Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed

SCHEEPSBOUW ZAANDAM 4/4
DE SCHEEPSBOUW IN ZAANDAM TEN TIJDE VAN HET VERBLIJF
VAN TSAAR PETER DE GROTE (citaten uit bron 3)
Model fluitschip in protestantse kerk Wormerveer (bron 4)
Specialisatie
De werklieden hadden een hoge graad van vakbekwaamheid en bleven lang bij hun
werkgever. Hierdoor ontstond een verbondenheid met de werven waarvoor zij werkten. De
meeste werven/scheepshellingen lagen naast elkaar. Door toepassing van seriebouw en het
gebruik maken van specialisten o.a. kielleggers, spantenbouwers, breeuwers en
mastenbouwers kon men snel, vakkundig en goed bouwen. Na het te water laten van het 'hol'
werd het schip verder afgebouwd en ook hier weer met specialisten. Een voordeel hiervan
was dat de werf geen 'eigen' personeel in dienst hoefde te nemen.
Bouwen op het oog
Een nadeel -en achteraf beschouwd wellicht een van de oorzaken van de ondergang van de
scheepsbouw- was dat de praktische vaardigheid niet of nauwelijks was onderbouwd met
theoretische kennis. Men leerde het vak door het te beoefenen.
Een studie scheepsbouwkunde bestond niet in de Republiek, men bouwde op het oog. Het ontbreken van een
theoretisch kader was waarschijnlijk voor Tsaar Peter aanleiding om na een kort verblijf weer uit de Zaanstreek te
vertrekken. Na een langer verblijf op de Amsterdamse werven, vond hij zijn heil veel meer bij de theorieën van de
Engelse scheepsbouwers in Londen.
Vaklieden naar Rusland
In de korte tijd dat Tsaar Peter in de Zaanstreek was, kreeg hij wel een duidelijk inzicht in het
vakmanschap van de scheepsbouwers. Dat bracht hem ertoe scheepstimmerlui en andere
vaklieden uit te nodigen met hem mee te gaan naar Rusland. Toen Tsaar Peter terug naar
Rusland ging, volgden vele Zaandamse vaklieden gelokt door hoge lonen.
17