Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed
Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed
Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SCHEEPSBOUW ZAANDAM 2/4<br />
DE SCHEEPSBOUW IN ZAANDAM TEN TIJDE VAN HET VERBLIJF<br />
VAN TSAAR PETER DE GROTE (citaten uit bron 3)<br />
15<br />
(foto van model fluitschip, bron 4)<br />
Fluitschip<br />
Het bouwen van het fluitschip, het meest gebouwde schip in de 17 e en 18 e eeuw, droeg bij tot<br />
dit succes. Het fluitschip was een voor die tijd hoogst modern schip met een flink aantal<br />
voordelen dat in 1595 in Hoorn ontwikkeld was. Dit schip combineerde stabiliteit met een<br />
eenvoudige hanteerbaarheid. Bovendien was er een betrekkelijk kleine bemanning vereist.<br />
Lagere lonen<br />
De <strong>Zaans</strong>treek kende in deze tijd een lagere levensstandaard dan de meer stedelijke<br />
gebieden. Hierdoor kon het loon van een bekwaam scheepstimmerman enige stuivers lager<br />
per dag zijn, dan bijvoorbeeld in Rotterdam. Een ongetuigde scheepsromp - een 'hol'- van een<br />
fluitschip kostte in Rotterdam fl. 32.500, in Amsterdam fl. 28.500 terwijl in de <strong>Zaans</strong>treek voor<br />
zo'n zelfde scheepsromp fl. 27.500 moest worden betaald.<br />
Gildebepalingen<br />
Naast de lagere lonen waren er meerdere oorzaken voor deze lage prijs. De <strong>Zaans</strong>treek<br />
kende geen drukkende gildebepalingen. In de andere centra van scheepsbouw werd onder<br />
druk van de houtzagers(gilden) het hout met de hand gezaagd, terwijl in de <strong>Zaans</strong>treek dit<br />
plaats vond met behulp van de houtzaagmolen.<br />
Deze uitvinding aan het einde van de 16 de eeuw van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest kon alleen worden<br />
toegepast buiten de gildes om. Voor een fluitschip zijn ongeveer 700 bomen nodig waardoor het zagen met de<br />
hand 35 keer langer duurde dan met de houtzaagmolen. Dit gaf de Zaankanters een grote voorsprong ten opzichte<br />
van de andere steden. Nergens in Europa was zo'n concentratie van houtzaagmolens te vinden. In 1653 stonden<br />
hier 53 zaagmolens, in 1695 172 en in 1731 waren het er 256. Ter vergelijking: in Amsterdam waren er in 1652 nul<br />
en in 1731, 30 houtzagerijen.<br />
Geen tussenhandel<br />
Ook het belang van de moleneigenaren bij de scheepswerven werkte kostendrukkend. Vaak<br />
waren de moleneigenaren mede-eigenaren van de werven, waardoor tussenhandelaren niet<br />
nodig waren. Veel houtzaagmolens stonden bovendien naast of op de scheepswerven wat<br />
ook weer kostenbesparend was.
Change language