij kwam in de eerste plaats als echtgenote van Bauchhens. Wel zou zij in 1939 een
lespraktijk opzetten, maar daarin vormde zij geen uitzondering. Veel buitenlandse
dansers waren haar al voorgegaan en mensen keken er al lang niet meer van op
dat zich een nieuwe balletpedagoge in Nederland had gevestigd. Daarbij lag in het
in 1939 geenszins voor de hand dat mevrouw Bauchhens-Gaskell zoveel voor de
Nederlandse danskunst zou gaan betekenen. Integendeel, voor de Tweede
Wereldoorlog bestond in Nederland een uitgesproken voorkeur voor de moderne
dans die aan het begin van de twintigste eeuw gelanceerd werd door Amerikaanse
danseressen als Isadora Duncan en Loïe Fuller. Deze pioniers van de moderne
dans, en dan vooral Isadora Duncan, propageerden de vrije dansexpressie. Om
hun standpunten te verdedigen, ageerden zij tegen het gekunstelde, academische
ballet dat een eeuw lang in een romantische gedaante had gezegevierd. De twintigste
eeuw was nog maar net aangebroken of de moderne, vrije dans veroorzaakte een
radicale breuk met dit romantische, negentiende-eeuwse verleden. Vrije dans werd
niet, zoals het academische ballet, in korsetten en tutu's beoefend, maar in
loszittende gewaden. Voeten werden niet in satijnen spitzen gestoken, de moderne
danseressen gingen blootsvoets en lieten hun haren loshangen in plaats van het
hoog opgestoken te dragen. De moderne, vrije dans stond onmiddellijk symbool
voor de nieuwe tijd en het academische ballet met haar bosgeesten, feeën, sylphides,
prinsen en prinsessen behoorde definitief tot het verleden.
Het jaar 1900 had als mijlpaal voor deze moderne dansstroming in Nederland
kunnen dienen, omdat in dat jaar de Zwitserse muziekpedagoog Emile Jaques
Dalcroze naar Nederland kwam. Hij was de grondlegger van een bewegingsleer
die gebaseerd is op ritmische gymnastiek. Hoewel Dalcroze zonder meer grote
aantrekkingskracht uitoefende, ook op zijn Nederlandse pupillen, heeft hij nooit zelf
een opleidingsinstituut in Nederland opgericht. Daarom wordt in dit verband gekozen
voor het eerste Nederlandse optreden van Isadora Duncan. Dat vond plaats in 1905.
De invloed van haar komst is groot geweest, zowel op het Nederlandse publiek, als
op de Nederlandse aspirant-dansers. Bovendien woonde Duncan een jaar na haar
eerste optreden tijdelijk in Nederland. Niet dat zij daardoor een migrant genoemd
mag worden, want Duncan verbleef nooit langdurig op een plek. Zij behoorde tot
de categorie reizende danskunstenaars die wereldwijd hun invloed hebben laten
gelden.
De pioniersfase van de twintigste-eeuwse, Nederlandse dansgeschiedenis werd
voltooid in 1932, toen een Duitse vedette van de ‘Ausdruckstanz’, Yvonne Georgi,
zich in Amsterdam vestigde. Zij zou niet veel later de leiding krijgen over de goed
gefinancierde dansgroep van de Wagnervereeniging. Georgi bekroonde de
pioniersfase, een periode waarin de moderne dans gezichtbepalend was geweest.
De Tweede Wereldoorlog zou vervolgens aan deze periode een einde maken.
Dat de moderne dans zo sterk vertegenwoordigd was, hing ook samen met het
feit dat tussen 1905 en 1932 in Nederland niet zoveel te kiezen was op het gebied
van
Cultuur en migratie in Nederland. Kunsten in beweging 1900-1980