3 januari 1928. Drie Surinaamse verstekelingen komen aan in ...

Hoofdprijs
187
Uit de recensie die Het Parool op 22 september 1952 plaatste, kan opgemaakt
worden dat het optreden van het gereanimeerde Ballet Recital II in Den Haag een
doorslaand succes was. (Zie het affiche in het kleurenkatern.) Niet alleen dat, er
klonk ook in door dat critici een rol meenden te moeten spelen in de besluitvorming
rond het nationale ballet in oprichting. Want ondanks de rimpelingen die de geheime
overheidsmissie in de dansvijver veroorzaakt had, bleven de plannen om
overheidssubsidie vrij te maken voor een nieuw op te richten nationaal gezelschap
voortbestaan.
De Parool-recensent, Con Nicolaï, opende zijn bericht met de blij verheugde
uitroep dat wat hem betrof Nederland met een gezelschap als Ballet Recital II een
Nationaal Ballet in huis had. Hij schreef verder:
De moeder heet Sonia Gaskell en het werd zondagochtend geboren
ten overstaan van een Haags Gebouw voor Kunst en Wetenschappen,
dat ondanks de regen en vroege aanvang uitverkocht was, en zodanig
enthousiast te keer ging, dat een der bestuurders zich geroepen voelde
het stampen te verbieden. Zonder resultaat, omdat het publiek de
overrompeling en verrukking slechts in wilde ovaties kon vertolken.
(Weetering en Utrecht 1977, 38)
Het technisch niveau, de lenigheid en de stijl, met name van Jaap Flier en
Marianne Hilarides, werden door Nicolaï niet alleen geroemd en geprezen, hij vond
dat Flier en Hilarides zich met de internationale balletsterren konden meten. Nicolaï
raakte beduidend minder in vervoering van Gaskells choreografisch kunnen dan
van haar ‘dressuur’, maar hij had diepe bewondering voor het feit dat zij enkele
delen uit academische repertoirestukken op het programma had weten te krijgen.
Het ging om het werk van Marius Petipa, de grootmeester van het laatromantische
ballet die in de negentiende eeuw in Rusland werkzaam was geweest. Nicolaï stond
niet alleen in zijn positieve oordeel over het niveau van het gezelschap, ook in
andere kranten werd onomwonden gesteld dat het gepraat over een nationaal
gezelschap maar eens afgelopen moest zijn nu Gaskell in hun ogen duidelijk had
gemaakt dat zij in staat was dansers op te leiden in de veeleisende ballettechniek.
De toon was gezet. De kenners, oftewel de recensenten, mengden zich
ongevraagd in de discussie over het op te richten nationale gezelschap. Hiertoe
stond hen een machtig wapen ter beschikking; de pen en ruimte in de dagbladen
en vakbladen. In de praktijk leverde dit niet altijd een even objectieve verslaglegging
op, om niet te zeggen dat er ronduit sprake was van een doelbewuste campagne
ter begunstiging van het gezelschap van Gaskell.
Deze campagne was al vroeg in 1952 begonnen, nog voordat Ballet Recital II zo
succesvol in Den Haag opgetreden had. In een brandbrief richtten één buitenlandse
dansrecensent en zeven Nederlandse dansrecensenten het woord tot de commissie
Cultuur en migratie in Nederland. Kunsten in beweging 1900-1980