Maritiem Zaandam - Zaans Industrieel Erfgoed

STIJLTERMEN
Lijst van bouwkundige begrippen en stijlkenmerken met voorbeelden van
de erfgoedroute 5/5
Rationalistisch Ca. 1900-1925
Op persoonlijke grondslag naar vernieuwing en rationele vormentaal strevende bouwtrant,
waarbij het dragende karakter van muren, bogen en pijlers wordt benadrukt, vaak met gebruik
van schoon metselwerk en contrasterende (natuurstenen) blokken en banden, soms ook van
nadrukkelijk eigentijdse, vaak symbolische, decoraties. (bron 40) Voorbeelden op de
erfgoedroute:
17 De in 1906 toegevoegde bakkerij van Verkade tussen Westzijde en Zaan
17 De in 1903-1905 ten oosten van de beschuitfabriek gebouwde koekjesfabriek van Verkade
Risaliet
Vooruitspringend gedeelte van een gevelpartij, meestal in het midden (middenrisaliet) of op de
hoeken (hoekrisaliet) (bron 40) Voorbeelden op de erfgoedroute:
29 Sint Joseph gesticht uit 1907;
33 Voormalig stadhuis de Burcht (1846-1848).
Rococo
Kunststijl tijdens Lodewijk XIV en XV die, uit de late barokstijl voortgekomen, zich kenmerkte
door overrijke, krullerige en speelse vormen en versieringen aan bijvoorbeeld meubels en
gebouwen. Aan het eind van het Grote Glop staat een stenen woonhuis in T-vorm uit de
tweede helft van de 18de eeuw. De houten topgevel aan de noordkant is uitbundig versierd in
rococostijl (Lodewijk XV).
24 Huis van Monet uit de tweede helft van de 18 de eeuw, de topgevel aan de Noordkant (Lodewijk XV)
Vermaning
Bedehuis (sociëteit) van doopsgezinden (protestantse gezindte die de doop alleen aan
volwassenen toedient). Ze spreken niet van een kerk maar van de Doopsgezinde
Broederschap.
12 Vermaning Het Nieuwe Huys uit 1687
27 De Doofpot, voormalige vermaning uit 1860-1861
Windveer
Gevelplank bij dakrand tegen inwaaien. In profiel uitgezaagde windveren behoren tot de
meest karakteristieke elementen van het Zaanse huis.
Wuifelaar
Wuifelaars, wijfelaars of kolderstokken zijn de verbindingsbalken tussen de krukas boven in
de molen en de zaagramen op de zaagvloer. Wuifelaars zijn te vergelijken met de drijfstangen
tussen de krukas en de zuigers in een verbrandingsmotor. (bron 23)
Zakelijk Expressionisme
Zie Expressionisme
82