Darwin Downloads - Uitgeverij Nieuwezijds

xvi voorwoord
zijn zachtst gezegd onduidelijk, maar de beroemde brief van 5 juli
1844 met de zeer uitdrukkelijke en nauwgezette instructies voor zijn
vrouw Emma, laat zien dat Darwin duidelijk inzag wat de omvang was
van hetgeen hij had volbracht – en hoe zeer hij hechtte aan erkenning
van de oorspronkelijkheid daarvan: ‘Ik heb net een punt gezet achter
de opzet van mijn soortentheorie. Als mijn theorie juist is, zoals ik geloof
& als zij slechts door één competente beoordelaar wordt geaccepteerd,
dan zal het een aanzienlijke stap vooruit zijn in de wetenschap.
Om die reden schrijf ik dit, voor het geval ik onverwacht overlijd, als
mijn meest oprechte & laatste verzoek dat je, daarvan ben ik zeker, zodanig
zult behandelen alsof het wettig in mijn testament is opgenomen,
dat je 400£ zult bestemmen voor de publicatie ervan & dat je
bovendien zelf, of met behulp van Hensleigh, moeite zult doen het
bekend te maken. […] Wat betreft de Redacteuren.– Dhr. Lyell zou
de beste zijn als hij het op zich zou willen nemen: Ik denk dat hij het
een aangename klus zal vinden & dat hij enkele, voor hem nieuwe,
feiten te weten zal komen’ (p. 95).
In de tweede fase, van het midden van de jaren veertig tot de vroege
jaren vijftig van de negentiende eeuw, besteedt Darwin eindeloos
veel tijd aan het samenstellen van zijn vier grote monografieën over de
taxonomie van levende en fossiele zeepokken, zijn meest doorwrochte
prestatie op het gebied van biologisch onderzoek. De vele brieven
over dit onderwerp zijn bijzonder veelzeggend omdat ze niet alleen
zijn vasthoudendheid laten zien, maar ook het genoegen en de intense
frustraties die de inspiratie moeten hebben geleverd voor een dergelijk
langdurig en ingewikkeld gedetailleerd werk.
Soms geeft hij bijna de hoop op er ooit mee klaar te komen, zoals
in dit commentaar aan Hooker op 3 februari 1850: ‘Ik heb nu lange
tijd aan de fossiele rankpotigen gewerkt, die meer tijd kosten dan de
recente exemplaren;– hel en verdoemenis over die hele bende; ik zie
geen einde aan mijn arbeid’ (p. 133). In een eerdere brief aan Hooker,
op 12 oktober 1849, uit Darwin een vergelijkbare klacht over het
taxonomische legalisme, terwijl hij zijn genoegen uitspreekt over het
empirische anatomische werk. Hij is nu beter gehumeurd, en geeft
Hooker zelfs een standje over diens wisselvalligheid: ‘Zolang ik met
anatomie bezig ben, ben ik nooit in zo’n walgelijke, vreselijke, stemming
waarin ik me afvraag cui bono. Nogmaals, wat is het een ellendig
werk te moeten zoeken naar de prioriteit van namen […] Mijn
grootste troost is dat het werk te eniger tijd moet worden gedaan & dat