Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed

SCHEEPSBOUW ZAANDAM 1/4
DE SCHEEPSBOUW IN ZAANDAM TEN TIJDE VAN HET VERBLIJF
VAN TSAAR PETER DE GROTE (citaten uit bron 3)
Foto links: Peter de Grote op een schilderij in het Csaar Peterhuisje. Afbeelding rechts: Tsaar Peter op een
timmerwerf in Zaandam, litho, jaartal en maker onbekend (bron 35).
Tsaar Peter naar Zaandam
In 1697 kwam de Russische Tsaar Peter naar Zaandam om zich te bekwamen in de
scheepsbouw. Dat was niet zo verwonderlijk, aan het eind van de 17 de eeuw had deze
bedrijfstak in de Zaanstreek een hoogtepunt bereikt. Het precieze aantal scheepswerven is
niet bekend over deze periode maar aangenomen wordt dat er omstreeks 1700 minimaal 50
(groot)scheepsmakerijen in de Zaanstreek waren, waarvan alleen al 26 op de Voorzaan. In de
maand juli van 1708 stonden er 308 schepen op de hellingen.
Gunstige ligging Zaanstreek
Dat de scheepsbouw hier een belangrijke plaats innam komt voort uit de geografische,
waterrijke ligging en de nabijheid van Amsterdam als belangrijke stapelstad. De scheepsbouw
ontstond uit de noodzaak om visser- (o.a. walvisvaart) en transportschepen voor eigen
gebruik te bouwen.
Goed en goedkoop
Aan de verkoop van schepen aan derden heeft Zaandam zijn vermaardheid als
scheepsbouwcentrum te danken. Er waren in Amsterdam veel kopers in de schepenmarkt die
zich zowel in Amsterdam als in Zaandam oriënteerden. De Zaanse werven hadden de naam
'goedkoop en goed' te zijn en dat zorgde voor veel opdrachten. Ook van buiten Nederland
kwamen veel opdrachten binnen zodat de werven te Zaandam het hele jaar voldoende werk
hadden.
14