Darwin Downloads - Uitgeverij Nieuwezijds

voorwoord xvii
ik het even goed kan doen als iemand anders […] Tussen twee haakjes,
je zegt in je brief dat je meer geïnteresseerd bent in mijn werk over
soorten dan in de Zeepokken; dat is nu onaardig van je, want je moet
weten dat jouw besliste voorkeur voor mijn simpele onderzoek aan
Zeepokken boven het theoretische onderzoek naar soorten een zeer
grote invloed heeft gehad op mijn besluit verder te gaan met het eerste
& mijn soorten-artikel uit te stellen’ (p. 129).
Ik was zeer geboeid door een fascinerende toelichting aan Hooker
op 10 mei 1848, waaruit de intieme relatie tussen Darwins zeepokkenwerk
en zijn (nog verborgen) evolutionaire wereldvisie blijkt – en
waarin Darwins favoriete beginsel dat alle goede empirische waarnemingen
door theoretische standpunten moeten zijn ingegeven, zo
duidelijk wordt geïllustreerd. Let ook op Darwins humor en zelfvertrouwen
aan het eind: ‘Onlangs heb ik een tweeslachtige rankpotige in
handen gekregen, het mannetje microscopisch klein & parasitisch in
de zak van het vrouwtje; ik vertel je dit om op te scheppen over mijn
soortentheorie, want het geslacht dat er het dichtst bij staat & het
nauwst aan is verwant, is zoals gewoonlijk hermafrodiet, maar ik had
een paar piepkleine parasieten waargenomen die er aan vast kleefden
& deze parasieten zijn, zoals ik nu kan aantonen, supplementaire mannetjes,
aangezien het mannelijke orgaan van de hermafrodiet ongebruikelijk
klein is […] Ik zou dit nooit hebben gevonden als mijn
soortentheorie me er niet van zou hebben overtuigd dat een herma -
frodiete soort in kleine stapjes onmerkbaar moet overgaan in een
tweeslachtige soort, & hier hebben we het dan, want de mannelijke
organen in de hermafrodiet beginnen af te nemen & prompt worden
er onafhankelijke mannetjes gevormd. Maar ik kan nauwelijks uitleggen
wat ik bedoel, & je zult misschien mijn Zeepokken & mijn Soortentheorie
gezamenlijk naar de duivel verwensen. Maar het kan me
niet schelen wat je zegt, mijn soortentheorie is een en al evangelie’ (p.
118).
In de derde fase, de jaren na 1850, voert Darwin experimenten uit
ter voorbereiding van zijn ‘grote soortenboek’ – hoofdzakelijk op het
gebied van variatie en het fokken van duiven en andere dieren, en van
natuurlijke transportmiddelen die een verklaring zouden kunnen geven
voor de geografische spreiding van organismen na de evolutionaire
oorsprong van elke vorm in één enkel gebied. Wat dit laatste onderwerp
betreft deed Darwin een uiteenlopende reeks ingenieuze, vaak
zeer simpele, en soms bijna obsessief gedetailleerde experimenten naar